Poznań. List otwarty ws. zamiaru przeprowadzenia konkursu na stanowisko dyrektora Teatru Wielkiego

Poznań, 28 maja 2025 roku

Pani Hanna Wróblewska

Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Pan Marek Woźniak

Marszałek Województwa Wielkopolskiego

Do wiadomości:

Pan Donald Tusk

Prezes Rady Ministrów

List otwarty w sprawie zamiaru przeprowadzenia konkursu na stanowisko dyrektora

Teatru Wielkiego im. Stanisława Moniuszki w Poznaniu

Szanowna Pani Minister, Szanowny Panie Marszałku

W związku z informacją o zamiarze przeprowadzenia w lipcu i sierpniu 2025 roku konkursu na stanowisko dyrektora Teatru Wielkiego im. Stanisława Moniuszki w Poznaniu, opublikowaną 15 maja w Biuletynie Informacji Publicznej Samorządu Województwa Wielkopolskiego, wyrażamy nasze zaniepokojenie zaistniałą sytuacją.

Ze wspomnianego komunikatu wynika, że zamiarem Marszałka było przedłużenie kontraktu obecnej dyrektorce Renacie Borowskiej-Juszczyńskiej, dzięki której Teatr Wielki im. Stanisława Moniuszki stał się jedną z najważniejszych scen operowych nie tylko w Polsce, ale także zagranicą – czego dowodem są regularne transmisje spektakli na międzynarodowych platformach streamingowych, zainteresowanie publiczności przekładające się na prawie stuprocentową frekwencję i uznanie krytyki, wyrażone nie tylko poprzez liczne recenzje, ale także nagrody, z których najważniejsze to dwukrotne przyznanie International Opera Awards w latach 2021 i 2023. Po przeprowadzeniu w latach 2021-2023 generalnego remontu sceny (podczas którego Teatr nie przerwał działalności artystycznej) Opera Poznańska spełnia najwyższe standardy technologicznej jakości prezentowanych spektakli, a prowadzenie działalności artystycznej odbywa się przy zachowaniu odpowiedzialnej dyscypliny finansowej, czego dowodem są coroczne sprawozdania.

Największą jednak zasługą Renaty Borowskiej-Juszczyńskiej w zarządzaniu Operą Poznańską jest dbałość o utrzymywanie wysokiego poziomu artystycznego i zróżnicowanego repertuaru, w którym swoje miejsce ma zarówno muzyka patrona Teatru, Stanisława Moniuszki, dzieła z kanonu światowego dziedzictwa operowego prezentowane w nowoczesnych i tradycyjnych inscenizacjach, bogata oferta spektakli baletowych oraz regularnie realizowane zamówienia kompozytorskie, skutkujące prapremierami dzieł współczesnych kompozytorek i kompozytorów. Zaangażowanie obecnej dyrektorki w promocję twórczości Moniuszki wykracza daleko poza standardowe utrzymywanie w repertuarze najważniejszych oper – „Strasznego dworu” i „Halki”. Poznańskie inscenizacje tych dzieł wzbudziły ożywione dyskusje i przyciągnęły do Opery także nową publiczność. Kolejne sezony w Teatrze Wielkim przypomniały i odkryły takie tytuły jak „Paria”, „Jawnuta”, „Flis”, w nadchodzącym sezonie pojawi się „Hrabina”. Obecna dyrekcja dba przy tym o skuteczne pozyskiwanie dodatkowych funduszy z krajowych i zagranicznych programów wsparcia kultury, a także o regularne zamówienia nowych dzieł operowych i baletowych (w tym skierowanych do najmłodszej publiczności lub osób z niepełnosprawnościami o szczególnych potrzebach odbiorczych).

Warto zaznaczyć także, że Renata Borowska-Juszczyńska działa niestrudzenie na rzecz polskiej reprezentacji w międzynarodowym środowisku operowym, między innymi jako wieloletnia członkini zarządu (2016-2022) Stowarzyszenia Opera Europa, europejska delegatka na World Opera Forum (Madryt 2018, Los Angeles 2024) oraz jurorka prestiżowych międzynarodowych konkursów (m.in. International Opera Awards, European Opera Directing Prize, FEDORA Digital Prize oraz Ring Award). Szacunek i zaufanie Opery Europa do jej osoby najlepiej ilustruje fakt, że od 2017 roku jest tutorką corocznego renomowanego kursu zarządzania instytucją operową Opera Management Course, obok profesjonalistów takich jak Cormac Simms (dyrektor administracyjny Royal Ballet and Opera House) oraz Alexandra Stampler-Brown (dyrektorka Deutsche Oper am Rhein).

Powyższe przykłady budują w nas przekonanie, że dla Renaty Borowskiej-Juszczyńskiej prowadzenie teatru operowego jest misją tworzenia kultury zaangażowanej, dotykającej najbardziej istotnych spraw, włączającej do jej odbioru i współkreowania różnorodne grupy osób i stawiającej na pierwszym planie artystyczny kunszt i talent twórczyń i twórców oraz zaangażowanie wszystkich osób pracujących na scenie i wokół niej.

Zaproszenie w marcu tego roku Renaty Borowskiej-Juszczyńskiej przez Panią Ministrę do wąskiego grona kandydatek i kandydatów na stanowisko dyrektora Teatru Wielkiego – Opery Narodowej odebrane zostało – zarówno przez nas jak i szeroko komentujące ten konkurs środowisko muzyczno-teatralne – jako wyraz uznania dla kompetencji menadżerskich, doświadczenia w kierowaniu instytucją i sporych zasług dyrektorki Teatru Wielkiego w Poznaniu w tworzeniu lokalnej i ogólnopolskiej kultury operowej oraz jej znaczącej promocji za granicą.

Mamy więc nadzieję, że zalecenie Pani Ministry podyktowane jest troską o transparentne procedury powoływania dyrektorów instytucji. Zwracamy jednocześnie uwagę, iż ogłoszenie zamiaru przeprowadzenia nieplanowanego wcześniej konkursu zagraża stabilności funkcjonowania Teatru, utrudniając kontynuowanie podjętych działań związanych z realizacją ogłoszonego już repertuaru na sezon 2025/2026 i planów na późniejsze lata.

Mając na uwadze powyższe popieramy pierwotne plany Pana Marszałka, by instytucją dalej kierowała Renata Borowska-Juszczyńska, a w przypadku ogłoszenia konkursu chcielibyśmy, żeby ten list stanowił naszą rekomendację jej kandydatury i został uwzględniony przy podejmowaniu ostatecznej decyzji.

Z wyrazami szacunku

Antonello Allemandi, dyrygent

John Allison, redaktor naczelny pisma Opera, krytyk muzyczny

dr hab. Dorota Babilas, literaturoznawczyni, wykładowczyni akademicka, prof. UW

Luca Baccolini, dziennikarz, krytyk muzyczny w Classic Voice

dr hab. Michał Bajer, literaturoznawca, wykładowca akademicki, Uniwersytet Szczeciński

Bartłomiej Barczyk, fotograf muzyków klasycznych

Marek von Bastian-Brzeziński, Zarząd Danka Polska Sp. z O. O.

Raimund Bauer, scenograf, wykładowca akademicki

Boris Belkin, wirtuoz skrzypiec

Tobiasz Sebastian Berg, choreograf

Laura Berman, dyrektorka Staatsoper Hannover, Niemcy

Tomasz Bęben, wiceprzewodniczący Rady do spraw Instytucji Artystycznych przy

Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, dyrektor naczelny Filharmonii

Łódzkiej im. Artura Rubinsteina

Ilona Binarsch, scenografka

Robert Bondara, choreograf, reżyser, kierownik Baletu Teatru Wielkiego w Poznaniu

Dominika Bońkowska, ekonomista, właściciel Bońkowscy SA - Partner Teatru Wielkiego

w Poznaniu

Ran Arthur Braun, reżyser, koordynator scen kaskaderskich

Jacopo Brusa, dyrektor artystyczny Teatro Fraschini, Pavia, Włochy

prof. Jan Burian, dyrektor generalny Teatru Narodowego w Pradze, Czechy

Peter de Caluwe, dyrektor generalny i artystyczny La Monnaie / De Munt w Brukseli, Belgia

Valerie Chevalier, CEO Opèra Orchestre National Montpellier, Francja

Mareile Chmura, żona Gabriela Chmury

Krzysztof Cicheński, reżyser, artysta interdyscyplinarny, doktor sztuki, UAP

Jose Maria Condemi, reżyser

Diana Cristescu, solistka Baletu Teatru Wielkiego w Poznaniu, przewodnicząca ZOZ TWP

Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Artystów Tancerzy

Andrzej Dobber, solista

Charles Edwards, reżyser, scenograf

Andrzej Filończyk, solista

Wojciech Gierlach, solista

Martin Glaser, dyrektor Teatru Narodowego w Brnie, od 2028 roku dyrektor generalny Teatru

Narodowego w Pradze, nowy prezes zarządu Stowarzyszenia Opera Europa

prof. dr hab. Marcin Gmys, muzykolog, wykładowca akademicki, UAM

Waldemar Górka, Cavaradossi Group, pomysłodawca akcji Tennis Art

dr Justyna Hadaś, naukowczyni

Bernhard Helmich, dyrektor generalny Theater Bonn, Niemcy

Alvis Hermanis, reżyser, dyrektor artystyczny Nowego Teatru w Rydze, Łotwa

Nick Hobbs, założyciel Charmworks, Istambuł

Giuseppe di Iorio, reżyser światła

Agnieszka Jankowiak, realizator telewizyjny

Anne Jung, choreografka

Tomasz Kajdański, choreograf

Dorota Karolczak, scenografka

Kinga Karpati, fotografka

Jacek Kaspszyk, dyrygent, dyrektor muzyczny Teatru Wielkiego w Poznaniu

Karolina Kaźmierczak, Towarzystwo Wieniawskiego

Rafał Kłoczko, dyrygent, dyrektor Filharmonii Zielonogórskiej

Izabela Kłosińska, prof. UMFC

Łukasz Konieczny, solista

Tomasz Konieczny, śpiewak, casting manager w Operze Wrocławskiej, dyrektor artystyczny

Baltic Opera Festival

Anna Kontek, scenografka

Julia Kosek, scenografka

Ruslana Koval, solistka

Gosha Kowalinska, solistka

Piotr Krasnowolski, tłumacz i konferansjer

Zygmunt Krauze, kompozytor

Stanislav Kuflyuk, solista

prof. dr hab. Piotr Kusiewicz, solista, Akademia Muzyczna w Gdańsku

prof. Mariusz Kwiecień, solista, Akademia Muzyczna im. Krzysztofa Pendereckiego

w Krakowie

Elena Langer, kompozytorka

Ilaria Lanzino, reżyserka operowa

Marie-Jeanne Lecca, kostiumografka

Ulrich Lenz, dyrektor artystyczny Opera Graz, Austria

Eugeniusz Ławreńczuk, reżyser operowy

Jerzy Mechliński, solista

prof. Christoph Meyer, były dyrektor generalny Deutsche Oper am Rhein, Niemcy

Sjaron Minailo, reżyser

Jerzy Moszkowicz, reżyser, menedżer kultury

Monika Mych-Nowicka, solistka

Monika Myśliwiec, choreografka

Aleksander Nowak, kompozytor

Bogusław Nowak, były dyrektor Opery Krakowskiej

Anna Orska, projektant biżuterii, ORSKA

Michał Partyka, solista

Krzysztof Pastor, choreograf, dyrektor Polskiego Baletu Narodowego

Nicholas Payne, wieloletni prezes Stowarzyszenia Opera Europa

Rafał Piekarski, mediator, psycholog zarządzania

Sir David Pountney, CBE, reżyser, twórca operowy

Matthew Principe, producent, twórca multidyscyplinarny

Natalia Puczniewska-Braun, solistka

prof. dr hab. Dobrochna Ratajczakowa, teatrolożka i dramatolożka

Artur Ruciński, solista

Sebastian F. Schwarz, dyrektor operowy, podcaster dla Opera Europa

Elżbieta Sikora, kompozytorka

Asnate Silina, marketing director Łotewskiej Narodowej Orkiestry Symfonicznej

Rafał Siwek, solista

Karolina Sofulak, reżyserka operowa

Dario Solari, solista

Jean-Marie Songy, dyrektor Pôle National Cirque, Châlons-en-Champagne, Francja

Bartosz Stawski, trener, konsultant w obszarze kultury i sztuki

Beata Dubiel-Stawska, konsultantka, ekspertka, mentorka w obszarze kultury i sztuki

Karen Stone, dyrektor zarządzająca Stowarzyszenia Opera Europa

Walter Sutcliffe, reżyser i dyrektor artystyczny opery w Halle, Niemcy

Dominik Sutowicz, solista

Władysław Szebiotko, Konsul Honorowy Meksyku, prezes Stowarzyszenia Kulturalnego

Pegaz

dr Jan Świerkowski, Instytut B61

Creatrix Tiara, niezależna osoba producencka, Melbourne, Australia

Giorgio Tinari, solista Baletu Teatru Wielkiego w Poznaniu, członek zarządu ZOZ TWP

Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Artystów Tancerzy

Katarzyna Tomala-Jedynak, dyrygentka, dyrektorka artystyczna Sinfonietty Cracovii

Leslie Travers, scenograf

prof. dr hab. Juliusz Tyszka, teatrolog, kulturoznawca, performatyk, UAM

Małgorzata Walewska, solistka, doktor sztuki, dyrektor artystyczna Międzynarodowego

Konkursu Sztuki Wokalnej im. Ady Sari

Włodzimierz Walkowiak, emerytowany dziekan Korpusu Konsularnego Miasta Poznania,

Brytyjski Konsul Honorowy w Poznaniu, członek zarządu Towarzystwa

im. H. Wieniawskiego

Richard Willacy, dyrektor naczelny Birmingham Opera Company, Wielka Brytania

Tobias Wolff, dyrektor naczelny Leipzig Opera, Niemcy

Paweł Zabel, niezależny twórca filmowy i telewizyjny

Daniel Zarewicz, fotograf operowy

Andriy Zholdak, reżyser

Rafał Żurek, solista

Open letter regarding the intention to hold a competition for the post of Managing Director of the Stanisław Moniuszko Grand Theatre in Poznań

Dear Minister, Dear Marshal,

In relation to the news of intention to hold a competition for the position of Managing Director of the Stanisław Moniuszko Grand Theatre in Poznań in July and August 2025, published on May 15 in the Public Information Bulletin of the Wielkopolska Region Self-Government, we would like to express our concern regarding the present situation.

The aforementioned announcement indicates that the Marshal’s intention was to extend the contract of the current director, Renata Borowska-Juszczyńska, thanks to whom the Stanisław Moniuszko Grand Theatre has become one of the key opera houses not only in Poland, but also abroad – as evidenced by regular broadcasts of performances on international streaming platforms, the attention of audiences translating into almost one hundred percent attendance, and critical acclaim expressed not only through numerous reviews but also awards, in particular the twice granted International Opera Award in 2021 and 2023. Following a general renovation of the stage in 2021-2023 (throughout which period the company remained artistically active), the Poznań opera house now meets the highest technological quality performance standards, and its artistic activities are conducted with responsible financial discipline evident in annual reports.

Renata Borowska-Juszczyńska’s greatest achievement in managing the Poznań opera house, however, is her conscientious upholding of high artistic level and diverse repertoire, which includes music by the institution’s patron, Stanisław Moniuszko, as well as most important works from world opera heritage canon presented in both modern and traditional stagings, a rich offer of ballet performances and regularly carried out compositional commissions resulting in world premieres of works by contemporary composers. The current management’s commitment to promoting Moniuszko’s work exceeds by far the standard presence of his seminal operas – The Haunted Manor and Halka – in repertoire. The Poznań stagings of these works have sparked lively discussions and furthermore attracted new sectors of audience to the opera house. Subsequent seasons at the Grand Theatre brought back and discovered for audiences such titles as Paria, Jawnuta, Flis (The Raftsman) and in the upcoming season – The Countess. Moreover, the current management takes care to effectively obtain additional funds for these projects from domestic and foreign cultural support programmes, as well as to regularly commission new opera and ballet works (including those aimed at the youngest audiences or people with disabilities and special reception needs).

It is also worth noting that Renata Borowska-Juszczyńska works tirelessly for the Polish representation in the international opera community, among others as a long-term member of the board of Opera Europa (2016-2022), European delegate to the World Opera Forum (Madrid 2018, Los Angeles 2024) and juror of prestigious international competitions (including the International Opera Awards, European Opera Directing Prize, FEDORA Digital Prize and Ring Award). Opera Europa’s respect and trust in her is best illustrated by the fact that since 2017 she has been a tutor at the renowned annual Opera Management Course, alongside professionals such as Cormac Simms (Administrative Director of the Royal Ballet and Opera House) and Alexandra Stampler-Brown (Managing Director of the Deutsche Oper am Rhein).

The above examples build in us the conviction that for Renata Borowska-Juszczyńska, running an opera institution is a mission to create an engaged culture touching on the most important matters, involving diverse groups of interested people in its reception and co-creation, and putting the artistic skill and talent of creators and the involvement of all people working on and around the stage at the forefront.

The Ministry’s invitation of Renata Borowska-Juszczyńska to the small group of candidates for the position of Managing Director of Teatr Wielki - Polish National Opera in March this year was received – both by us and by the music and theatre community widely commenting on the competition – as an expression of recognition of her executive competences, her experience in running such an institution and the considerable merits of the Manager of the Grand Theatre in Poznań in creating local and national operatic culture and ensuring its significant promotion abroad.

We appreciate that the Ministry’s directive is dictated by concern for transparent procedures of appointing directors of institutions. At the same time, we would like to point out that the announcement of the intention to hold a previously unplanned competition threatens the stability of the institution’s operations, making it difficult to continue actions taken to bring into fruition the already announced repertoire for the 2025/2026 season, as well as plans for subsequent years.

Consequently, we fully support the Marshal’s original plan to have Renata Borowska-Juszczyńska continue leading the institution, and if a competition is announced, we would like this letter to constitute our recommendation for her candidacy and for it to be taken into account while making the final decision.