Poruszające słuchowisko „Popsute” Marty Rebzdy o przemocy seksualnej w rodzinie zakwalifikowało się do ścisłego finału 9. Festiwalu Grand Prix Nova. Dzieło autorki Teatru Polskiego Radia będzie reprezentować naszą radiofonię w Bukareszcie, gdzie – jako jedyna praca z Polski – powalczy z dwunastoma innymi słuchowiskami z Europy. Werdykt jury poznamy 30 września.

Katarzyna Dąbrowska, Lidia Sadowa i Piotr Bajtlik podczas nagrania „Popsutych” dla Teatru Polskiego Radia

– Bardzo się cieszę z tej nominacji. Udział w Festiwalu Prix Nova, który jest konkursem słuchowiskowych form radiowych, to prawdziwe wyróżnienie – mówi Marta Rebzda, kierowniczka literacka w Teatrze Polskiego Radia. I jak dodaje, nominację do finału prestiżowego międzynarodowego konkursu odbiera nie tylko jako uznanie dla zespołu twórców „Popsutych”, ale przede wszystkim jako wyraz empatii dla bohaterek słuchowiska.

Jego najważniejszą postacią jest Agnieszka. Kiedy miała 10 lat, została po raz pierwszy zgwałcona przez swojego kuzyna, który po śmierci swojej matki zamieszkał z rodziną dziewczynki. – Pamiętam, że kiedy trafiłam na tę sprawę, wręcz organicznie opierałam się przed zajęciem się tym tematem. Pół roku zajęło mi zebranie się w sobie i zadzwonienie do Agnieszki. Pamiętam ból, jaki towarzyszył tej opowieści – wspomina Marta Rebzda.

Dramat dziewczynki zaczął się pewnego wieczoru, gdy jej kuzyn po obejrzeniu filmu oświadczył mamie Agnieszki, że boi się sam spać. Ciocia chłopca bez wahania zaproponowała mu położenie się obok swojej córki. Od tej pory wymuszał seks – przystawiając jej nóż do gardła. Matka Agnieszki wiedziała o wszystkim. Widziała zakrwawioną pościel i bieliznę, ale nie reagowała. Dramat dziewczynki trwał wiele lat. W wieku 18 lat Agnieszka uciekła z domu w ramiona mężczyzny, który okazał się jej kolejnym oprawcą. Kilka lat temu pobił ją i zgwałcił, a w 2019 roku został uniewinniony.

– To była trudna rozmowa, często przerwałyśmy nagranie i wspólnie płakałyśmy. Chciałam historię Agnieszki przedstawić w bardzo intymny sposób. Tylko radio, które tak bardzo kocham, daje taką możliwość. Dlatego zdecydowałam się na niewiele środków radiowych, głosów i dźwięków. Wiedziałam jednak, że ta opowieść musi być połączeniem dokumentu i fikcji fabularnej. Byłam przekonana, że musimy usłyszeć świadectwo i ból Agnieszki jej własnymi słowami – wyjaśnia Marta Rebzda.

Autorka „Popsutych” obawiała się zarzutów, że epatuje złem, które spotkało jej bohaterkę. Dlatego wspólnie z reżyserem Waldemarem Modestowiczem zdecydowali, że odnajdą inne dziewczyny podobnie doświadczone przez los. Chcieli pokazać, że sprawa Agnieszki to nie odosobniony przypadek, a zjawisko. W ciągu dwóch dni zgłosiły się trzy: Marcelina, Daria i Magda. Każda z nich doświadczyła innej formy przemocy seksualnej. Wszystkie mówią o sobie: „Popsute”.

– Posłuchałem nagrań Marty i byłem wstrząśnięty losami Agnieszki – kobiecego Hioba, którego życie doświadcza w tak ekstremalny sposób. To oczywiście wierzchołek góry lodowej, bo przemoc wobec kobiet to ogromny problem. Takie historie dzieją się codziennie, często obok nas – mówi Waldemar Modestowicz, który dodaje, że w słuchowisku, choć w głównej mierze dokumentalnym, jest również miejsce na metaforę. – Postanowiliśmy dać naszym bohaterkom aniołów stróżów – opiekunów, którzy pocieszą i pomogą podnieść się z życiowych tragedii tym doświadczonym przez los kobietom – wyjaśnia reżyser.

– I choć historia Agnieszki jest porażająca, to w słuchowisku pojawia się nadzieja – wraz ze śpiewaną przez bohaterkę piosenką „Jeszcze w zielone gramy” Wojciecha Młynarskiego. Więcej nie zdradzę, natomiast gorąco zachęcam słuchaczy do wysłuchania „Popsutych” – dodaje autorka.

Słuchowisko Marty Rebzdy będzie reprezentować Polskie Radio – obok dwóch innych produkcji publicznego nadawcy – również na Festiwalu Prix Europa 2021, który odbędzie się w październiku w Berlinie.

· Marta Rebzda – „Popsute”; reżyseria: Waldemar Modestowicz; asystent reżysera: Kamil M. Banasiak; realizacja akustyczna: Maciek Kubera; muzyka: Jarek Gawlik. Obsada: Lidia Sadowa (Agnieszka), Maria Pakulnis–Zaleska (matka), Marcin Bosak (kuzyn), Michał Piela (mąż), Katarzyna Dąbrowska (anioł stróż), Piotr Bajtlik (anioł stróż).

· Premiera słuchowiska w radiowej Jedynce odbyła się 6 grudnia 2020 r. Można je wysłuchać tutaj.