Dyrektorem naczelnym został zaś Jacek Gawroński, były dyrektor wydziału kultury Urzędu Marszałkowskiego we Wrocławiu, który krytykował repertuar Polskiego w jego najlepszych czasach. „To są jakieś efemerydy artystyczne” - mówił o jego przedstawieniach, przekraczając swoje kompetencje i wywołując protest rady artystycznej teatru. W 2018 r. nie dostał się do dolnośląskiego sejmiku z list Rafała Dutkiewicza.

Teatr Polski we Wrocławiu - cztery lata degrengolady

Przypomnijmy, co się stało z Teatrem Polskim - sceną, która jeszcze w 2015 r. otwierała najważniejszy europejski festiwal teatralny w Awinionie. Dewastacja Polskiego to najdłuższa telenowela kulturalna czasu „dobrej zmiany”.

Morawski zadłużył teatr jeszcze bardziej niż dotychczas, zdewastował doszczętnie zespół i repertuar, obniżył drastycznie poziom artystyczny - co zauważyli też konserwatywni recenzenci - wreszcie doprowadził do lawinowego spadku frekwencji.

Jednym z reżyserów, którzy przyłożyli wówczas do tamtej katastrofy rękę, był właśnie Szurmiej. W Polskim Morawskiego zrealizował „Xięgi Schulza” z samym Morawskim w jednej z głównych ról. Przeciwko Morawskiemu podpisywali wówczas listy wybitni artyści, odbywały się manifestacje solidarnościowe w całej Polsce, protestowała również publiczność.

Gliński broni. Do czasu

W kwietniu 2017 r. urząd marszałkowski zorientował się, że coś jest nie tak, i chciał usunąć dyrektora ze stanowiska. Jednak Gliński - z pomocą pisowskiego wojewody - skutecznie obronił Morawskiego przed odwołaniem. Dopiero miażdżący raport NIK wykazujący, że Morawski wypłacał reprezentującej jego samego agencji artystycznej kolosalne kwoty poza swoją dyrektorką pensją, przekonał nawet ministra i otworzył drogę do odwołania dyrektora w listopadzie 2018 r.

Ale to nie był happy end. Choć Morawskiego odwołano, mijały kolejne miesiące i nowego dyrektora nie było. Tymczasowo pełniący obowiązki dyrektora Kazimierz Budzanowski wchodził w konflikty z tą częścią zespołu, która chciała myśleć o teatrze ambitniej. I chociaż artyści tacy jak Marta Streker, reżyserka udanych „Leśnych” inspirowanych Różewiczem, próbowali sprowadzić Polski na ambitniejszy kurs, nie dano im tej szansy.

Rozpisany konkurs na nowego szefa urząd unieważnił, podważając reprezentatywność działającego w teatrze związku Inicjatywa Pracownicza - co było w interesie popierającej początkowo Morawskiego zakładowej "Solidarności".

Kurtyna opadła. Co dalej, Wrocławiu?

Pozakonkursowe mianowanie Gawrońskiego i Szurmieja to ostateczne opuszczenie kurtyny. „Dawny” Polski nie wróci. I nie chodzi tu o dosłowną powtórkę z czasów Mieszkowskiego - nic dwa razy się nie zdarza, jak pisała noblistka. Nie wróci w najbliższych latach Teatr Polski jako punkt odniesienia dla innych polskich scen, jako miejsce ważnych przedstawień, o których się mówi, pamięta i które zmieniają myślenie o teatrze. Szurmiej - w najlepszym razie - zrobi tu sprawnie działającą firmę, przedsiębiorstwo lekturowo-rozrywkowe. W gorszym razie - degrengolada będzie trwać.

A co koniec walki o Polski oznacza dla kulturalnego Wrocławia? Teatr Polski w Podziemiu, unikalna grupa złożona z dawnych aktorów Polskiego, nie wróci już do dawnej sceny. „Podziemie” ściąga ważnych reżyserów, ma nową siedzibę. Już teraz istnieje bardziej jako odrębny ambitny projekt, a nie, jak wcześniej, ruch protestu. Czy możliwe, by nie dysponując etatami, grało jednak częściej niż kilka razy w miesiącu?

Szurmiej w Polskim to też wyzwanie postawione Wrocławskiemu Teatrowi Współczesnemu - drugiej największej scenie dramatycznej w mieście - czy Capitolowi, który dawno jest już czymś więcej niż tylko typowym teatrem muzycznym.

Wrocław przez lata był jedną z teatralnych stolic Polski. Jeśli ma wrócić do tej roli - to nie stanie się to dzięki Szurmiejowi.