Międzynarodowy Instytut Teatralny – Centrum Niemieckie (ITI) przyznało reżyserce Marcie Górnickiej Nagrodę ITI Germany Prize 2025. Nagroda wynosi 3000 euro i zostanie wręczona po występie gościnnym Marty Górnickiej i Chóru Kobiet ze spektaklem „Matki. Pieśń na czas wojny” 11 czerwca 2025 r. w Teatrze w Heidelbergu.
fot. Esra Rotthoff
Wyboru dokonano na podstawie listy kandydatów, zaproponowanej do głosowania członkom ITI przez jury, w skład którego weszli członkowie ITI: Nora Amin, Milena Gehrt, Maria Rößler, Lucien Strauch i Ulrike Syha.
Decyzja jury brzmi następująco:
„Dzięki swojej wizji wprowadzania na scenę pełnych mocy chórów kobiecych w połączeniu z często brutalnymi realiami społeczno-politycznymi, Marcie Górnickiej udaje się postawić w centrum swoich produkcji ludzi, których głosy – w innym przypadku – są publicznie ledwo słyszalne”.
Yvonne Büdenhölzer, prezes ITI Niemcy:
„Jesteśmy zachwyceni, że możemy uhonorować Martę Górnicką nagrodą ITI Germany Prize. W jej utworach chór jest zarówno formą teatralną, jak i polityczną. Jej chóry są przekonujące w swojej precesji, niuansach i sile oraz otwierają przestrzeń do refleksji i dialogu – często dla zmarginalizowanych perspektyw”.
Marta Górnicka jest uważana za twórczynię odkrywającą na nowo teatr chóralny w Europie. Od 2009 roku pracuje nad ciągłą redefinicją tragicznego chóru jako zbiorowego rzecznika dialogu społecznego. W tym celu Górnicka opracowała własną metodę treningu wokalnego. W 2019 roku założyła Political Voice Institute w Berlinie, społeczne laboratorium nowoczesnego teatru chóralnego z międzynarodowym zespołem.
W jej dziełach teatralnych chór mówiony występuje jako jedyny protagonista, podczas gdy forma chóralna służy również jako narzędzie krytycznego przetwarzania nowoczesnych mechanizmów władzy, kontroli, wykluczenia i przemocy. Chóry Górnickiej – często żeńskie – pojawiają się jako zmienne społeczności, które – od szeptu do krzyku – czasami tworzą waleczną determinację, a czasami wątpliwe niuanse i ciche, delikatne momenty. Dzięki „Konstytucji na Chór Polaków” (2016) Górnicka zgromadziła w Warszawie ponad 50 osób o różnych przekonaniach politycznych, na chóralny występ w przestrzeni publicznej. Niedługo potem nie była już w stanie produkować swoich dzieł teatru politycznego w Polsce, rządzonej wówczas przez skrajną prawicę. Berlin stał się nowym centrum jej twórczości artystycznej. Tutaj stworzyła chóralną interwencję „Grundgesetz. Ein Chorischer Stresstest” (2018/2019), która kwestionowała niemiecką konstytucję i demokrację, i została wykonana przed Bramą Brandenburską i Federalnym Trybunałem Konstytucyjnym w Karlsruhe.
Międzynarodowa koprodukcja „Matki. Pieśń na czas wojny” (2023) jest najnowszym dziełem Górnickiej: chór kobiet z Białorusi, Polski i Ukrainy porusza w nim temat trwającego rytuału przemocy wobec kobiet i dzieci w kontekście wojny i prześladowań.
Wypowiedź Marty Górnickiej (wideo w języku angielskim z angielskimi napisami) z okazji Światowego Dnia Teatru.