„Bliscy” – pod tym hasłem między 9 a 17 września odbędzie się kolejna edycja Festiwalu Łódź Czterech Kultur. Artyści z kraju i zagranicy przekraczający bariery, poszukujący i zaangażowani. Premiery teatralne, koncerty, spacery i warsztaty silniej niż kiedykolwiek wcześniej odwołujące się do bieżących kontekstów i wyzwań; zaplanowane tak, by budować, wzmacniać i celebrować wspólnotę.
fot. mat. organizatora
We wspólnej przestrzeni – żyjemy. My – Polacy. My – Ukraińcy. My – Białorusini, Gruzini, Wietnamczycy, Hiszpanie, Hindusi. My – obywatele świata. My – tutejsi; my – przybysze. My: łodzianie (…). Różni – tacy sami. Łódzcy – ludzcy. Wolni od uprzedzeń. Dalecy od osądów. Sobie bliscy.
Koncepcja wydarzenia powstała jeszcze w ubiegłym roku. Po dwóch latach pandemicznej izolacji silna, aktywna wspólnota i międzyludzka bliskość zyskały na znaczeniu. Napaść Rosji na Ukrainę i bezprecedensowa akcja polskiej pomocy dla uchodźców otworzyły nowy kontekst.
– Przez dwa poprzednie lata nasze myśli koncentrowały się wokół niespodziewanie objawionej „przyszłości” – tej rodem z literatury i filmów science-fiction. 2022 rok przywołał znane lęki, zaszyte głęboko w DNA ludzi żyjących w naszej części świata – mówi producentka FŁ4K Kamila Golik. – Bliskość jest naturalną potrzebą i pierwszym wyborem w konfrontacji z zagrożeniem, które indywidualnie nas przerasta: wojną, chorobą i niepełnosprawnością, utratą. Oraz uniwersalnym antidotum. Twórcy i popularyzatorzy kultury mają tu do odegrania ogromną rolę.
Dlatego bliskość, wspólnotowość i społeczne więzi będą we wrześniu odmieniane przez wszystkie przypadki. Choć nie tylko te pozytywne.
W sekcji teatralnej Festiwalu będzie można zobaczyć spektakl w reżyserii wieloletniego kuratora, a obecnie: członka zespołu merytorycznego FŁ4K Piotra Ratajczaka „Fanatycy prawdy”. Twórcy sięgną w nim po teorie spiskowe, które coraz ciaśniej oplatają społeczeństwa – globalnie i lokalnie – i wokół których powstają aktywne wspólnoty „wyznawców”.
– Reptilianie, Płaskoziemcy i QAnon; Wielki Reset, chipy Billa Gatesa w szczepionkach przeciwko Covid-19, inscenizowane lądowanie na Księżycu, hollywoodzkie lobby pedofilskie; Wielka Lechia, Judeopolonia, żydokomuna i masoneria – wymienia Ratajczak i dodaje: – Odkrycie motywacji wyznawców teorii, porządkujących świadomość rosnących grup ludzi, wydaje się być kluczem do zrozumienia współczesnego kryzysu demokracji i rozwoju populizmu.
Nie przez parodię i wyśmianie, a przez sięgnięcie do deficytów poznawczych i emocjonalnych, stanowiących genezę takiego myślenia, spektakl podejmie temat niezwykle istotny w dzisiejszym świecie fake newsów i medialnych manipulacji, z których bodaj najbardziej widoczną i śmiercionośną jest właśnie rosyjska „specjalna operacja wojskowa” w Ukrainie.
Na muzycznej scenie, nad której kształtem czuwa tradycyjnie już Marcin Tercjak, będzie można zobaczyć między innymi Dakh Daughters. Oryginalny ukraiński projekt muzyczno-teatralny, na który składa się pięć kobiet, piętnaście instrumentów, muzyka, śpiew i taniec, gościł już na łódzkim Festiwalu w 2018 roku. Artystki z Kijowa w swoich utworach sięgają zarówno do klasycznych tekstów: Tarasa Szewczenki, Josifa Brodskiego, Charlesa Bukowskiego czy Williama Szekspira, jak do ukraińskiego folkloru, rocka, popu, rapu czy musicalu.
Popularność przyniósł zespołowi utwór „Rozy/Donbass”, który stał się jednym z symboli walki Ukraińców w czasie rosyjskiej agresji na Krym w 2014 roku. Dziś artystki aktywnie protestują przeciwko wojnie, angażują się w walkę z rosyjską propagandą i w pomoc ofiarom.
W sekcji sztuk wizualnych – niezwykła wystawa przygotowywana pod kierunkiem związanego z Łodzią grafika i fotografika Artura Chrzanowskiego. Jej istotą będzie współpraca twórców reprezentujących różne narodowości, grupy etniczne, środowiska, kręgi i pokolenia, którzy mieszkają w Łodzi: państwowców i bezpaństwowców, uchodźców i imigrantów, gości i przybyszów, a rezultatem: spojrzenie na miasto z perspektywy dzisiejszego mieszanego, zglobalizowanego społeczeństwa.
Szczegóły programu zostaną przedstawione w końcu czerwca. Organizatorem wydarzenia jest Centrum Dialogu im. Marka Edelmana, kierowane przez Joannę Podolską. Festiwal już po raz szósty z rzędu wyprodukuje Kamila Golik. Autorem identyfikacji wizualnej jest Krzysztof Iwański.
Środki na realizację wydarzeń muzycznych w wysokości 218 tysięcy złotych organizator otrzymał od Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Muzyka”. Pozostałe wydarzenia są finansowane z dotacji celowej Urzędu Miasta Łodzi w kwocie 900 tysięcy złotych i środków przekazanych przez sponsorów i partnerów.