Tytuł tej publikacji zaczerpnięty został z „Wesela” – to Gospodarz, kiedy przypomni sobie, że nawiedził go Wernyhora, tymi słowy charakteryzuje gościa: „nic w nim Siła, Moc nie gasła”.
Nic dziwnego, że to Wyspiański patronuje zwoływanym od lat przeglądom, zwanymi Sejmikami, ktorych koronę określa się Zwykami, czyli konfrontacjami teatrów ludowych. Wprawdzie przed laty Wiesław Myśliwski ogłosił koniec tradycyjnej kultury ludowej, to przecież pozostały jeszcze wcale silne sentymenty, wartościowe fragmenty, ostoje, grupy i grupki, które wciąż sięgają ku dawnym zwyczajom, obyczajom, smakują je, praktykują, a niekiedy rozwijają. Z tego przekonania, że „moc nie gasła”, z nawiązywania do korzeni młodopolskich, kiedy sięgnięto po kulturę ludową tak gwałtownie, że aż przylgnęło do tej praktyki określenie „chłopomania”, bierze się tradycja sejmikowania i Zwyków, o czym nie po raz pierwszy pisze Lech Śliwonik, niestrudzony prezes Towarzystwa Kultury Teatralnej wspierającego z otwartymi ramionami ruch teatrów ludowych.
Książeczka, o której mowa, z cytatem z Wyspiańskiego w tytule, to już siódma z rzędu publikacja redagowana przez Lecha Śliwonika, który nie tylko organizację sejmikowania wspiera, ale jednocześnie zachowuje jego dorobek dla potomności. Dzięki publikowanej od roku 1993 książkowej dokumentacji pozostaje istotny ślad solennego wysiłku, osiągnięć i wątków, wokół których skupia się ruch teatru ludowego.
To nie tylko dokumentacja, w szczególności w tej książce, która ukazała się w 40-lecie sejmikowania, a więc zbiera doświadczenie dziesięcioleci. Poza szkicem historycznym, sumującym dorobek ruchu, pióra Lecha Śliwonika znalazły się w niej wspomnienia twórców tego teatru i znaczących popleczników: Piotra Dahliga, Edwarda Wojtaszka, Bożeny Suchockiej czy Jana Zdziarskiego. Stanowią one próbę ujęcia w teoretyczne klamry tego, co we wnętrzu teatru ludowego dojrzewa, a czyni to przekonująco Piotr Dahlig, albo też wnikają głębiej w istotę tych poszukiwań, jak na przykład dzieje się to w teatrze obrzędowym, związanym z ceremonią ostatniego pożegnania – ukazuje to w bardzo osobisty i sugestywny sposób Bożena Suchocka.
W książce znalazło się też miejsce na barwny portret jednej z najważniejszych twórczyń teatru ludowego, Wandy Majtyki, a także noty pożegnalne jego ważnych koalicjantów, m.in. Jacka Szczęka. Wspomina się w niej o partnerach już nieżyjących, o czystych intencjach, jakimi byli przez lata w Stoczku Łukowskim aktorzy i twórcy Teatru Adekwatnego, Magda Teresa Wójcik i Henryk Boukołowski.
Ta książeczka to należne i piękne podziękowanie dla wszystkich, którzy podtrzymują ruch teatru ludowego, wciąż ufając, że nie tylko kultywuje przeszłość i pamięć, ale nieci nowe idee, które tutaj właśnie, z dala od wielkich centrów kiełkują i dochodzą do głosu.
***
…nic w nim siła, moc nie gasła: 40 lat ogólnopolskich sejmików teatralnych, redakcja Lech Śliwonik, wydawca: Towarzystwo Kultury Teatralnej. Zarząd Główny i Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, 2023, ISBN 8394148220, 9788394148225.