Wiele kwestii z kultowych filmów Stanisława Barei weszło do potocznej polszczyzny. Używają ich wszyscy, nawet ci, którzy filmów Barei nie widzieli. Słynna kwestia Barbary Rylskiej z filmu „Poszukiwany, poszukiwana”: „Mój mąż jest z zawodu dyrektorem” o niekompetentnym decydencie przerzucanym na różne stanowiska zaliczana jest do „skrzydlatych słów” wypowiadanych przez bohaterów filmów Stanisława Barei. I te słowa posłużyły za tytuł drugiej książki Rafała Dajbora o cytatach, które przeszły do filmowej klasyki. Pisze Ewa Gałązka.
fot. mat. Wydawnictwa Krytyki Politycznej
Książka „Jak u Barei, czyli kto to powiedział” poświęcona była prawie w całości aktorom, którzy wypowiadali w filmach Barei „skrzydlate słowa”. Kolejna „Mój mąż jest z zawodu dyrektorem, czyli Jak u Barei 2” poświęcona jest kilkunastu aktorkom, które występowały w epizodycznych rolach w jego filmach.
Rafał Dajbor, aktor i pasjonat zebrał w swojej książce nie tylko słynne barejowskie cytaty. Każdy z nich jest przytoczony w kontekście scen, w których zostaje wypowiedziany, co pozwala nam przypomnieć sobie kultowe fragmenty z filmów reżysera. Autor tropi nie tylko „skrzydlate słowa” z filmów reżysera. Potrafimy zacytować kultowe kwestie, jednak nie zawsze pamiętamy, która aktorka je wypowiada. Dajbor ukazuje sylwetki wypowiadających je aktorek. Przywołuje ich życiorysy, cytuje wypowiedzi ich przyjaciół i rodzin.
Książkę otwiera sylwetka Zofii Czerwińskiej, aktorki najbardziej kojarzonej z filmami Stanisława Barei. Balcerkowa z „Alternatywy 4”, „żeńska wersja Maklakiewicza” – jak nazwał aktorkę Jacek Szczęk, wieloletni dyrektor Polskiej Estrady - pochodziła z tak zwanego „dobrego domu”. Miłość do sztuki scenicznej rozbudziła w niej atmosfera panująca w jej rodzinnym domu. Jej rodzice bywali na wszystkich premierach teatralnych Poznania, a siostry jej mamy uciekły do zespołu Feliksa Parnella. Autor książki tropi jej życiorys nie tylko artystyczny, pisze o jej stosunku do zwierząt, zaangażowaniu w obronę środowiska LGBTQ, nieudanym życiu osobistym, przyjaźni z Mariuszem Szczygłem.
Kolejne rozdziały Rafał Dajbor poświęca Barbarze Rylskiej, Hannie Skarżance, Annie Jaraczównie, Wandzie Stanisławskiej-Lothe, Janinie Traczykównie, Zofii Merle i Kazimierza Utracie. W ostatnim rozdziale zamieścił sylwetki dziesięciu aktorek, którym dane było wypowiedzieć w filmach Barei kwestie, które weszły do codziennego użycia.