EN

13.01.2025, 15:28 Wersja do druku

Katowice. Wydawnictwa Biblioteki Śląskiej popularyzują śląską kulturę i język

Inne aktualności

Cykl wydawniczy popularyzujący i promujący śląską kulturę i język przygotowała Biblioteka Śląska. To ćwiczenia do nauki czytania i pisania w języku śląskim, górnośląskie baśnie, fragmenty literatury światowej i polskiej tłumaczone na ten język oraz drugie wydanie śląskiego elementarza.

O publikacjach mówił podczas poniedziałkowej konferencji w Bibliotece Śląskiej autor ćwiczeń pisania po śląsku i współautor górnośląskich bajek, tłumacz na język śląski, redaktor i projektant graficzny, przedstawiony też jako duch sprawczy projektu w BŚ Rafał Szyma.

Jak ocenił, szansę na zachowanie śląskiej godki i tożsamości zwiększają zarówno prawne środki ich ochrony, jak i działania edukacyjne. "Mamy nadzieję, że dzisiaj oddajemy cztery następne małe kroczki, które pomogą w tej misji" - zaznaczył Szyma, mówiąc po śląsku.

Jego zdaniem szczególnie ważne dla regionalnej społeczności jest poprawione i uzupełnione wydanie Górnoślonskiego Ślabikorza, po raz pierwszy opublikowanego w 2010 r. i będącego dotąd głównym narzędziem nauki śląskiego. Ślabikorz, napisany i zredagowany przez zespół, jest oparty na zasadach ortograficznych opracowanych pod kierownictwem Jolanty Tambor i dopasowany do zasad pisowni języka śląskiego Henryka Jaroszewicza.

W ślabikorzu użyto reguł "Wstępnych zasad pisowni śląskiej", opracowanych w 2009 r. w Cieszynie. Jest to drugie wydanie górnośląskiego elementarza, kierowanego do najmłodszego pokolenia użytkowników języka śląskiego. Zostało ono ilustrowane przez Patrycję Dobrowolską.

Redaktorkami antologii fragmentów literatury światowej i polskiej w tłumaczeniu na język śląski pt. "Wielgo literatura w ślonskich przekładach. Wypisy do szkolorek i szkolorzi" są językoznawczyni, dyrektorka Szkoły Języka i Kultury Polskiej Uniwersytetu Śląskiego, a także kierowniczka podprogramu wiedzy o regionie przy Uniwersytecie Śląskim prof. Jolanta Tambor oraz koordynatorka Centrum Języka i Kultury Chińskiej i współpracowniczka Szkoły Języka i Kultury Polskiej Uniwersytetu Śląskiego dr Agnieszka Tambor.

W tomie są śląskie przekłady fragmentów znanych utworów, jak "W dolinie Muminków", "Przygody Alicji w Krainie Czarów", "Mikołajek", "Pippi Langstrump", "Kordian" czy "Kubuś Puchatek" i "Mały Książę" (te dwa ostatnie w różnych wariantach języka śląskiego). Towarzyszą im zadania, pytania oraz ćwiczenia mające ułatwić odbiór. Autorami przekładów są Grzegorz Kulik, Rafał Szyma, Mirosław Syniawa, Marcin Melon, Grzegorz Buchalik, Marian Makula i Tomasz Sochacki.

Rafał Szyma jest też autorem zeszytu ćwiczeń do nauki czytania i pisania w języku śląskim. Publikacja składa się z przedstawienia śląskich znaków („Ślonskie” litery), omówienia podstawowych zasad zapisu (Nojczynstsze rozwionzania), charakterystyki regionalnych wariantów zapisu (Regijonalizmy), a także małej antologii tekstów śląskich (Przikładowe teksty).

Prof. Jolanta Tambor wskazała, że ćwiczenia te uzupełnia zeszyt do uczenia pisania śląskich liter i sylab "Godom, czytom, pisza" - przygotowany przy wsparciu Ministerstwa Edukacji Narodowej, przygotowany w innym projekcie.

Szyma wraz z Marcinem Melonem przygotował również "Ślonskie bojki po ślonsku" - osiem górnośląskich baśni sparafrazowanych i opowiedzianych na nowo w języku śląskim. Ich źródłem są antologie Gerharta Barona i Elisabeth Grabowski (głównie po polsku i niemiecku). Zbiór zilustrował Jacek Zygmunt, rysownik, satyryk, współtwórca - obok Melona - komiksu o przygodach pierwszego śląskiego superbohatera SuperHanysa.

"Strasznie się cieszymy, że możemy to wszystko robić wspólnie. Ludzie, którzy na Śląsku chcą doprowadzić do tego, żeby fajnie się uczyło języka śląskiego, żeby to było atrakcyjne, żeby dzieci i młodzież chcieli przychodzić na takie lekcje - działają razem" - podkreśliła w poniedziałek prof. Tambor.

Zapowiedziała, że od przełomu stycznia i lutego br. do szkół, które zapowiedziały chęć prowadzenia edukacji regionalnej, mają być dostarczane większe pakiety - książki i ćwiczenia wydane teraz, uzupełnione o inne pomoce.

Zaprezentowane w poniedziałek publikacje zostały wydane w nakładzie po 1 tys. egzemplarzy dzięki wsparciu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego kwotą 150 tys. zł. Wydawnictwo Biblioteki Śląskiej opublikowało je we współpracy z wydawnictwem Silesia Progress oraz Towarzystwem Kultywowania i Promowania Śląskiej Mowy "Pro Loquela Silesiana".

Jak wskazuje Biblioteka Śląska, cykl wydawniczy powstał z inicjatywy marszałka woj. śląskiego Wojciecha Saługi, senatorki Haliny Biedy, posłanki Moniki Rosy, prof. Jolanty Tambor oraz dyrektora BŚ Artura Madalińskiego.

Źródło:

PAP