Wystawa szesnastu najwybitniejszych portretów artysty zostanie zorganizowana już w marcu w National Portrait Gallery w Londynie. Wiele z tych dzieł nigdy nie było pokazywanych poza Polską.
fot. mat. teatru
Ekspozycja zostanie otwarta 27 marca i potrwa do 13 lipca 2025 r. Wystawa to efekt działań National Portrait Gallery w Londynie we współpracy z Muzeum Narodowym w Krakowie i Muzeum Narodowym w Poznaniu, przy wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Instytutu Kultury Polskiej w Londynie. Projekt wspierany jest także przez British Council jako część tegorocznego UK/Poland Season – zróżnicowany program Sezonu obejmuje ponad sto wieloformatowych wydarzeń artystycznych zaplanowanych w 40 miastach w Wielkiej Brytanii i Polsce.
Stanisław Wyspiański jest uważany za jednego z najważniejszych polskich artystów. Tworzył jako literat, dramaturg, poeta, malarz, grafik, a także architekt i projektant mebli. Jego sztuka ukształtowała rozwój polskiej kultury, w czasie, który miał okazać się decydującym momentem dla historii naszego kraju. Wyspiański jako czołowa postać modernistycznego ruchu Młodej Polski został okrzyknięty głosem narodu podzielonego przez zaborców. W odpowiedzi na polityczny niebyt kraju artyści młodopolscy dążyli do stworzenia nowej sztuki narodowej opartej na tradycjach ludowych badającej tożsamość kulturową, co w efekcie było jedną z przyczyn odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 r.
W swoich dziełach Wyspiański używa odważnego koloru i wyrazistej linii. Na wystawie obok autoportretów oraz portretów członków rodziny artysty będziemy mogli zobaczyć wizerunki znanych krakowian i postaci związanych z ruchem młodopolskim, tj. pisarz Jerzy Żuławski czy aktorka Irena Solska. Pojawią się też portrety małżeństwa zaprzyjaźnionego z artystą, Dagny Juel-Przybyszewskiej oraz Stanisława Przybyszewskiego.
W swoich portretach Wyspiański łączy odważną kreskę z dekoracyjnym kolorem, aby podkreślić wewnętrzną energię i psychologię swoich modeli, z których wielu było związanych z Młodą Polską. To pierwszy raz, kiedy te niezwykłe portrety są prezentowane w Wielkiej Brytanii.
Dr Alison Smith, kuratorka wystawy Stanisław Wyspiański: Portrety
Portrety Stanisława Wyspiańskiego odzwierciedlają młodopolską fascynację indywidualizmem i podmiotowością, ale także konfrontują się z ideą wspólnoty, do której należą portretowani. Kładą nacisk na wolność osobistą, jednocześnie uznając znaczenie kulturowych korzeni każdej jednostki.
Prof. dr hab. Andrzej Szczerski, dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie
Kuratorami wystawy Stanisław Wyspiański: Portrety są dr Alison Smith, wcześniej główna kuratorka National Portrait Gallery, a obecnie dyrektor ds. zbiorów i badań w Wallace Collection, oraz prof. dr hab. Andrzej Szczerski, dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie. Wystawa ta uzupełnia ekspozycję Edvard Munch: Portrety, oferując odwiedzającym możliwość zobaczenia namalowanego przez Wyspiańskiego portretu bliskiej przyjaciółki Muncha, Dagny Juel-Przybyszewskiej, która odegrała kluczową rolę w przedstawieniu twórczości norweskiego malarza i grafika krakowskim artystom.
Wystawie towarzyszy anglojęzyczna publikacja Stanisław Wyspiański Portraits, pod redakcją Alison Smith i Julii Griffin.