Gliwicki samorząd planuje rewitalizację ruin Teatru Victoria w ścisłym centrum miasta i utworzenie Strefy Kultury wokół nich. Sala w ruinach ma zostać przebudowana w perspektywie 2028 r. W kolejnym etapie na potrzeby kulturalne adaptowane ma być jej otoczenie.
fot. Bazie / wikicommons (CC BY-SA 3.0)
Wybudowany w 1890 r. gliwicki teatr był faktycznie kompleksem rozrywkowym, z lokalami usługowymi, kawiarnią, hotelem, kabaretem, kinem, łaźnią i pływalnią. Obiekt był centrum życia kulturalnego miasta i siedzibą zespołów teatralnych. Pod koniec II wojny światowej został spalony. Zrujnowana sala teatralna zaczęła ponownie działać w 1996 r., miejsce stało się znów przestrzenią przedsięwzięć artystycznych.
W 2021 r. miasto powołało Centrum Kultury Victoria – z siedzibą w innym miejscu, jednak wykorzystujące ruiny. Odtąd też trwały prace koncepcyjne nad ich rewitalizacją i szerszym wykorzystaniem. We wtorek gliwicki samorząd przedstawił szczegóły.
Jak wynika z informacji umieszczonej na facebookowym profilu prezydentki Gliwic Katarzyny Kuczyńskiej-Budki, inwestycja ma być prowadzona w dwóch etapach. Pierwszy obejmie przebudowę wnętrz i odbudowę konstrukcji budynku teatru w formule „projektuj i wybuduj”. Przetarg ma zostać ogłoszony w grudniu, a dwuletnie prace, szacowane na 70 mln zł, rozpocząć się po wrześniu 2026 r.
Otoczenie ruin (w tym m.in. parking, aleja Przyjaźni i siedziba CK Victoria) oraz piwnice teatru z niecką basenową mają zostać objęte konkursem architektonicznym i aranżowane w drugim etapie.
W efekcie przygotowywanego teraz pierwszego etapu w ruinach ma powstać dostępna przez cały rok sala widowiskowa z obrotową sceną i widownią na blisko 400 osób (310 na parterze i 87 na balkonie), z możliwością elastycznej aranżacji przestrzeni.
Zachowany ma zostać oryginalny, surowy charakter ruin – przy wprowadzeniu współczesnych rozwiązań technicznych i funkcjonalnych (np. zamiast klasycznych teatralnych foteli będą siedzenia przenośne, sala ma też zyskać ogrzewanie i nowoczesną elektroakustykę).
Przebudowana zostanie strefa wejściowa z foyer i zapleczem administracyjnym, a całość zostanie dostosowana do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, z windą, toaletami i informacją wizualną. Wzmocnione zostaną elewacje budynku, a od strony al. Przyjaźni pojawią się neon i ekran ledowy.
Jak powiedział cytowany w informacji dyrektor CK Victoria Paweł Januszewski, ma to być nie tylko przebudowa i rewitalizacja obiektu, ale też symboliczna odbudowa przestrzeni miejskiej pamięci i emocji. „Chcemy, aby Victoria pozostała miejscem magicznym – z duszą dawnych murów, ale technicznie gotowym na wyzwania nowoczesnej sceny” – zaznaczył Januszewski.
Obecnie ruiny Teatru Victoria mogą być wykorzystywane w ograniczonym stopniu od wiosny do późnego lata. Do użytku dopuszczony jest parter z salą mieszczącą do 300 osób. Konieczne jest m.in. wzmocnienie fundamentów i elementów konstrukcyjnych obiektu.
W drugim etapie prac wstępnie planowana jest m.in. wielofunkcyjna sala na 700 miejsc siedzących, uzupełniona o przestrzenie wystawowe, kawiarniane i rekreacyjne. Za przygotowanie koncepcji tej odpowiada Biuro Urbanisty Miasta, które przygotowuje konkurs urbanistyczno-architektoniczny w ramach Metropolitalnej Szkoły Prototypowania – projektu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii.
Konkurs ma mieć charakter realizacyjny – jego zwycięzca ma zostać zaproszony do opracowania dokumentacji projektowej. Ogłoszenie konkursu planowane jest na I kw. 2026 r., przy wsparciu organizacyjnym GZM. Realizacja tego etapu jest planowana po 2028 r. Jego koszty mają zostać oszacowane po opracowaniu założeń konkursu.
Na razie rewitalizacja ruin Teatru Victoria została ujęta w wieloletniej prognozie finansowej miasta, z budżetem 152 mln zł. Gliwice zamierzają się ubiegać m.in. o dofinansowanie do 15,4 mln zł w ramach Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych.
Prezydentka Gliwic przekonuje, że rewitalizacja ruin Teatru Victoria i przestrzeni wokół nich wpłynie na charakter i wizerunek Gliwic, wzmocni tożsamość miasta i potwierdzi umiejętność łączenia szacunku dla historii z nowoczesnym myśleniem o rozwoju.
„W przebudowanych i nowych przestrzeniach będziemy mogli rozwinąć ofertę kulturalną, stając się miastem bardziej atrakcyjnym do życia, pracy i studiowania. To najlepszy sposób na zatrzymywanie mieszkańców, szczególnie młodych i wykształconych, oraz przyciąganie nowych – tych, którzy szukają miejsca z charakterem, wysoką jakością życia i kulturą w bliskim zasięgu” – oceniła Kuczyńska-Budka.
