Nowy rok w warszawskim tańcu rozpoczął się z ponad dwutygodniowym poślizgiem ale wśród propozycji już można było zobaczyć dwie choreograficzne premiery („Estranee” i „Don’t Move”). Poza tym były ciekawe pokazy filmowe i spektakle repertuarowe, co ma znaczenie w tzw. rozwoju publiczności oraz rozstrzygnięto konkurs do programu dotacyjnego NIMiT-u pt. „Białe plamy – muzyka i taniec w edycji 2022/2023”. Pisze Sandra Wilk ze Strony Tańca.
fot. WILK
Fundacja Artystyczna Perform kolejny okres swojej działalności rozpoczęła projektem internetowym „Kino Tańca Online vol. 1: Każde ciało ma własną opowieść” (19–22.01), w którym można było obejrzeć sześć krótkometrażowych i średniometrażowych filmów tanecznych. Jak pisze organizator, tegoroczny cykl prezentacji filmowych oscylować ma wokół zagadnień indywidualności, wolności, tożsamości i pamięci.
Pierwszą część tego programu poświęcono pojęciu inkluzywności ciała, a pokazano w tym celu filmy z pięciu krajów „Pióra” (reż. Jay Gearing, Wielka Brytania/ Polska), „Breaking Language (reż. Sofia Castro, Argentyna), „Artificial Things” (reż. Sophie Fiennes, Wielka Brytania), „A Sight for Sore Eyes” (reż. Kat Kallio, Finlandia), „Axiomata” (reż. Béatriz Mediavilla, Kanada) oraz „Gatunki chronione” (reż. Anu Czerwiński, Polska). Szczególną uwagę warto było w tym zestawie poświęcić tej ostatniej produkcji, zrealizowanej razem z tancerzem i choreografem, pionierem sztuki queerowej w Polsce, nieżyjącym już Rafałem Urbackim. Do zrealizowanego w 2014 roku filmu zaprosił on czwórkę bohaterów z niepełnosprawnościami, którzy w parku krajobrazowym „Żabie Doły” – przestrzeni zniszczonej przez eksploatację górniczą, a następnie „odzyskanej” przez przyrodę – opowiadają o swoich życiowych i tanecznych doświadczeniach, o osobistym „zamknięciu w rezerwacie”, podejściu do własnego, niedoskonałego ciała czy przestrzeni publicznej. W filmie udział wzięli: Karolina Matyjasek, Filip Pawlak, Kasia Szarawara i Tatiana Cholewa, a sama praca ma nie tylko charakter artystyczny ale i dokumentalny.
Z kolei Centrum Teatru i Tańca Zawirowania (w latach 2020–2022 ten ośrodek prowadzony przez Fundację Scena Współczesna funkcjonował jako Centrum Teatru i Tańca w Warszawie) nowy rok otworzyło premierą „Estranee” w chorografii Francesci Caselli (Włochy) z udziałem kursantek Akademii Tańca Zawirowania (18.01). Caselli zajęła się badaniami nad puchem w 2015 roku, gdy rozpoczęła studia w Catanii w projekcie „Modem” Roberta Zappalli, później pracowała m.in. ze słynnym Davidem Zambrano czy Elisą Pagani, która zaproponowała jej staż w Compagna DNA w Bolonii. Była też w zespole projektu „Centrale Mediterra” pod kierownictwem tancerza Ultima Vez, Giovanniego Scarcelli, a poza tym od lat realizuje także własne produkcje. Tym razem z grupą projektową Akademii Tańca Zawirowania wystawiła pracę polityczną, tańczoną przez kobiety celebrujące swoje ciała.
„Część obecnego w tej choreografii [„Estranee”] ruchu nawiązywała do ludowych tańców typowych dla południowych Włoch i choć dla polskiego widza te figury były kulturowo nieznane (bądź mało znane), trudne do umiejscowienia w czasie i regionie, czuć w nich było rodzaj misterium czy rytuału. Ogólnie cała praca niosła ze sobą silny potencjał witalności, odważnego przechodzenia od skrytości, nieśmiałości i wycofania się do otwartości, zdobywania przestrzeni i czerpania z życia pełnymi garściami. Co ważne, choreografia Caselli nie była rodzajem wsobnego procesu rozgrywającego się wewnątrz bohaterek, to nie był rodzaj medytacji – czysto prywatnego, intymnego procesu. Jej opowieść przybrała formę społeczną opierającą się zarówno na współpracy tancerek ze sobą, jak i ich współpracy z muzyką”. (fragment recenzji „Nadchodzi wyzwolenie” Strona Tańca)
Publiczność Komuny Warszawa mogła obejrzeć jeden z bardziej modnych spektakli performatywno-tanecznych „Larva” w reżyserii Marty Ziółek (21–22.01) – ta solowa choreografia zawieszona jest między ruchem mistycyzmem, praktyką samorozwoju i samoświadomości, a feministyczno-queerowym manifestem. Z kolei Nowy Teatr wrócił do ciekawego taneczno-muzycznego projektu badawczego „Silenzio!” Ramony Nagabczyńskiej (26–28.01), w którym choreografka odnosi się do niezmiennej od wieków opery i dawnych praktyk w kobiecych rytuałach opierających się na używaniu przez płeć piękną obscenicznego języka. Nagabczyńska podnosi w tym spektaklu niewygodne kwestie – czy zezwalamy dziś na przeklinanie kobiet, oceniamy je, czujemy się zbulwersowani, dajemy czy raczej zabieramy im prawo wyrażania siebie w ten sposób. Pyta też o polityczność ciała, a przede wszystkim o polityczność głosu. Nowy Teatr ponownie wystawiał także performance o zatapianiu się w tańcu pt. „Ich heiße Frau Troffea” duetu Sergey Shabohin–Igor Shugaleev (27–29.01).
Na scenie Centrum Teatru i Tańca Zawirowania można było zobaczyć repertuarowy spektakl „Opowiedz nam o przyszłości” w choreografii Elwiry Piorun, inspirowany twórczością Stanisława Lema (27.01), oraz premierę „Don’t Move” Jakuba Mędrzyckiego pokazywaną wraz z warszawską premierą „One hundred falls” Ilony Gumowskiej (28-29.01). Oba te spektakle były rodzajem osobistego wyznania ale umiejscowionego w znacznie szerszym kontekście, pierwszy odnosił się do prawa do wolności artystycznej i przypadków zabójstw artystów sprzeciwiających się władzy poprzez sztukę, a drugi do znaczenia i ról upadków, w nawiązania do upadków władzy, kultur, czy całych cywilizacji.
Styczeń zamknął Narodowy Instytut Muzyki i Tańca ogłoszeniem wyników konkursu dotacyjnego „Białe plamy – muzyka i taniec w edycji 2022/2023”. W tym programie dofinansowanie udzielane jest projektom dotyczącym mało zbadanych lub zaniedbanych obszarów wiedzy o szeroko pojętej polskiej kulturze muzycznej i tanecznej czy pracom dokumentacyjnym polegającym na opracowaniu i interpretacji źródeł trudno dostępnych, rozproszonych, mało znanych. Do tegorocznego konkursu zgłoszono 36 wniosków. Komisja obradująca w składzie: dr hab. Jolanta Guzy-Pasiak, dr Weronika Grozdew-Kołacińska, dr Juliusz Grzybowski i Brygida Błaszczyk-Podhajska podjęła decyzję o dofinansowaniu 12 projektów badawczych. Wśród nich znalazły się m.in. „Ciało otwarte – energetyczna mapa człowieka tańczącego”, „Taniec na ekranie. Film tańca w Polsce od II poł. XX wieku” czy „Katarzyna Gdaniec – praktyka taneczna, pedagogiczna i choreograficzna”.