„Didaskalia. Gazeta Teatralna” zapraszają do nadsyłania propozycji tekstów dotyczących realnej i potencjalnej transformacji sztuk performatywnych oraz towarzyszącej im refleksji badawczej dokonującej się pod wpływem niepełnosprawności.

Fundacja Teatru 21 i Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie, Jak przestałem być idealny; fot. Maciej Czerski

Proponowana przez nas perspektywa skupia się na twórczym i krytycznym potencjale, który osoby artystyczne z niepełnosprawnościami oraz niepełnosprawność jako kategoria artystyczna, badawcza i poznawcza wnoszą do teatru, performansu, tańca i choreografii, występów muzycznych. Ujęte w tytule „kalekowanie” odnosi się do teorii crip i wiąże z subwersywnym przejęciem obraźliwego, dyskryminującego określenia w intencji afirmatywnej i ironicznej identyfikacji (dlatego genealogia i sprawczość strategii cripowania/kalekowania bywa zestawiana z queerem). Proces ten wiąże się z potrzebą odrzucenia lub transformacji normatywnych, i z reguły ableistycznych, kategorii służących do poznawania i „porządkowania” rzeczywistości i tożsamości.

Celem planowanego bloku będzie pogłębienie refleksji towarzyszącej tej zmianie perspektywy w kontekście sztuk performatywnych. Zależy nam z jednej strony na rozwinięciu obecnego już w badaniach teatralnych namysłu nad relacją między twórczością osób artystycznych z niepełnosprawnościami a analizowanymi w studiach o niepełnosprawności strategiami dyskryminacji i emancypacji. Z drugiej strony wartą przemyślenia kwestią wydaje się nam zbadanie wpływu, jaki sztuka osób z niepełnosprawnościami wywiera na rozumienie podstawowych elementów współtworzących zdarzenie performatywne, takich jak: aktorstwo, choreografia, obecność, reżyseria, czas, przestrzeń, dźwięk, dramaturgia, zespół, widownia etc. Zjawiskom tym chcemy się przyjrzeć w poszerzonym polu, obejmującym zarówno efekt, jak i proces pracy; zarówno działania artystyczne, jak i ramujące je warunki instytucjonalne oraz praktyki teatrologiczne.

Proponowane zagadnienia:
• nowe postaci sceniczne a nowe spojrzenia na niepełnosprawność oraz jej rolę w świecie i doświadczeniu jednostki;
• budowanie nowej estetyki teatru i performansu w kontekście niepełnosprawności (estetyka niepełnosprawności);
• artywistyczny, oddolny charakter sztuki osób artystycznych z niepełnosprawnościami (w tym relacja refleksji teoretycznej i działalności performatywnej);
• nowe techniki i metody aktorskie, taneczne, choreograficzne, reżyserskie, scenograficzne powstające w kontekście twórczości osób z niepełnosprawnościami (oraz ich relacja do ujęć „klasycznych”);
• nowe modele pracy i produkcji artystycznej zmierzające w stronę dowartościowania relacyjności, współzależności i troski (redefinicja relacji zespołowych; crip time; proces jako „dzieło” i cel twórczy);
• redefinicja relacji z widownią;
• transformacja instytucji w stronę inkluzywności zarówno wobec osób artystycznych, jak i widowni;
• dostępność edukacji teatralnej, tanecznej i choreograficznej (czym może być uniwersalne projektowanie programów studiów artystycznych);
• intersekcjonalność – niepełnosprawność a inne grupy mniejszościowe i dyskryminowane;
• nowe słowniki, strategie opisu i analizy w dyskursach teatrologicznych;
• rewizja historii teatru z perspektywy studiów o niepełnosprawności;
• spekulatywne wizje dostępnego, inkluzywnego teatru.
Zapraszamy do przesyłania propozycji tekstów w języku polskim lub angielskim:
• artykułów naukowych (do 40 tys. znaków);
• wywiadów (do 30 tys. znaków);
• esejów, manifestów, refleksji na temat własnych praktyk artystycznych i badawczych.
Harmonogram prac:
• 15 czerwca 2023 – termin nadsyłania abstraktów (do 200 słów) na adres: [email protected];
• koniec czerwca 2023 – odpowiedź redakcji;
• 15 października 2023 – termin nadsyłania artykułów;
• luty-kwiecień 2024 – publikacja artykułów.

Redaktorki tematyczne: dr Katarzyna Ojrzyńska (gościnnie), dr Monika Kwaśniewska
W razie jakichkolwiek pytań prosimy o kontakt: Katarzyna Ojrzyńska ([email protected])

„TEKST PROSTY” (pdf)

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.