Przegląd dokonań Marty Górnickiej będzie jednym z wydarzeń tegorocznego Gallery Weekend Berlin 2020. Otwarcie wystawy odbędzie się 12 września godz. 19.00 w galerii Ebensperger w Berlinie (Plantagenstraße 30, 13347 Berlin). „Multitude” jest pierwszą monograficzną wystawą prac Marty Górnickiej – reżyserki, twórczyni koncepcji teatru chórowego.
fot. David-Baltzer
Wystawa prezentuje film/sound instalacje najważniejszych prac artystki: HYMN DO MIŁOŚCI, GRUNDGESETZ, REQUIEMASZYNA, MAGNIFICAT, M(OTHER) COURAGE i KONSTYTUCJA NA CHÓR POLAKÓW.
MULTITUDE, w Ebensperger Gallery w Berlinie we współpracy z Luxoom Lab, jest pierwszą monograficzną wystawą prac Marty Górnickiej – reżyserki, twórczyni koncepcji teatru chórowego prezentującą jej video/ sound instalacje. Twórczość Górnickiej jest jednak dobrze znana niemieckiej publiczności, bo artystka od lat współpracuje z niemieckimi teatrami, a obecnie na stałe związana jest z berlińskim Maxim Gorki Theater, gdzie powołała do istnienia społeczno-teatralne laboratorium Political Voice Institute.
Za spektakl M(OTHER) COURAGE wyreżyserowany w 2015 roku w Staatstheaters Braunschweig artystka została nominowana do prestiżowej nagrody Fausta. Prace Górnickiej pokazywane były na wielu wystawach zbiorowych, m. in. 7th International Moscow Biennale of Contemporary Art 2017-2108, Late Polishness in Contemporary Art Center in Warsaw 2017, Third Berlin Autumn Salon 2017 and Biennale Tallinn Art Hall 2018. Jej spektakl
JEDEM DAS SEINE z Münchner Kammerspiele otworzył Fourth Berlin Autumn Salon w 2019 roku. Tytułowe MULTITUDE odnosi się do kolektywnego podmiotu, z którym pracuje Marta Górnicka, i wskazuje na radykalnie polityczny wymiar jej artystycznych poszukiwań. CHÓR, który powołuje do istnienia jako jedynego bohatera swoich spektakli, jest bowiem zawsze narzędziem krytyki współczesnych mechanizmów kontroli, wykluczenia i przemocy, a zarazem wehikułem wspólnoty. Mieści w sobie nieredukowalną różnorodność odrębnych istnień, z których każde ma pełną legitymację do udziału w tym, co wspólne (in-common): wspólnym głosie i wspólnym oddechu. Polityczność CHÓRU ma jednak zawsze także bardzo konkretny wymiar, bo od początku swojej pracy Marta Górnicka angażuje się w najbardziej napięte i konfliktowe problemy społeczeństw, w których pracuje. Jej pierwszy teatralny zespół, stworzony w 2010 roku w Warszawie THE CHORUS OF WOMEN, oddawał głos kobietom, które w Polsce po transformacji ustrojowej doświadczały rosnącej opresji ze strony konserwatywnego sojuszu kolejnych rządów z kościołem Katolickim. W czeskich Kośycach artystka pracowała ze stygmatyzowaną społecznością romską.
W Izraelu Górnicka rozpoczęła pracę nad swoją trylogią inspirowaną „Matką Courage” Brechta, tworząc CHÓR żydowskich i muzułmańskich matek i dzieci oraz izraelskich żołnierzy. Kolejne części trylogii – HYMN TO LOVE i M(OTHER) COURAGE – powstały w Polsce i w Niemczech. Reżyserka podjęła w nich temat umacniającego się nacjonalizmu, horroru i uwodzicielskiego piękna wspólnoty, która buduje się na wykluczeniu Innych. Trylogia wracała także do najtrudniejszego doświadczenia wspólnot – Holocaustu – diagnozując odmienne przestrzenie kolektywnej nie-świadomości. Reakcją reżyserki na przejęcie władzy w Polsce przez prawicowy rząd i przeprowadzany przez niego zamach na demokratyczny ład było zwołanie CHÓRU POLAKÓW i wspólne odczytanie KONSTYTUCJI.
W tym chórze stanęli obok siebie przedstawiciele prawej i lewej strony gwałtownie antagonizującego się społeczeństwa, Żydzi, katolicy, dzieci, emeryci, osoby z syndromem Downa, aktorzy i aktorki Nowego Teatru i THE CHORUS OF WOMEN, uchodźczynie bezskutecznie szukające pomocy w Polsce, przedstawiciele społeczności wietnamskiej, członkowie militarnego Stowarzyszenia „Strzelec”. Ta wielość nie tyle stanowiła teatralny obraz społeczeństwa, ile była społeczeństwem we wszystkich swoich sprzecznościach, napięciach i nieprzekraczalnych podziałach. Wspólnie performując tekst polskiej ustawy zasadniczej, mówiła zarazem różnymi językami i jednym ludzkim głosem.
Kiedy w 2018 Marta Górnicka przygotowała chórową wersję niemieckiej GRUNDGESETZ zwołała pod Bramę Brandenburską 50-osobowy postimigrancki CHÓR Berlińczyków, żeby poddać niemiecką konstytucję testowi wytrzymałości (stresstest). Rozmaite ciała i głosy, za którymi stoją jednostkowe historie zdeterminowane politycznymi siłami, spotkały się w przestrzeni publicznej, by postawić zasadnicze pytanie o to, czy GRUNTGESETZ może stanowć podstawę dla wspólnoty, której tożsamość otwiera się na wielość. Kolektywny głos CHÓRU zyskuje w pracach Marty Górnickiej rewolucyjną siłę. Jest narzędziem politycznego zaangażowania, ale też przestrzenią tego, co bezwarunkowo wspólne. Głos wydobywa się z ciał i wnika w ciała – nieważne, jakimi językami mówią, skąd pochodzą, jaka jest ich historia, tożsamość czy wyznawana religia. A żeby wydobyć głos, trzeba wziąć oddech, który współdzielony jest z innymi.
CHÓR, który tworzy Marta Górnicka, w samej swojej formie komunikuje podstawową ludzką współzależność i nieredukowalną ludzką wielość (multitude). Właśnie dziś, kiedy CHÓR nie może wziąć wspólnego oddechu i kiedy nie mogą – jak pod Bramą Brandenburską – słuchać go tysiące, można to poczuć ze szczególną siłą.
Wystawie towarzyszy Interwencja INSTYTUTU POLITYCZNEGO GŁOSU założonego przez Martę w MAXIM GORKI THEATER w Berlinie - COMMUNITY: AN APP FOR ONE PERSON