fot. Kamila Łapicka. Astronauta na murze gotyckiej katedry w Salamance. Przenikanie się historii i współczesności. Metafora hiszpańskiej wyobraźni i myślenia o sztuce, które są mi bliskie.

1. Czy w trakcie praktyki recenzenckiej odczuwała Pani potrzebę sformułowania kryteriów pisania (jeśli tak, proszę wskazać odnośnik bibliograficzny lub podać link)? Czy te kryteria się zmieniały (jeśli tak, to w jaki sposób)?

To trudne pytanie – wydaje mi się, że kryteria, czy też raczej sposób, jaki wybieramy, aby opisać i przeanalizować dane zjawisko ewoluuje razem z nami, z naszymi doświadczeniami w poznawaniu teatru różnych stylów i krajów. Piszę o teatrze od piętnastu lat i przez ten czas nauczyłam się, że prostota stylu jest bardzo pożądaną rzeczą i nie ma nic wspólnego z erudycją lub jej brakiem i że dobrze jest zawrzeć w tekście fragment swojego świata wewnętrznego, swojego charakteru (także pisma!), ale nie pisać o sobie. Nie jestem też zwolenniczką opisywania świata teatralnego przez pryzmat jakiejkolwiek politycznej ideologii.

2. Jakiego przedstawienia dotyczyła pierwsza opublikowana przez Panią recenzja teatralna i gdzie została ogłoszona?

Trzy manekiny i Gracja – recenzja ze spektaklu Gruba świnia Neila LaBute'a z Teatru Powszechnego w Warszawie („Teatr” 2007 nr 5).

3. Czy zdarzyło się Pani odmówić napisania recenzji w obawie przed zarzutem środowiskowego uwikłania? Jeśli tak, co było powodem odmowy?

–

4. Czy zdarza się, że pisząc tekst krytyczny włącza Pani tryb autocenzury? Jeśli tak, z jakich powodów?

Nie jestem mistrzynią „krytycznej krytyki”, to znaczy nie lubię ranić ludzi opiniami, szyderstwami. Jestem w tej dobrej sytuacji, że zwykle mogę wybrać spektakl, który chciałabym opisać i są to rzeczy według mnie wartościowe, mogę wejść z nimi w dialog, a nie arbitralnie oceniać ich wartość, na przykład nadając im jedną lub pięć gwiazdek.

5. Profesor Zbigniew Raszewski zwykł przestrzegać swoich uczniów przed pułapkami, które czyhają na recenzentów w podróżach służbowych. Zwracał zwłaszcza uwagę na powszechność uprawianej przez teatry bufetowej korupcji. Czy z Pani doświadczenia wynika, że podobne praktyki to już przeszłość, czy wciąż są stosowane?

W moim przypadku nie były i nie są stosowane. Warto też odróżnić zwyczajną rozmowę z twórcami na temat spektaklu i ich pracy – która może być bardzo cenna – od rozmowy korupcjogennej.

6. Czy któraś z okoliczności wymienionych niżej Pani zdaniem naraża krytyka podejmującego się zrecenzowania spektaklu na zarzut przekroczenia dobrych obyczajów?

● bliska (prywatna) znajomość z głównymi realizatorami/odtwórcami przedstawienia, kierownictwem teatru,

● bliska (prywatna) znajomość z rodziną/bliskimi głównych realizatorów/odtwórców przedstawienia, kierownictwa teatru,

● podległość służbowa wobec któregoś z głównych realizatorów/odtwórców przedstawienia, członków kierownictwa teatru (np. rektor/dziekan – wykładowca),

● wykonywanie w tym samym czasie (bądź w nieodległych terminach) płatnych prac na zlecenie teatru, w którym wystawiono przedstawienie,

● praca na etacie w innym teatrze,

● inne (jakie?).

Są osoby, które w każdym z tych przypadków potrafią zachować własne zdanie i czyste sumienie. Środowisko teatralne jest małe, a praca słabo płatna. Naturalnym więc jest, że wiele osób się zna i realizuje równolegle różne zlecenia. Poza tym nie uważam, aby krytyk nie mógł wykonywać innych prac w teatrze, bardziej praktycznych – pisać sztuk, czy reżyserować. Zajmuję się obecnie hiszpańskim teatrem, gdzie takie zjawisko jest czymś naturalnym i ta symbioza rodzi wspaniałe rzeczy.

7. Czy czyta Pani blogi, prowadzone przez ludzi zajmujących się teatrem zawodowo? Dlaczego nie lub dlaczego tak?

Tak, dla przyjemności. Zwłaszcza blogi specjalistów, którzy o wiele lepiej niż ja znają dany obszar teatru, na przykład Marka Waszkiela.

8. Czy czyta Pani blogi o teatrze, prowadzone przez nieprofesjonalistów? Dlaczego nie lub dlaczego tak?

Rzadko, z braku czasu. Czasami czytam przedruki na e-teatrze.

9. Czy zdarza się Pani czytać cudze recenzje (klasyków lub bieżące) dla przyjemności?

Zawsze czytam recenzje innych krytyków po obejrzanym spektaklu, żeby je porównać z moim punktem widzenia.

10. Czy chadza Pani do teatru dla przyjemności?

Chadzam.

11. Kogo z polskiej krytyki teatralnej ceni Pani najwyżej? Dlaczego? Czy któregoś nazwałaby Pani swoim mistrzem?

Nie mam mistrza wśród polskich krytyków.

12. Czy uważa Pani, że krytyka teatralna ma jakikolwiek wpływ na teatr / życie teatralne / środowiskowe obyczaje? Jeśli tak – jaki (proszę wskazać konkretne przykłady).

Wartościowe jest pisanie o teatrze tworzonym w mniejszych ośrodkach, o pasjonatach, którzy tam pracują. Jeśli chodzi o wywieranie wpływu, sądzę, że czytanie tekstów o teatrze ma większe znaczenie na przykład dla uczniów czy studentów, innymi słowy: dla osób, które uczą się myślenia o świecie.

Kamila Łapicka – badaczka polskiego i hiszpańskiego teatru oraz dramatu współczesnego. Szczególnie zainteresowana życiem teatralnym Madrytu, twórczością Juana Mayorgi oraz teatralną wymianą energii między Hiszpanią i Ameryką Łacińską. Publikuje na łamach „Teatru”, „Didaskaliów”, „ADE Teatro”.