Sezon 2023/2024 przyniósł wiele owoców wcześniejszych starań i pomysłów, a więc sprawił nam sporo radości.
fot. mat. ADiT
Jedną z nich była niewątpliwie Nagroda Nobla w dziedzinie literatury dla norweskiego autora, którego sztuki polecamy teatrom i czytelnikom w znakomitych tłumaczeniach. Nagroda dla Jona Fossego jest nie tylko osobistym sukcesem tego niezwykłego pisarza i wyróżnieniem dla rdzennego języka norsk, ale również przyznaniem twórczości dramatycznej właściwego miejsca w dziedzinie wysokiej literatury, która powinna być nie tylko wystawiana w teatrach, ale również czytana i wydawana.
Nakładem Wydawnictwa ADiT ukazała się antologia ośmiu sztuk tegorocznego noblisty pod wspólnym tytułem “Ktoś tu przyjdzie”. Jest to już druga publikacja dramatów Fossego wydana przez ADiT. Zachęcamy do lektury, a także do obejrzenia dostępnego na naszym profilu nagrania ze spotkania promocyjnego książki, które odbyło się w Instytucie Teatralnym im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie 12-go czerwca w cyklu „Spotkanie z książką”.
Wydawnictwo ADiT opublikowało również teksty znakomitych autorów z krajów, których dramaturgia jest w Polsce wciąż zbyt mało znana: antologię dramatów niedawno przez nas pozyskanego, a cieszącego się światową popularnością kosowskiego dramatopisarza, Jetona Neziraja pod tytułem „Bałkański Burdel. Sześć dramatów z Kosowa” oraz oryginalną treściowo i formalnie fińską sztukę „cztery dni bliskości” Pipsy Lonki w przekładzie Marty Orczykowskiej. Wszystkie pozycje są dostępne w naszej internetowej księgarni, zapraszamy więc do składania zamówień i zagłębiania się podczas przerwy wakacyjnej w tę pasjonującą lekturę.
Ważnym międzynarodowym sukcesem tego sezonu była nowojorska premiera „Naszej klasy” Tadeusza Słobodzianka. Sztuka została wystawiona w prestiżowej Brooklyn Academy of Music w reżyserii ukraińskiego artysty multimedialnego, Igora Golyaka. Inscenizacja została entuzjastycznie przyjęta przez widzów i krytyków. Nominowano ją również do Drama League Award. Trwają prace nad tournée „Our Class” w reżyserii Golyaka w krajach anglojęzycznych i nad przeniesieniem spektaklu na prestiżową scenę na Manhattanie jesienią. Trzymamy za to kciuki! Przy okazji warto wspomnieć, że polskie wystawienie „Naszej klasy” z Teatru Dramatycznego było w tym sezonie emitowane w Teatrze Telewizji.
Wracając już na terytorium Polski, chcielibyśmy wyrazić ogromną radość z nawiązania współpracy z wielokrotnie nagradzanym autorem teatralnego hitu „Jak nie zabiłem swojego ojca i jak bardzo tego żałuję” – Mateuszem Pakułą. Jest to dla nas prawdziwa przyjemność i zaszczyt, że ten niezwykły reżyser i dramatopisarz zdecydował się powierzyć nam pod opiekę swoje teksty sceniczne. Wśród nich zarówno takie sztuki jak wystawiany niegdyś w Teatrze im. S. Żeromskiego w Kielcach „Twardy gnat, martwy świat” w reż. Evy Rysovej czy pokazywany w Teatrze Łaźnia Nowa w reżyserii samego autora „Stanisław Lem vs Philip K. Dick”. Zapraszamy do odkrywania dramatopisarskiej wyobraźni Mateusza Pakuły, dodając, że wiele tekstów dostępnych jest również w tłumaczeniach.
W kończącym się właśnie sezonie odbyła się kuratorowana przez reżyserkę i naszą agentkę Zofię Gustowską kolejna edycja warsztatów „Dramat w procesie rozwoju”, organizowanych corocznie we współpracy ze Szkołą Filmową w Łodzi. W tym roku studentki i studenci wydziałów reżyserii oraz aktorstwa pracowały/li nad sztukami: „Moją ulicą płynie rzeka” Adriana Szafrańskiego i Elżbiety Depty w reż. Macieja Tyburskiego oraz „Palce Chopina” Michała Łukowicza w reż. Marcjanny Lelek. Efekty przerosły nasze oczekiwania zarówno na poziomie zaangażowania i talentu osób studenckich, jak i ostatecznych efektów ich pracy, którym bliżej było do pełnoprawnych teatralnych etiud niż klasycznie rozumianych czytań.
Jak co roku również w tym sezonie kontynuowaliśmy cykl czytań performatywnych organizowanych we współpracy z Austriackim Forum Kultury oraz Teatrem Ateneum w Warszawie. Przygotowane wraz z aktorami i aktorkami teatru zostały czytania sztuk: „Do przyszłego piątku” Petera Turriniego w tłum. Piotra Szalszy, w reż. Tomasza Cyza, „Artur i Klara” Stefana Vögla w tłum. Marka Szalszy, w reż. Wawrzyńca Kostrzewskiego, „Claus Peymann kupuje sobie spodnie” Thomasa Bernharda w tłum. Sławy Lisieckiej, w reż. Aldony Figury, „Marie” Sophie Benedikte Stocker w tłum. Marka Szalszy, w reż. Leny Frankiewicz, „Kafka” Franzobla w tłum. Sławy Lisieckiej, w reż. Marcina Bartnikowskiego.
Kontynuowaliśmy również współpracę z Klubem Żak w Gdańsku, gdzie odbyły się m.in. czytania dramatów w tłum. Marty Orczykowskiej: „Padało” Endy Walsha i reż. Anny Gryszkówny oraz nagrodzonego w konkursie EURODRAM „Nie jestem z tych” Martina Crimpa w reż. Weroniki Kuśmider. Tekst „Padało” w tej samej obsadzie i reżyserii doczekał się następnie swojej prapremiery w Teatrze Łaźnia Nowa w Nowej Hucie w Krakowie, stając się okazją do zorganizowania przez Łaźnię wspaniałego cyklu warsztatów i spotkań dedykowanych zdrowiu psychicznemu kobiet. Cieszy nas zawsze zaangażowanie teatru w rozwiązywanie społecznych problemów – liczymy, że teatr będzie zmieniał naszą rzeczywistość. Dlatego kibicujemy również Marii Seweryn, która monodramem „Na pierwszy rzut oka” autorstwa Suzi Miller w tłum. Klaudyny Rozhin oraz swoją aktywnością w mediach bierze czynny udział w dyskusji nad prawną definicją gwałtu.
Bardzo cieszymy się także z rozwoju współpracy z Teatrem Śląskim im. St. Wyspiańskiego w Katowicach. W ramach projektu WYSPIANKISS Agencja Dramatu i Teatru ADiT miała przyjemność ufundować nagrody wybranemu dramatopisarzowi i dramatopisarce biorącym udział w finale VI edycji Szkoły Pisania Sztuk prowadzonej przez Artura Pałygę. Laureatami zostali Misza Czorny i Joanna Bator. Trzymamy kciuki za kontynuację!
Wiosną 2024 roku na platformie Netflix pojawił się serial napisany przez młodego szkockiego komika i dramatopisarza Richarda Gadda. „Reniferek” od razu osiągnął rekordy popularności, przyciągając przed ekrany widzów na całym świecie. Warto zaznaczyć, że scenariusz serialu powstał na podstawie obsypanego nagrodami w Wielkiej Brytanii autobiograficznego monodramu autora o realnym doświadczeniu stalkingu, który w polskim przekładzie Klaudyny Rozhin był promowany przez ADiT znacznie wcześniej. Prapremiera monodramu odbyła się w 2019 roku na Edinburgh Fringe Festival, później spektakl z udziałem samego autora pokazywany był również w Londynie i Nowym Jorku. Autorka polskiego przekładu – Klaudyna Rozhin – wyreżyserowała tę sztukę również w Divadlo Kontra w Nowej Wsi Spiskiej (Słowacja), gdzie z powodzeniem jest grana od 2021 roku. Dopiero jednak sukces serialu spowodował lawinę zamówień a zaraz potem zawieszenie nowych produkcji z powodu medialnego zamieszania.
W podsumowaniu sezonu 2023/2024 nie można nie wspomnieć o premierach spektakli, które powstały na podstawie sztuk promowanych przez ADiT. Nie sposób ich wszystkich wyliczyć – informujemy o nich każdego miesiąca na stronie internetowej w dziale „Co nowego”. Cieszy nas, że zarówno teatry, jak i osoby reżyserujące kierują swoje zainteresowanie dramaturgią współczesną właśnie do nas w poszukiwaniu nowości i nie tylko. Z przyjemnością doradzamy, podpowiadamy i chętnie angażujemy się w poszukiwania. Szczególną troską otaczamy spektakle prapremierowe. W tym sezonie widzowie mogli po raz pierwszy zobaczyć na scenie: „Na pierwszy rzut oka” Suzie Miller w reż. Adama Sajnuka, w przekł. Klaudyny Rozhin, w Teatrze Polonia w Warszawie; „Miasto kobiet” Emmy Hütt, w reż. samej autorki, w przekł. Iwony Nowackiej, w TR Warszawa, „Władcę much” Williamsa Nigela w reż. Piotra Ratajczaka, w przekł. Leszka Wysokiego, w Och-Teatrze w Warszawie; „Gość-inność” Petera Turriniego w reż. Bartłomieja Wyszomirskiego, w przekł. Karoliny Bikont, w Teatrze Polskim w Szczecinie; „Na rauszu” Thomasa Vinterberga, Tobiasa Lindholma i Clausa Flygare, w reż. Marcina Hycnara, w przekł. Jacka Telengi, w Teatrze Polonia w Warszawie; „Usuń ze znajomych” Stevena Moffata, w reż. Marcina Sławińskiego, w przekł. Klaudyny Rozhin, w Teatrze Kwadrat w Warszawie; „Czułe słówka” Dana Gordona, w przekł. Rubi Birden, w reż. Pawła Paszty, w Och-Teatrze w Warszawie; „Płaksy” Hanocha Levina, w przekł. Włodzimierza Ledera, w reż. Łukasza Kosa, w Teatrze im. H. Modrzejewskiej w Legnicy; „Lekcje tańca” Marka St. Germaina w reż. Michała Staszczaka, w przekł. Bogusławy Plisz-Góral, w Teatrze Kwadrat; „Mamoburger” Sary Kosar, w reż. Macieja Konopińskiego, w przekł. Bożeny Kupis-Kucharskiej, w ramach Sceny Inicjatyw Aktorskich Teatru Opole; „Kocham Cię” Kristo Šagora, w przekł. Iwony Nowackiej, w reż. Tomasza Kaczorowskiego, jako inauguracja małej sceny Teatrze Komedia w Warszawie; wreszcie wspomniane już „Padało” Endy Walsha.
Wśród spektakli, które „premierowały” w Polsce po raz kolejny znalazły się między innymi: „Matka i dziecko” Jona Fossego, w reż. Adama Sajnuka, w przekł. Haliny Thylwe, w Teatrze WarSawy; „Cyber Cyrano” Istvána Tasnádiego, w przekł. Jolanty Jarmołowicz, w reż. Przemysława Żmiejko, w Teatrze Imka w Warszawie; „Historia Jakuba” Tadeusza Słobodzianka, w reż. Aldony Figury, w Teatrze Ateneum w Warszawie oraz „Geniusz” w reż. Jerzego Stuhra, w Teatrze Polonia w Warszawie; „Opowieści o zwyczajnym szaleństwie” Petra Zelenki, w przekł. Krystyny Krauze, w reż. Grzegorza Chrapkiewicza, w Teatrze Collegium Nobilium w Warszawie; „Udręka życia” Hanocha Levina, w przekł. Agnieszki Olek, w reż. Evy Rysovej, w Teatrze im. W. Horzycy w Toruniu; „Uroczystość” Thomasa Vintenberga i Mogensa Rukova, w przekł. Elżbiety Frątczak-Nawotny, w reż. Remigiusza Brzyka, w Teatrze Studyjnym w Łodzi; „Zmierzch długiego dnia” Eugène’a O’Neilla, w przekł. Jacka Poniedziałka, w reż. André Hübner-Ochodlo, w Teatrze Nowym w Poznaniu; „Wenus w futrze” Davida Ivesa, w przekł. Jacka Kaduczaka, w reż. Julii Banasiewicz i Adama Stasiaka, w Teatrze Collegium Nobilium w Warszawie; „Pół na pół” Jordiego Sancheza, w przekł. Rubi Birden, w reż. Błażeja Peszka, w Teatrze Powszechnym w Radomiu; „Kto się boi Virginii Woolf?” Edwarda Albeego, w przekł. Jacka Poniedziałka, w reż. Igora Gorzkowskiego, w Teatrze im. A. Sewruka w Elblągu; „A morze nie” Maliny Prześlugi, w reż. Mariusza Babickiego, w Bałtyckim Teatrze Dramatycznym w Koszalinie; „Sprzedawcy bajek” Marii Wojtyszko, w reż. Jakuba Krofty, we Wrocławskim Teatrze Lalek; „Handlarze gumek” Hanocha Levina, w przekł. Agnieszki Olek, w reż. Adama Sajnuka, w Teatrze 6 Piętro; „Dziwny przypadek psa nocną porą” Simona Stephensa, w przekł. Bogusławy Plisz-Góral, w reż. Agaty Biziuk Brajczewskiej, w Teatrze Groteska w Krakowie, „Szklana menażeria" Tennessee'go Williamsa, w reż. Stanisława Chludzińskiego, w przekł. Jacka Poniedziałka, w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku… i wiele innych!
Nieprzerwanie utrzymuje się dobra passa Maliny Prześlugi. Sezon 2023/2024 rozpoczął się dla niej premierą sztuki „Strach się bać” w Teatrze Kameralnym w Bydgoszczy (reż. Punch Mama). Wśród studentów szkół teatralnych powodzeniem cieszył się „Pustostan”. W formie dyplomów aktorskich zrealizowano go dwukrotnie: w Szkole Aktorskiej Teatru Śląskiego (reż. Piotr Bułka) oraz w Akademii Sztuk Teatralnych – Filii we Wrocławiu (reż. Krzysztof Dracz, Robert Zawadzki). W kwietniu odbyły się dwie premiery sztuk dla dzieci: „Wikingowie z ulicy Północnej” w Teatrze Baj Pomorski (reż. Punch Mama) oraz multimedialny musical „Bestia” w Teatrze Andersena w Lublinie (reż. Dorota Abbe), a w prezencie na Dzień Dziecka najmłodsi otrzymali w koszalińskim Bałtyckim Teatrze Dramatycznym wzruszający spektakl „A morze nie” (reż. Mariusz Babicki). Od maja mamy możliwość oglądać kolejną już realizację nagrodzonego Gdyńską Nagrodą Dramaturgiczną „Debila” – spektakl zatytułowany „Wrzask” wyreżyserowała w Teatrze Kameralnym w Bydgoszczy Tatiana Malinowska-Tyszkiewicz. W tym samym miesiącu w ramach cyklu „Nieobojętne czytanie” w Łodzi odbyło się czytanie performatywne sztuki „Czułość”. Nie zabrakło też Maliny Prześlugi w Teatrze Telewizji, który w lutym wyemitował jej sztukę „Nie ma” (reż. Natalia Sołtysik). Ostatnio Polskie Radio wyemitowało piękne słuchowisko nagrodzonej Gdyńską Nagrodą Dramaturgiczną sztuki „Jeszcze tu jesteś” (reż. P. Paszta). Obecnie w Słupsku, Gdańsku, Warszawie i Poznaniu trwają próby do czterech różnych tytułów. Zdradzimy, że jednym z nich jest zapowiadana na 25 lipca w Gdańskim teatrze Szekspirowskim prapremiera tekstu „Burza. Prequel” w reżyserii Joanny Zdrady.
Dziękujemy wszystkim naszym Autorom, Autorkom, Tłumaczom i Tłumaczkom za ich niewiarygodną pasję i miłość do teatru i dramatu. Dziękujemy również całemu zespołowi ADiTu: agentom, redaktorom i korektorom, grafikom i wszystkim pozostałym współpracownikom. Udanego lata!
A od września zapraszamy do zapisania się na nasz co wtorkowy newsletter, w nadziei że po poniedziałku to najlepszy dzień tygodnia.