Wszystko zaczęło się 60 lat temu. 24 lipca 1961 roku w Łodzi, w Teatrze Arlekin, odbył się Zjazd Założycielski POLUNIMA. Ponad pół wieku temu 33 przedstawicieli środowiska lalkarskiego powołało do życia organizację, która będąc częścią światowej UNIMA, za główne zadanie postawiła sobie popularyzację i rozpowszechnianie dorobku teoretycznego lalkarzy całego świata oraz tworzenie atmosfery umożliwiającej współpracę zawodowców i amatorów w Polsce - pisze Jacek Malinowski, prezydent Polskiego Ośrodka Lalkarskiego POLUNIMA.
fot. mat. organizatora
Nie byłoby to możliwe bez osobowości takich, jak m.in. Jan Izydor Sztaudynger, Henryk Ryl, Henryk Jurkowski, Krystyna Mazur, Krzysztof Niesiołowski czy Stanisław Ochmański. W tamtym czasie wszystko wyglądało inaczej. Nie było wydawnictw popularyzujących teatr lalek, nie było szkół teatralnych zajmujących się naszą profesją, nie było dramaturgii, recenzentów... Była za to grupa idealistów, która chciała poświęcić swoje życie budowaniu lepszej przyszłości dla tej niszowej, ale pięknej i wyjątkowej sztuki.
Po 60 latach można stwierdzić z pełną odpowiedzialnością, że wysiłki wyjątkowych pokoleń naszego środowiska lalkarskiego dały piękne efekty. Piękne i godne szacunku. Od lipca 1961 zmieniło się sporo, również dzięki działalności POLUNIMA. Na wielu poziomach naszego teatralnego życia dokonała się profesjonalizacja. Warto to podkreślać dziś, kiedy tak łatwo zagubić się w informacyjnym szumie, w internetowej magmie pełnej fikcji.
Nie znaczy to oczywiście, że wszystko, co mamy szczęście posiadać dziś i z czego dziś możemy korzystać, jest idealne. Każdy czas niesie problemy, niepokoje i lęki. Szczególnie teraz, kiedy pandemia doświadczyła i wciąż doświadcza nas boleśnie, kiedy przemiany społeczne i polityczne wywołują tak wiele negatywnych emocji. W takich okolicznościach szczególnie ważna wydaje się być łączność między pokoleniami lalkarzy. Z pewnością pierwszym i podstawowym krokiem do pielęgnowania tej wyjątkowej więzi jest akceptacja naszej różnorodności na wszelkich poziomach, od tej podstawowej wynikającej z wieku, poprzez artystyczną, na organizacyjnej kończąc. Warto dziś z otwartością zasłuchać się w siebie, warto też bez teatralnych póz opowiadać sobie nawzajem własne światy, aby w pełni się zrozumieć.
W spektaklu Kurz, który miał swoją polską prapremierę podczas Festiwalu Metamorfozy Lalek w Białostockim Teatrze Lalek, artyści niemieckiego Wilde & Vogel Figurentheater i izraelskiego Golden Delicious dali przykład, jak można odnaleźć tę niesamowitą nić łączącą to, co odległe i skomplikowane. Owocem tego spotkania była wspólna, szczera opowieść oraz tworząca się nowa jakość wynikająca z wysłuchanych strzępów wspomnień, marzeń, odmiennych języków. Wystarczy „usiąść wspólnie na ławeczce”, spróbować zapomnieć przez chwilę o wszelkich obciążeniach i porozmawiać bezinteresownie o swoich wewnętrznych fascynacjach i lękach, po to, by mieć szansę na głębsze zrozumienie siebie i odnalezienie tego, co może nas łączyć. Trzeba się jedynie zatrzymać, wsłuchać się w siebie wzajemnie...
Pandemia zatrzymała czas, również ten lalkarski, w Polsce i na świecie. Po tygodniach izolacji to dobry moment, aby przysiąść na tej metaforycznej ławeczce i krok po kroku odkryć się wzajemnie na nowo. To dobry moment, aby lalkarze wszelkich pokoleń zadbali o swoją tożsamość, swoją skomplikowaną historię, by wspólnie opowiadali siebie sobie nawzajem, naszym widzom i tym, których jeszcze nie udało się zauroczyć naszą niszową, ale piękną profesją. To również dobry moment, aby uwierzyć, że nasza różnorodność jest wielkim atutem i że należy ją całym sercem pielęgnować, póki są jeszcze wśród nas idealistycznie stąpający po ziemi lalkarze.
W ramach 60-lecia współpracująca od lat z POLUNIMA Lucyna Kozień opisała historię, ale także opowie-działa w naszym wydawnictwie O lalki, lalki... 60 lat POLUNIMA (1961–2021) o wyjątkowych pokoleniach lalkarzy. Mam nadzieję, że ta opowieść stanie się dla nas inspiracją do działania na rzecz naszego, naprawdę wyjątkowego, środowiska.
Z okazji 60-lecia POLUNIMA wszystkim członkom składam serdeczne życzenia, a naszym matkom i ojcom założycielom dziękuję w imieniu własnym i obecnego Zarządu za cały trud budowania tej szczególnej organizacji.