Kwadrat od wieków fascynuje artystów, filozofów i myślicieli swoją prostotą, harmonią i bogactwem symboliki. Galeria Opera zaprasza na wernisaż prac Jacka Dyrzyńskiego – artysty abstrakcyjnego kontynuującego fascynację kwadratem jako środka do eksploracji koloru, kształtu i przestrzeni.
fot. mat. teatru
Ta geometryczna figura, która – choć na pierwszy rzut oka wydaje się nieskomplikowana – kryje w sobie nieskończoną głębię interpretacji i możliwości twórczych. W dziejach sztuki XX wieku kwadrat stał się symbolem przełomu, granicą między rzeczywistością a abstrakcją, medium pozwalającym wyrazić emocje, idee oraz duchową esencję sztuki.
Uznawany za symbol doskonałości, równowagi i stabilności, odgrywa kluczową rolę nie tylko w sztukach wizualnych, ale także w choreografii. Jako figura geometryczna o silnym ładunku symbolicznym, wyznacza granice przestrzeni i wprowadza harmonię w kompozycji choreograficznej, jednocześnie oferując nieograniczone możliwości interpretacyjne dla artystów tworzących na pograniczu tańca i geometrycznej estetyki.
Kwadraty Malewicza
Jednym z pierwszych artystów plastyków, który uczynił z kwadratu centralny punkt swojej twórczości, był Kazimierz Malewicz. Jego ikoniczny Czarny kwadrat na białym tle (1913) do dziś uznawany jest za symbol absolutnej rewolucji w sztuce – dzieło wyrażające „odczucie nieobecności przedmiotu” stało się manifestem suprematyzmu i dążenia do „świata bezprzedmiotowego”. Jego poszukiwania osiągnęły apogeum w obrazie Białe na białym (1918), gdzie faktura malarska odgrywa kluczową rolę w oddaniu różnicy między elementami obrazu, a jednocześnie ukazuje ich jedność.
Symbolika kwadratu wykracza jednak poza twórczość Malewicza. Kwadrat od wieków łączony jest z doskonałością, równowagą i wizualnym ujęciem racjonalności. Michel Seuphor, współzałożyciel międzynarodowej grupy artystów Cercle et Carré (Koło i Kwadrat), wskazywał na geometryczne figury jako „znaki odwieczne”, które w sztuce nowoczesnej stały się fundamentem nowej kultury. Wierzył, że koło i kwadrat, odzwierciedlające pierwotną prostotę, niosą bogactwo treści, które współczesny człowiek instynktownie wielbi w sztuce abstrakcyjnej.
Eksperymenty i emocje
Również Josef Albers, wybitny artysta i teoretyk koloru, poświęcił kwadratowi ponad 25 lat swojego życia. Jego seria Hołd dla kwadratu to badanie relacji barw, ich wzajemnego oddziaływania i harmonii. Dla Albersa kwadrat był formą najbardziej neutralną, a jednocześnie idealnym polem eksperymentów z kolorem i światłem, dzięki którym obrazy stawały się miejscami kontemplacji.
W Polsce do grona artystów kontynuujących fascynację kwadratem należy Jacek Dyrzyński. Jego twórczość, będąca częścią nurtu abstrakcji geometrycznej, wykorzystuje kwadrat jako format idealnie neutralny, pozbawiony skojarzeń, który staje się ramą dla eksploracji koloru, światła i przestrzeni. Reliefowe formy, kontrasty barwne oraz gry optyczne w jego dziełach uwodzą widza, ukazując jednocześnie omylność ludzkiej percepcji. W swej pracy Dyrzyński łączy intelektualną analizę z emocjonalnym oddziaływaniem sztuki, tworząc dzieła, które intrygują zarówno wizualnie, jak i konceptualnie.
Kwadrat – klucz do sztuki współczesnej
Kwadrat – pozornie prosty, a jednocześnie bogaty w znaczenia – nie przestaje inspirować kolejnych pokoleń artystów. Dzięki swojemu uniwersalnemu charakterowi jest jednym z kluczowych symboli sztuki współczesnej, łączącym tradycję z nowoczesnością i motywującym do dalszych poszukiwań jego zastosowania w sztukach wizualnych.
Twórczość Jacka Dyrzyńskiego, skupiona wokół idealnych proporcji, gry barw, faktur i graficzno-wielowymiarowych kompozycji, jest odpowiedzią na ową potrzebę. Daje zarazem przyjemność rozsmakowywania się w twórczości wielkiej miary, kreacjach łączących w unikatowy sposób swoisty dystans i zamiłowanie do plastycznego ładu z gestem malarskim, z natury swej domagającym się pewnej swobody, spontaniczności i przetworzenia chwili.
Waldemar Dąbrowski
Organizator: Galeria Opera
Wernisaż: 03/02/2025
Czas trwania wystawy: 04/02/2025 – 23/03/2025
Miejsce: Teatr Wielki - Opera Narodowa, Galeria Opera