W sobotę 27 listopada pianista Lukáš Vondráček oraz orkiestra Filharmonii Narodowej pod batutą Andrzeja Boreyko uroczyście zakończyli III Międzynarodowy Festiwal Muzyki Europy Środkowo-Wschodniej. Festiwal, organizowany przez Narodowe Centrum Kultury przy wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, to jedyne takie wydarzenie w Europie.

Podczas 14 wydarzeń usłyszeliśmy dzieła kompozytorów oraz interpretacje muzyków z 17 krajów. Przez dziewięć dni siedem festiwalowych scen gościło blisko 500 artystów. Po raz pierwszy niemal wszystkie wydarzenia festiwalowe były dostępne w bezpłatnej transmisji internetowej. Nagrania większości z nich nadal można oglądać na kanale YouTube Narodowego Centrum Kultury.

W programie finałowego koncertu Eufonii znalazły się kompozycje Edvarda Griega, Giji Kanczelego oraz Krzysztofa Pendereckiego.Publiczność w Filharmonii Narodowej, ale też słuchacze radiowej Dwójki i internauci usłyszeli II Symfonię „Wigilijną”Mistrza. Honorowym gościem koncertu była Pani Elżbieta Penderecka. Niezwykła muzyka mistrza towarzyszy Eufoniom od samego początku. W inauguracji pierwszej odsłony Festiwalu Maestro Penderecki uczestniczył osobiście. Dwa lata temu, w dniu 86. urodzin Mistrza finał drugiej edycji Eufonii uświetniło jego monumentalne Polskie Requiem.

Ostatnie akordy Festiwalu Eufonie jednak dopiero przed nami - zabrzmią w najbliższą niedzielę, 5 grudnia, o godz. 19:30 w Sali Balowej Zamku Królewskiego, gdzie odbędzie się recital Olgi (sopran) i Natalii (fortepian) Pasiecznik, przełożony z 21 listopada ze względu na chorobę jednej z artystek. W wykonaniu znakomitego duetu usłyszymy pieśni Jeana Sibeliusa, Mykoły Łysenki i Wiktora Kosenko.

Przesłaniem Eufonii jest dialog i budowanie kulturowych pomostów pomiędzy krajami i artystami z naszego regionu. To święto muzyki, które łączy artystów i publiczność oraz stanowi doskonałą okazję do wspólnego odkrywania i smakowania kulturowego bogactwa naszego regionu. W tym roku honorowy patronat nad festiwalem objęli ambasadorzy aż trzynastu krajów regionu: Armenii, Bułgarii, Chorwacji, Czech, Estonii, Finlandii, Gruzji, Litwy, Łotwy, Rumunii, Słowacji, Ukrainy i Węgier.

Wydarzenia festiwalowe utrzymane były w różnorodnej konwencji i stylistyce, co jest cechą charakterystyczną Eufonii. Usłyszeliśmy klasykę i elektronikę, klasykę, muzykę współczesną
i eksperymentalną. Motywem przewodnim obecnej edycji festiwalu był romantyzm. W repertuarze znalazły się utwory XIX-wieczne, ale również kompozycje z XX i XXI wieku, w których brzmią romantyczne wątki. Ich autorzy to: Franz Schubert, Edvard Grieg, Jean Sibelius, Ferenc Liszt, Bela Bartok, Antonín Dvořák, Leoš Janáček, Modest Musorgski, Gustav Mahler, Juliusz Zarębski, Mykoła Łysenko, Wiktor Kosenko, Anton Brückner, Dora Pejačević, Ernst von Dohnányi, George Enescu, Zoltán Kodály, Ludomir Rogowski, Mieczysław Karłowicz, Ludomir Różycki, Mieczysław Weinberg, Ladislav Kupkovič, Marţian Negrea, Henryk Mikołaj Górecki, György Ligeti, Pēteris Vasks Krzysztof Penderecki, Arvo Pärt, Gija Kanczeli, Aleksander Lasoń, Erkki-Sven Tüür, Anders Hillborg, Ēriks Ešenvalds.

Scenę oddaliśmy m.in. tak znakomitym wykonawcom jak Veriko Tchumburidze, Lukáš Vondráček, Janus Wawrowski, Veronika Böhmová, Anastasia Kobekina, Anna Górecka, Adam Bałdych, Luka Okros, Tomasz Konieczny, Urszula Kryger, Bożena Bujnicka, Karol Kozłowski, Wojciech Gierlach, Anu Tali, Zsolt Nagy, Olari Elts, Andrzej Boreyko, Kwartet Śląski, Camerta SIlesia czy znakomity Chór Radia Łotewskiego. Zabrzmiały też jazzowe interpretacje kwartetu Adama Bałdycha i muzyka elektroniczna w wykonaniu Ovala i Jacka Sienkiewicza.

Na festiwalowych scenach pojawiły się takie zespoły jak: Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia w Katowicach (NOSPR), Sinfonia Varsovia, Orkiestra Filharmonii Narodowej, Słowacka Orkiestra Kameralna oraz Estońska Narodowa Orkiestra Symfoniczna.

Festiwal Eufonie rozpoczęły się 19 listopadakoncertem inauguracyjnym w Filharmonii Narodowej. Wypełniła gomuzyka kompozytorów węgierskich, a Sinfonię Varsovię i czwórkę wspaniałych solistów (Urszulę Kryger, Bożenę Bujnicką, Karola Kozłowskiego i Wojtka Gierlacha) poprowadził Zsolt Nagy - węgierski dyrygent, który był gościem również poprzedniej edycji Eufonii w 2019 r.

Pierwszego dnia festiwalu w Centrum Kreatywności Targowa odbył się też wernisaż instalacji dźwiękowo-przestrzennej autorstwa amerykańskiego artysty Alvina Currana, zatytułowanej Daven Mir Dos, poświęconej dziedzictwu przedwojennych żydowskich kantorów.

Kolejny dzień festiwalu, 20 listopadato wspaniały koncert w wykonaniu Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia pod batutą charyzmatycznej i pełnej energii estońskiej dyrygentki, Anu Tali. W programie kompozycje chorwackiej kompozytorki Dory Pejačević, Ludomira Rogowskiego i Arvo Pärta. O 22.0
w Teatrze Palladium Adam Bałdych Quartet prapremierowo zaprezentował autorskie interpretacje kwartetów smyczkowych, przygotowane na specjalne zamówienie Narodowego Centrum Kultury.

W niedzielę, 21 listopada, podczas recitalu w Bazylice Archikatedralnej św. Jana Chrzciciela, Tomasz Konieczny z akompaniamentem pianisty, Lecha Napierały zachwycali nas pięknym wykonaniem utworów Henryka Mikołaja Góreckiego, Modesta Musorgskiego i Mykoły Łysenki. W tym samym dniu,
w Kościele Ewangelicko-Augsburskim Świętej Trójcy wystąpił też znakomity Chór Radia Łotewskiego z repertuarem kompozytorów estońskich, polskich, szwedzkich i austriackich.

Dzieła Jeana Sibeliusa, Ludomira Różyckiego i Martiana Negrei mogliśmy usłyszećpodczas koncertu 22 listopada. Popis swojej wirtuozerii na oryginalnych XVII-wiecznych skrzypcach Antonio Stradivariego Polonia dał Janusz Wawrowski, który wykonał Koncert skrzypcowy Różyckiego.

23 listopadapodczas koncertu w Zamku Królewskim Kwartet Śląski i czeska pianistka Veronik Böhmova zaprezentowali kompozycje Aleksandra Lasonia, Gyorgy Ligetiego i Juliusza Zarębskiego.

Veriko Tchumburidze, skrzypaczka pochodzenia gruzińskiego i laureatka ostatniego Międzynarodowego Konkursu Skrzypcowego im. Henryka Wieniawskiego, była gwiazdą szóstego dnia festiwalu. Wystąpiła 24 listopada wraz z Estońską Narodową Orkiestrą Symfoniczną pod dyrekcją Olari Eltsa. W programie koncertu znalazły się utwory fińskiego kompozytora, Jeana Sibeliusa oraz estońskich mistrzów - Arvo Pärta i Erkki-Sven Tüüra.

W środę 25 listopada w Sali Kameralnej Filharmonii Narodowej swoje ekspresyjne wykonania dzieł Schuberta, Enescu i Karłowicza, Kanczelego i Wajnberga zaprezentowało młode pokolenie artystów: rosyjska wiolonczelistka Anastazja Kobekina, grająca na wiolonczeli Stradivariusa z 1698 r., oraz gruziński pianista, Luka Okros.

26 listopada wspaniały Koncert na klawesyn lub fortepian i orkiestrę (op.40) Henryka Mikołaja Góreckiego zinterpretowała jego córka - pianistka Anna Górecka z towarzyszeniem Słowackiej Orkiestry Kameralnej pod dyrekcją Ewalda Danela. Tego dnia usłyszeliśmy jeszcze kompozycje Kupkoviča, Janáčka i Bartoka,
a w gronie wykonawców znalazł się również Zespół Śpiewaków Miasta Katowice „Camerata Silesia”

Podczas festiwalu zabrzmiała też muzyka elektroniczna. 26.11 w Klubie Akwarium Jacek Sienkiewicz oraz Markus Popp (Oval), uznawany za jednego z ojców chrzestnych gatunku glitch, zaprezentowali specjalny program stworzony właśnie przy użyciu sampli ze Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia.

Od 8 do 29 listopada festiwalowi towarzyszyła wystawa plenerowa „Co w romantyzmie gra”, zlokalizowana przed Kordegardą. Galerią Narodowego Centrum Kultury, przy Krakowskim Przedmieściu w Warszawie.

Festiwal Eufonie w kwietniu 2021 roku został doceniony przez ministrów kultury Polski, Czech, Słowacji i Węgier za popularyzację dorobku muzycznego krajów V4, wzmacnianie wymiany kulturalnej pomiędzy krajami wyszehradzkimi w dziedzinie muzyki, angażowanie znakomitych osobistości i instytucji z krajów V4, a wyrazem tego uznania stała się Nagroda Wyszehradzka za 2021 rok przyznana Narodowemu Centrum Kultury.

*****

Festiwal Eufonie organizowany jest przez Narodowe Centrum Kultury ze środków Ministerstwa Kultury, Dziedzictwa i Narodowego.

Mecenasem Festiwalu jest PKN Orlen S.A.

Partnerami Festiwalu EUFONIE są: Filharmonia Narodowa, Instytut Adama Mickiewicza, TVP Kultura, Dwójka Polskie Radio, Central European Music Forum, Waves Bratislava.

Festiwal EUFONIE jest członkiem International Festivals & Events Association (IFEA).

Nad repertuarem festiwalu czuwa Rada Programowa w składzie: przewodniczący dr Mieczysław Kominek, Ewa Bogusz-Moore, prof. Beata Bolesławska-Lewandowska, Olga Smetanowa, Aleksandra Jagiełło-Skupińska i Marek Horodniczy.

Dyrektorem Festiwalu jest prof. Rafał Wiśniewski, dyrektor NCK.

Narodowe Centrum Kultury (NCK) jest jednym z największych instytucji kultury w Polsce, o bardzo szerokim spektrum działania. Organizuje i współorganizuje krajowe i międzynarodowe wydarzenia: festiwale, koncerty, wystawy, przeglądy, konferencje.Prowadzi działalność edukacyjną, badawczą, szkoleniową, wystawienniczą, m. in. zarządza kultową galerią Kordegarda, gdzie wystawiane są prace czołowych polskich artystów. Aktywnie angażuje się w obchody ważnych rocznic narodowych. Zarządza ogólnokrajowymi programami dotacyjnymi i stypendialnymi, wydaje książki i realizuje podcasty poświęcone kulturze.

W 2021 r. Narodowe Centrum Kultury zostało uhonorowane przez ministrów kultury Czech, Słowacji, Węgier i Polski Nagrodą Wyszehradzką za organizację Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Europy Środkowo-Wschodniej Eufonie. NCK jest też laureatem Złotego BohaterONa 2021 za popularyzowanie historii XX wieku oraz trzecią marką w Polsce pod względem jakości przekazów medialnych i najsilniejszą marką – liderem sektora kultury w medialnym rankingu Top Marka 2021, który od 2008 r. stanowi źródło wiedzy na temat rynku i efektywności działań z zakresu public relations.