Instytut Teatralny zaprasza do zapoznania się z nową publikacją „Przewodnik po tłumaczeniach teatralnych. O jednym z najważniejszych aspektów teatru w obiegu międzynarodowym”, która właśnie ukazała się w języku polskim. Przewodnik będący wynikiem międzynarodowej współpracy jest dostępny bezpłatnie na stronie Instytutu. Z języka angielskiego przetłumaczyła go Magdalena Szwedowska, redakcję wykonała Krystyna Mogilnicka.
fot. mat. Instytutu Teatralnego
Publikacja przedstawia różnorodne aspekty tłumaczenia dla teatru i jest wprowadzeniem do tematu. Podejmuje zarówno tematy praktyczne, takie jak kwestia prawa autorskiego, wynagrodzenia i finansowania, jak również merytoryczne, przybliżając semiotykę oraz przykłady z różnych obszarów językowych. Jej celem jest wsparcie młodego pokolenia tłumaczek i tłumaczy poprzez dostarczenie podstawowych informacji o pracy tłumaczeniowej i środowisku zawodowym w regionie Europy Środkowo-Wschodniej i nie tylko.
Osobom, które nie zajmują się tłumaczeniem, przewodnik przybliży proces przekładu literackiego, który zwłaszcza przy dramatach gra niebagatelną rolę. Razem z napisami do spektaklu w obcym języku stanowi on o percepcji teatru światowego.
Autorka przewodnika (Barbora Schnelle) wraz ze współautorkami (Anną Halas i Zuzanną Augustovą) oraz redaktorkami i redaktorami porusza w publikacji temat procesu artystycznego oraz aspekt przekładu kulturowego, które stanowią o wyjątkowości tłumaczeń. Jest to zagadnienie niezwykle ważne, zwłaszcza w dobie sztucznej inteligencji i coraz popularniejszego wykorzystywania tłumaczenia maszynowego.
„Teatr nie mógłby zaistnieć na arenie międzynarodowej bez tłumaczek i tłumaczy, często mających też ekspercką wiedzę na temat kultury teatralnej obszaru językowego, w którym pracują. Dzięki ich tłumaczeniom teksty dramatyczne mogą być prezentowane nie tylko jako niezależne utwory literackie, ale również jako element określonej tradycji teatralnej, z konkretnym kontekstem estetycznym i kulturowo-politycznym, powiązanym z teatrem jako żywym organizmem uwzględniającym wszystkie składniki syntezy teatralnej”. – „Przewodnik po tłumaczeniach teatralnych”, s. 5.
Przewodnik powstał w ramach międzynarodowego projektu Drama Revival, który koncentruje się na tworzeniu, tłumaczeniu i upowszechnianiu nowych sztuk teatralnych autorstwa twórczyń i twórców z Europy Środkowo-Wschodniej. Publikacja jest wynikiem współpracy partnerów z dziewięciu państw: Polski (Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego), Armenii (Tech Degh), Chorwacji (Chorwackie Centrum ITI), Estonii (Estońska Agencja Teatralna), Gruzji (Uniwersytet Państwowy Ilia), Niemiec (Drama Panorama), Słowacji (Instytut Teatralny), Ukrainy (Lwowski Uniwersytet Narodowy im. Ivana Franki i Narodowy Związek Artystów Teatralnych) oraz Czech (Instytut Sztuki – Instytut Teatralny / lider projektu).
Publikacja w języku angielskim zatytułowana „Theatre Translation Handbook. A Brief Inside into a Central Discipline of International Theatre” ukazała się jesienią 2024 roku i również jest dostępna bezpłatnie na stronie Instytutu.
15 stycznia o godz. 18.00 w Instytucie Teatralnym odbędzie się spotkanie „Dramat. I co? Tłumaczenia teatralne” z cyklu „Książka w teatrze” poświęcone przekładom tekstów dla teatru. Jednym z poruszanych tematów będzie „Przewodnik po tłumaczeniach teatralnych”, o którym opowie Krystyna Moglinicka, redaktorka polskiej wersji publikacji. W spotkaniu udział wezmą także: Tadeusz Nyczek, Piotr Olkusz, Małgorzata Semil i Elżbieta Zimna. Wstęp bezpłatny, więcej informacji tutaj.
„Przewodnik po tłumaczeniach teatralnych. O jednym z najważniejszych aspektów teatru w obiegu międzynarodowym”
Autorka przewodnika: Barbora Schnelle
Współautorki: Anna Halas, Zuzana Augustová
Redaktorka wersji oryginalnej: Martina Pecková Černá
Redaktorki i redaktorzy współtworzący wersję oryginalną przewodnika: Karolína Stehlíková, Viktor Debnár, Michal Zahálka, Krystyna Mogilnicka, Becka McFadden, Ivan Lacko
First published as „Theatre Translation Handbook. A Brief Inside into a Central Discipline of International Theatre” by Arts and Theatre Institute, 2024 // www.idu.cz
Redakcja wersji polskiej: Krystyna Mogilnicka
Tłumaczenie z języka angielskiego: Magdalena Szwedowska
Współpraca redakcyjna: Karolina Dziełak-Żakowska
Korekta: Monika Krawul
Skład i projekt graficzny: Jan Karhan
© 2024 Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego
ISBN 978-83-67682-63-3