14 grudnia w Instytucie Teatralnym odbyło się uroczyste ogłoszenie wyników X Konkursu Fotografii Teatralnej. Do jubileuszowej edycji zostało zgłoszonych 1845 zdjęć, spośród których jury wyłoniło zwycięskie fotografie. Laureatami głównych nagród w trzech kategoriach zostali: Karolina Jóźwiak („teatralne zdjęcie sezonu”), Kornelia Głowacka-Wolf („zestaw dokumentacyjny z przedstawienia”), Krzysztof Marchlak i Kamila Rauf-Guzińska („portret aktora/aktorki w roli”).

fot. Karolina Jóźwiak

W tegorocznej edycji wzięło udział 117 fotografów i fotografek. Do kategorii A (teatralne zdjęcie sezonu) i C (portret aktora w roli) zgłoszonych zostało 85 zdjęć, a do kategorii B (zestaw dokumentacyjny z przedstawienia) aż 159 zestawów fotografii.

Wysoki poziom dziesiątej, jubileuszowej edycji Konkursu Fotografii Teatralnej dowodzi, że po latach funkcjonowania konkurs okrzepł i ma znaczący wpływ na to, jak współcześnie fotografuje się teatr – powiedziała podczas finałowego wieczoru Magdalena Ożarowska, koordynatorka konkursu.

Jury obradujące w składzie: Anna Róża Burzyńska, Piotr Nykowski, Małgorzata Piekutowa oraz Karolina Puchała-Rojek zdecydowało się przyznać 12 nagród i wyróżnień.

KATEGORIA A | TEATRALNE ZDJĘCIE SEZONU

Pierwszą nagrodę w wysokości 7000 zł Jury przyznało Karolinie Jóźwiak za zdjęcie „Monika Strzępka w dniu odwołanej premiery Heks” z Teatru Dramatycznego im. Gustawa Holoubka w Warszawie.

Pamiętamy prowokacyjnie glamourowaty portret reżyserki w złotej sukni z 2022 roku, zwieszonej (czy też zawieszonej, jako dyrektorki) nad widownią warszawskiego Teatru Dramatycznego. – mówiła Magłorzata Piekutowa, członkini Jury. – Fotografia Karoliny Jóźwiak powstała rok później. Strzępka nie wie, że jest fotografowana. Zamiast wymyślnej stylizacji nosi dres. Nie widzimy jej twarzy, tylko przygarbioną sylwetkę, ujętą od tyłu, trois-quatre. Ciężko oparta o balustradę spogląda w dół, na pustą scenę, jak generał w dniu klęski patrzy na pobojowisko. Nie trzeba słów, by poczuć bezmiar jej osamotnienia i pojąć dramatyzm sytuacji. Takie ujęcia często zyskują status ikonicznych. Nie wystarczy splot okoliczności, pozwalający fotografowi znaleźć się w odpowiednim czasie we właściwym miejscu. Trzeba jeszcze wykazać się refleksem, w mgnieniu oka wybrać kadr i zwolnić migawkę.

Drugą nagrodę zdobyła Karolina Karpińska za zdjęcie „Antrakt” z Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie.

Trzecia nagroda przyznana została Irenie Wypych za zdjęcie „Pół żartem, pół serio” z Teatru Muzycznego Capitol we Wrocławiu.

Jury zdecydowało się także przyznać wyróżnienie dla Jeremiego Astaszowa za zdjęcie „Kruk” z Teatru Ludowego w Krakowie.

fot. Kornelia Głowacka-Wolf

KATEGORIA B | ZESTAW DOKUMENTACYJNY Z PRZEDSTAWIENIA

Pierwsza nagroda za zestaw dokumentacyjny z przedstawienia (w wysokości 8000 zł) została przyznana Kornelii Głowackiej-Wolf za zdjęcia ze spektaklu „Niech zmarli nie czują urazy” w reż. Martyny Majewskiej z Gdańsk Miasto Literatury.

Seria fotografii Głowackiej-Wolf swoją przerysowaną formą i wręcz awanturniczym kadrowaniem wydaje się idealnie oddawać ducha performatywnego czytania – podejmującego temat wampiryzmu jako motywu i metody twórczej, będącego spotkaniem ikony – Marii Janion i legendy Andrzeja Żuławskiego – mówiła podczas wręczania nagrody Karolina Puchała-Rojek. – To brawurowa i jednocześnie świadoma gra kolorem, który stanowi kluczowy element kompozycji tych zdjęć. (...) Wyświetlane na ekranach i monitorach widoki historycznych, renesansowych Madonn i współczesnych, fantastycznych tygrysów, czy możliwość jednoczesnego uchwycenia dwóch współistniejących światów – sceny i widowni - stają się dla niej okazją do tworzenia własnych, wielowarstwowych obrazów, zamykanych w kadrach niejednokrotnie odwołujących się do języka filmowego (...).

Drugą nagrodę zdobył Bartłomiej Zawiła za zestaw zdjęć ze spektaklu „Elizabeth Costello”, w reż. Krzysztofa Warlikowskiego z Nowego Teatru w Warszawie.

Trzecia nagroda trafiła do Jeremiego Astaszowa za zestaw ze spektaklu „Persona. Ciało Bożeny” w reż. Jędrzeja Piaskowskiego z Teatru Zagłębia w Sosnowcu.

Decyzją Jury przyznano także wyróżnienie dla Karoliny Jóźwiak za zestaw ze spektaklu „Mój pierwszy rave” w reż. Agnieszki Jakimiak i Mateusza Atmana z Teatru Nowego im. Kazimierza Dejmka w Łodzi.

fot. Krzysztof Marchlak

KATEGORIA C | PORTRET AKTORA/AKTORKI W ROLI

Jury przyznało ex aequo dwie pierwsze nagrody (w wysokości 4000 zł każda) Krzysztofowi Marchlakowi za portret Łukasza Błażejewskiego w roli Humanoida ze spektaklu „Harmonia humanoidów” w reż. Łukasza Błażejewskiego organizowanego w ramach Open Eyes Economy Summit/Art Festival i Kamili Rauf-Guzińskiej za portret Ewy Pająk w roli Anielki ze spektaklu „Na borg” w reż. Marty Streker z Nowego Teatru im. Witkacego w Słupsku.

"Humanoid" Krzysztof Marchlaka uświadamia, że przebyliśmy lata świetlne od epoki grzecznych aktorskich portretów w atelier i długich czasów naświetlania. Dziś nic nie jest takie, jak się zdaje. Człowiek, a może nie-człowiek? Teatr czy platforma widokowa, wieńcząca niebotyczny gmach? Widowisko dla dzieci czy fantastyczna pantomima dla dorosłych? (...) W świecie, w którym widziano już wszystko, a przebodźcowane zmysły reagują anestezją, trzeba znaleźć sposób, by dotrzeć do widza. Marchlak znalazł swój: oto oda do radości odlotu i wyznanie wiary w perswazyjną moc czystej teatralności – uzasadniała wybór Jury Małgorzata Piekutowa.

fot. Kamila Rauf-Guzińska

Fotograficzny portret Ewy Pająk w roli Anielki, podważającej odwieczne prawa życia i śmierci, jest oszczędnym kadrem, ujmującym postać w ramy klasycznego popiersia – mówiła Karolina Puchała-Rojek o drugiej z nagrodzonych prac.– Rauf-Guzińska uchwyciła aktorkę delikatnie odchyloną do tyłu, przymykającą oczy. Czy Anielka bierze oddech, śpiewa czy wydaje ostatnie tchnienie? Złożoność emocji widoczną na twarzy aktorki i niepokojący stan zawieszenia „pomiędzy” efektywnie oddaje kompozycja całości, szczególnie świetliste linie lamp rozcinające górną część kadru. (...) Celne uchwycenie przez Kamilę Rauf-Guzińską momentu głębokiego wejścia aktorki w rolę, sprawia, że staje nie tyle ilustracją a interpretacją gry Ewy Pająk.

Drugą nagrodę, również ex aequo, zdobyli Paweł Kamionka za portret Magdy Cieleckiej w roli Marianny ze spektaklu „Elizabeth Costello” w reż. Krzysztofa Warlikowskiego z Nowego Teatru w Warszawie i Julia Zabrodzka za portret Pana Mirosława w spektaklu „Światło jest w nas – parada lampionów” z Teatru A3Teatr Kolekcjonerzy Wzruszeń.

Wśród finalistów X edycji konkursu znaleźli się także: Andrzej Belina Brzozowski, Kamil Mąka, Marcin Liber, Agnieszka Cytacka, HaWa, Grzegorz Krzysztofik, Grzegorz Piotrowski, Olga Śmiechowicz i Maciej Zakrzewski. Wszystkie finałowe fotografie można obejrzeć tutaj.

Sobotni wieczór uświetnił koncert Basi Małeckiej oraz wernisaż wystawy prac finalistów i laureatów tegorocznej edycji. Wyróżnione fotografie można oglądać do 20 marca 2025 roku w Galerii Instytutu Teatralnego (wstęp wolny).

Po uroczystym finale goście mogli obejrzeć także wirtualną wystawę „Pamięć teatru”, która wystartowała 5 grudnia. Wystawa dostępna jest bezpłatnie pod adresem: pamiecteatru.pl

W dniu finału zapowiedziano także XI edycję Konkursu Fotografii Teatralnej.