Tegorocznej jesieni polską dramaturgię będą mieli okazję poznać studenci z Uniwersytetu Complutense w Madrycie oraz uczestnicy Międzynarodowego Festiwalu Dramaturgii Współczesnej DramaFest w Meksyku.
fot. mat. Instytutu Teatralnego
W dniach 21-24 października na Uniwersytecie Complutense w Madrycie odbędą się warsztaty poświęcone polskiej dramaturgii współczesnej w ramach projektu „Hiszpańska mozaika polskiego dramatu”. Ze studentami Instytutu Teatru, gdzie powstał pionierski w Hiszpanii kierunek Studiów Teatralnych, spotkają się autorzy dramatów – Antonina Grzegorzewska, Tadeusz Słobodzianek i Piotr Tomaszuk. Będą im towarzyszyli Piotr Olkusz, redaktor naczelny miesięcznika „Dialog”, który opowie o tym, co dzieje się obecnie w polskim teatrze i dramacie oraz Jarosław Bielski, współzałożyciel madryckiej sceny Réplika Teatro, który przeanalizuje ze studentami teksty z perspektywy reżysera i aktora. Uczestnicy warsztatów będą pracowali z dramatami polskimi przełożonymi na język hiszpański – przetłumaczyli je Pau Freixa Terradas i Paula Blanco Barnés. Będą to utwory: „Mozaika z term” Piotra Tomaszuka, „Cerber z Beaubourg. Seans dramatyczny w VIII scenach” Tadeusza Słobodzianka oraz „Tauryda. Apartado 679” Antoniny Grzegorzewskiej, które wraz z innymi sztukami tych autorów ukażą się w Hiszpanii w latach 2025-2026 nakładem madryckiego wydawnictwa Punto de Vista Editores.
Sztuka Piotra Tomaszuka to nowość, została napisana w 2024 roku na konkurs znanej madryckiej firmy Secuencia 3, zajmującej się produkcją i promocją teatru. Na konkurs wpłynęło 128 sztuk z 10 krajów, a „Mozaika z term” (tłum. Paula Blanco Barnés) znalazła się w rundzie finałowej. Protagonistą jest Reżyser, który wpada w pułapkę napisanego własnoręcznie scenariusza.
„Cerber z Beaubourg” Słobodzianka (tłum. Pau Freixa Terradas) również został napisany niedawno, w 2022 roku, i w formie czytania scenicznego zaprezentowany widzom Teatru Dramatycznego w Warszawie (reż. Anna Wieczur). Jego bohaterem jest Artysta, pod którym nietrudno rozpoznać Tadeusza Kantora.
Natomiast „Tauryda. Apartado 679” (tłum. Paula Blanco Barnés) miała swoją sceniczną odsłonę w Szczecinie – premiera w Teatrze Współczesnym, w reżyserii autorki, odbyła się w 2012 roku. Inspiracją dla tej sztuki jest mitologia, a protagonistką współczesna Ifigenia, która mieszka w Andaluzji, gdzie przez wiele lat mieszkała także Antonina Grzegorzewska.
Ideą warsztatów jest bycie razem w teatralnej intensywności – wszyscy uczestnicy ze strony polskiej będą obecni każdego dnia, aby rozmawiać nie tylko o swoich tekstach, ale także dzielić się spostrzeżeniami na temat utworów kolegów, czy dodać swoją opinię o stanie współczesnego dramatu i teatru. Ważne jest, aby hiszpańscy studenci poznali dramatopisarzy z krwi i kości, mieli okazję porozmawiać z nimi osobiście na temat ich sztuk, powiedzieć czy i dlaczego widzą dla nich miejsce w hiszpańskiej przestrzeni kulturowej, co ich ciekawi, a co jest nie do końca zrozumiałe. Wybrane teksty są w dużej mierze uniwersalne, a zawarte w nich pragnienia, np. potrzeba uznania, instynkt przetrwania czy chęć zostawienia za sobą przeszłości, mają szansę stać się dobrym punktem wyjścia do ożywionych debat w gronie pasjonatów teatru z różnych pokoleń.
Projekt „Hiszpańska mozaika polskiego dramatu” realizowany jest przez Instytut Teatralny w ramach programu MKiDN „Kultura inspirująca 2025-2026”.
W listopadzie i grudniu 2025, podczas Międzynarodowego Festiwalu Dramaturgii Współczesnej DramaFest w Meksyku, polski teatr stanie się ośrodkiem zainteresowania dzięki programowi wydarzeń tworzących „Polski Focus”, którego współorganizatorem jest Instytut Teatralny. Widzowie w Mexico City i Monterrey obejrzą premierę utworu Doroty Masłowskiej „Między nami dobrze jest” (reż. Diego del Río, przekł. Pau Freixa Terradas) oraz gościnne pokazy przedstawienia „Każdego dnia jest mi żal” według tekstu Artura Pałygi, które zaprezentuje Opolski Teatr Lalki i Aktora (reż. Katarzyna Dudzic-Grabińska, Karolina Gorzkowska; przekł. Kamila Łapicka).
Odbędą się także czytania dwóch sztuk współczesnych: „Czuję wstyd żyjąc w takim świecie” Jolanty Janiczak i „Cerber z Beaubourg” Tadeusza Słobodzianka. Obydwa teksty przełożył wybitny tłumacz z Katalonii, Pau Freixa Terradas. Dopełnieniem tych wydarzeń będzie premiera meksykańskiego dramatu w inscenizacji polskiego reżysera – Norbert Rakowski wystawi utwór „Arde todo mientras canta” (w wolnym tłumaczeniu: „Wszystko płonie kiedy śpiewa”), który napisała Verónica Villicaña. Wśród wydarzeń festiwalowych znajdą się też warsztaty: dramatopisarskie, pod kierunkiem Artura Pałygi oraz z zakresu pedagogiki teatru, prowadzone przez Marię Babicką i Krystynę Mogilnicką.
