Przez mieszkanie w spektaklu przewijają się ludzie, którzy znajdują się w procesie myślenia, rozumienia świata na nowo, czy nawet wymyślania go na nowo; tworzenia nowych relacji i pojęć - mówi PAP Michał Borczuch, reżyser "Mieszkania na Uranie". Prapremiera w Nowym Teatrze - w czwartek.
fot. mat. teatru
"+Mieszkanie na Uranie+, które w Polsce ukaże się dopiero jesienią 2022 r. nakładem wydawnictwa Karakter - to zbiór esejów Paula B. Preciado pierwotnie publikowanych na łamach francuskiej gazety +Libération+. W tych krótkich formach Preciado, kosmopolita urodzony w Hiszpanii, wykształcony w Paryżu i Nowym Jorku, wędrujący po Europie, opisuje doświadczenia niemal siedmiu lat swoich międzynarodowych podróży, które odbywał w trakcie procesu tranzycji" - czytamy w informacji na stronie Nowego Teatru.
"Zawsze mnie interesują takie formy literackie, które na pierwszy rzut oka nie są sceniczne. Bo one już na początku pracy z aktorami mają duży potencjał energetyczny w szukaniu odpowiedzi na pytanie, jak te problemy i materię tekstu umieścić na scenie, żeby były komunikatywne, ale też, aby można było stworzyć z nich performatywną sytuację" - powiedział PAP Michał Borczuch.
Zwrócił uwagę, że "ciekawe wydało mu się to, że zmierzymy się z czymś, co jest bardzo emocjonujące w lekturze, choć na pierwszy rzut oka nie ułatwia i nie podsuwa nam żadnych sytuacji scenicznych". "Trzeba było to wszystko wymyślić od nowa, zbudować pewną ramę sceniczną dla tych esejów, ale tak, by równocześnie na moment nie zrezygnować ze specyficznej formy widowiska" - wyjaśnił.
Akcja rozgrywa się we współczesnym mieszkaniu. "Przez mieszkanie w spektaklu przewijają się ludzie, którzy znajdują się w procesie myślenia, rozumienia świata na nowo, czy nawet wymyślania go na nowo, tworzenia nowych relacji i pojęć" - mówił. "Na scenie mamy przestrzeń, która nie jest specjalnie daleka od tytułu +Mieszkanie na Uranie+. Ona u Preciado jest przestrzenią utopijną, pewną fantazją o tym, by przenieść się na jedną z najdalej oddalonych planet, na lodowego olbrzyma, żeby tam stworzyć jakiś zupełnie nowy świat, który będzie azylem dla różnego rodzaju odmieńców, odszczepieńców" - tłumaczył reżyser.
Przyznał, że w jego spektaklu "mieszkanie ma symbolizować miejsce, które się dopiero konstruuje, dopiero powstaje". "Ludzie, którzy wypełniają to mieszkanie, właściwie są też w podróży. Każdy ma tu jakąś podróż wewnętrzną i one są bardzo różne" - podkreślił.
Borczuch przypomniał, że "sam autor jest transpłciowym mężczyzną, który jest w procesie tranzycji". "Mówi o sobie, że ta niestabilność, w której żyje, jest wartością, czyli że będąc w tranzycji jako mężczyzna, nie do końca chce się jako mężczyzna identyfikować" - wyjaśnił.
"To jest szukanie jakiejś przestrzeni, którą w spektaklu i aktorach staramy się uruchomić" - powiedział. "Przestrzeni +pomiędzy+, szczeliny między czymś, co jest normatywne i związane z tradycją, z naszymi przekonaniami, które niesiemy ze sobą od dziecka, bo przekazali je nam rodzice - a czymś zupełnie nowym" - zaznaczył reżyser.
"Większość z nas chyba odczuwa, że coś się faktycznie coraz bardziej intensywnie w rzeczywistości zmienia. Dlatego te postaci w spektaklu tkwią w tej szczelinie pomiędzy czymś starym i nowym, co jest jeszcze nie do końca poznane, nie do końca określone - co wymaga nowego języka" - powiedział Michał Borczuch.
Paul B. Preciado jest hiszpańskim pisarzem, filozofem i kuratorem sztuki. Studiował filozofię w New School for Social Research w Nowym Jorku m.in. u Agnes Heller i Jacques'a Derridy. Doktorat z filozofii i teorii architektury obronił na Uniwersytecie Princeton.
Preciado był też dyrektorem programów publicznych w Muzeum Sztuki Współczesnej w Barcelonie w latach 2012–14, kuratorem programów publicznych realizowanych w ramach documenta 14 w Kassel i Atenach (2017) oraz kuratorem pawilonu tajwańskiego na Biennale Sztuki w Wenecji w 2019 r. Współpracuje z Centrum Georges Pompidou w Paryżu.
Nowy Teatr na potrzeby spektaklu zamówił tłumaczenie tomu esejów "Mieszkanie na Uranie" Paula B. Preciado u Sławomira Królaka.
W zapowiedzi przedstawienia czytamy, że "przedmiotem refleksji, anegdot, ale i filozoficznych rozważań jest fizyczne przekraczanie granic w formalnym i tożsamościowym wymiarze – w sferze osobistej, ale także globalnej i politycznej".
Reżyseria - Michał Borczuch. Adaptacja i dramaturgia - Tomasz Śpiewak. Scenografia i kostiumy - Dorota Nawrot. Obrazy - Jan Płatek. Muzykę skomponował Bartosz Dziadosz. Za reżyserię światła odpowiada Robert Mleczko. Reżyseria, wykonanie i montaż wideoeseju - Anu Czerwiński.
Występują: Bartosz Bielenia, Anu Czerwiński, Bartosz Gelner, Jaśmina Polak, Jacek Poniedziałek, Jan Sobolewski, Monika Niemczyk i Marta Ojrzyńska.
W identyfikacji wizualnej przedstawienia wykorzystano reprodukcję obrazu Veroniki Hapchenko pt. "Bigger Man" (2021).
Michał Borczuch w Nowym Teatrze w Warszawie jak dotąd wyreżyserował: "Apokalipsę", "Zew cthulhu" i "Kino moralnego niepokoju". "Jako pierwszy wprowadza teksty Preciado do teatru, uruchamiając ich performatywną siłę" - napisano na stronie teatru.
Prapremiera - 3 marca o godz. 19 w Nowym Teatrze w Warszawie. Kolejne przedstawienia - 4-6 marca.