Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego zaprasza 24 marca o godz. 19.00 na czytanie sceniczne „Księdza Marka” Juliusza Słowackiego w reżyserii Jacka Raginisa-Królikiewicza. Czytanie odbywa się w ramach cyklu „Romantyzm. Od-czytywanie”. Bezpłatne zaproszenia dostępne są na stronie Instytutu oraz w serwisie GoOut.net.
fot. mat. Instytutu Teatralnego
„Ksiądz Marek” to jeden z dramatów mistycznych Juliusza Słowackiego. Utwór powstał w 1843 roku i w tym samym roku został wydany. Sam Słowacki w liście do matki Salomei pisał, że dramat ten należy do trzech tylko utworów (wraz z „Księciem niezłomnym” i „Snem srebrnym Salomei”), które czytałby przed Chrystusem.
Autor rozpoczyna akcję „in media res”, w przeddzień upadku Baru - siedziby oddziałów konfederacji barskiej - kiedy Regimentarz oraz Marszałek postanawiają opuścić miasto, nie wierząc w możliwość jego obrony. Sprzeciwia się temu charyzmatyczny karmelita ks. Marek Jandołowicz - tytułowy Ksiądz Marek. Niedługo potem Bar pada pod naporem połączonych wojsk rosyjskich pod wodzą generała Kreczetnikowa z oddziałami polskiego magnata Braneckiego.
Trzeba zaznaczyć, że gdy Słowacki pisał swój dramat - przebieg konfederacji barskiej (1768–1772) i okoliczności obrony Baru były dobrze znane ówczesnym odbiorcom, którzy doskonale zdawali sobie sprawę na czym polegała istota tego konfliktu oraz jakie były cele walczących stron. Polacy mieli świadomość, że stawką była polska suwerenność wobec imperialnej Rosji i integralność terytorialna Rzeczypospolitej. Przegrana walka konfederatów barskich z wojskami rosyjskimi miała tragiczne konsekwencje - w 1772 roku doszło do pierwszego rozbioru Polski.
W „Księdzu Marku” występują postaci należące do wachlarza narodowej mitologii: charyzmatyczny kapłan-prorok (Ksiądz Marek), młody szlachcic indywidualista, stary Żyd karczmarz (Rabin), piękna dziewczyna (Żydówka Judyta), szlachetny rycerz (Kazimierz Pułaski), zły moskiewski generał (Kreczetnikow), renegat - zdradziecki magnat (Branecki). Do pewnego stopnia pełnią one funkcję postaci alegorycznych.
Słowacki dość pretekstowo traktuje obronę niewielkiego miasta przed najazdem przeciwnika, mijając się z prawdą historyczną. Zamiast na faktycznym przebiegu oblężenia Baru, Słowacki koncentruje się na losach trojga bohaterów - księdza Marka, który wyrasta na przywódcę obrońców Baru, Żydówki Judyty, córki rabina, oraz polskiego szlachcica Kosakowskiego - i ich skomplikowanych relacjach. Istotną stawką w tych konfliktach jest nie tyle skuteczna obrona miasta przed Moskalami czy zwycięstwo Konfederacji, ale moralne i duchowe zwycięstwa w zmaganiu się z własnymi namiętnościami.
Po czytaniu rozmowę z udziałem dr Małgorzaty Burty (adiunkt w Katedrze Romantyzmu, Wydział Nauk Humanistycznych UKSW) poprowadzi Iwona Rusek.
***
Juliusz Słowacki
„Ksiądz Marek”
adaptacja: Iwona E. Rusek
reżyseria: Jacek Raginis-Królikiewicz
muzyka: Marcin Pospieszalski
Obsada
Ksiądz Marek - Andrzej Mastalerz
Marszałek - Leszek Zduń
Regimentarz - Dariusz Kowalski
Judyta - Lidia Sadowa
Żyd Rabin - Łukasz Lewandowski
Kosakowski – Arkadiusz Janiczek
Branecki - polski magnat, sojusznik Moskali - Ksawery Szlenkier
Kreczetnikow - moskiewski generał - Jarosław Gajewski
Suwarow - podkomendny Kreczetnikowa - Paweł Lipnicki
Kazimierz Puławski - Michał Chorosiński
czas trwania: 1h 15 min
Czytanie współorganizowane jest z Teatrem Klasyki Polskiej.
Więcej o cyklu
W bieżącym roku przypada 200. rocznica publikacji pierwszego tomu „Poezji” Adama Mickiewicza, w którym znalazł się cykl „Ballady i romanse”. Wydarzenie to zostało powszechnie uznane za symboliczny (i faktyczny) początek romantyzmu w Polsce, epoki, która w zasadniczy sposób wpłynęła na kształt polskiej kultury, w tym także na polski teatr. Inaugurując w Instytucie Teatralnym cykl „Romantyzm. Od-czytywanie”, chcemy przypomnieć w formie czytań scenicznych zarówno kanoniczne teksty polskiego dramatu romantycznego, jak i te niemal zupełnie zapomniane lub stanowiące interesujący kontekst dla dzieł wieszczów.
Czytaniom towarzyszyć będą seminaria i rozmowy z udziałem literaturoznawców, teatrologów, historyków, a także praktyków teatru, którzy poprzez namysł nad tekstem; osobistą lekturę i refleksję nakreślą nowe (nie mylić z nowoczesnym) rozumienie i, co w przypadku romantyzmu kluczowe, przeżycie tych arcydzieł literackich.
Kuratorzy cyklu: Iwona E. Rusek, Jerzy Machowski
Harmonogram czytań
10.03 | „Stara romantyczka” Stanisława Bogusławskiego, reż. Jerzy Machowski, adaptacja Iwona Rusek
24.03 | „Ksiądz Marek” Juliusza Słowackiego, Teatr Klasyki Polskiej, reż. Jacek Raginis, adaptacja Iwona Rusek
27.04 | „Barbara Radziwiłłówna” Antoniego Odyńca, reż. Jerzy Machowski, adaptacja Iwona Rusek
2.06 | „Komedyjki” Klementyny Hoffmanowej, reż. Jerzy Machowski, adaptacja Iwona Rusek