Instytut Teatralny zaprasza 6 marca o godz. 18:00 na spotkanie z Małgorzatą Semil, która podzieli się swoim wieloletnim doświadczeniem tłumaczki dramatów z języka angielskiego. Po prelekcji odbędzie się sesja pytań i odpowiedzi z udziałem publiczności. Wstęp bezpłatny, obowiązuje rezerwacja miejsc pod adresem [email protected].
fot. mat. Instytutu Teatralnego
Tłumaczenie na scenę rządzi się swoimi prawami, stawia tłumaczowi lub tłumaczce wymagania odmienne od tych, które musi spełnić w przypadku innych gatunków literackich. W dramatach, zwłaszcza współczesnych, reżyser i aktorzy wiedzą o postaciach tylko tyle, ile te postaci powiedzą. Za to co, i jak powiedzą w innym języku i w innym kontekście kulturowym odpowiada tłumacz, który tym samym tworzy postaci i ich wzajemne relacje. Chcąc nie chcąc staje się więc pierwszym interpretatorem utworu dramatycznego, swego rodzaju pra-reżyserem. Już choćby ten aspekt pracy tłumaczy i tłumaczek dramatu stanowi szczególne wyzwanie. A pułapek i problemów na nich czyhających jest znacznie więcej.
Nawiązując do rozmowy w ramach cyklu Książka w teatrze pt. „Dramat i co? Tłumaczenia teatralne”, która odbyła się 15 stycznia w Instytucie Teatralnym przy okazji wydania „Przewodnika po tłumaczeniach teatralnych”, kontynuujemy i pogłębiamy temat tajników tłumaczenia na scenę w prelekcji Małgorzaty Semil.
Zapraszamy tłumaczy i tłumaczki z różnych języków, dramatopisarzy i dramatopisarki, których teksty są (lub będą) tłumaczone na inne języki, aktorów i aktorki oraz reżyserów i reżyserki, a także wszystkich zainteresowanych pracą z tekstami na scenie. Na co zwracać uwagę? Co można zmieniać, a czego nie warto? Jak w dialogach zbudować postać i świat przedstawiony?
Swoim długoletnim doświadczeniem tłumaczki dramatów z języka angielskiego podzieli się Małgorzata Semil – autorka przekładów ponad 100 sztuk angielskich, amerykańskich, australijskich, irlandzkich, kanadyjskich, nowozelandzkich, afrykańskich i innych. W latach 1955–2005 była kierowniczką literacką Teatru Powszechnego w Warszawie, od roku 1966 związała się z redakcją miesięcznika „Dialog”, gdzie przez wiele lat odpowiadała między innymi za dział dramatu obcego; od 1970 roku jest członkinią ZAiKS-u. Małgorzata Semil została odznaczona Srebrnym Krzyżem Zasługi i odznaką „Zasłużony Działacz Kultury”.
W drugiej części spotkania przewidujemy czas na sesję pytań i odpowiedzi. Liczymy na to, że zgromadzeni na sali profesjonaliści i profesjonalistki zechcą podzielić się swoimi wątpliwościami i doświadczeniami.
Każdy przekład to interpretacja pierwotnego tekstu i chodzi zwykle o to, aby nie posunąć się w niej zbyt daleko, ale i uniknąć powtarzania przekazu oraz nadmiernego wyjaśniania oryginału. Każdy przekład wymaga przeniesienia lub przetłumaczenia kontekstu kulturowego i historycznego języka źródłowego na kontekst języka docelowego. Dlatego też, pracując nad tłumaczeniem, musimy podjąć decyzję, czy chcemy zachować oryginalny kontekst kulturowy tekstu, czy go zlokalizować, tj. dostosować do kontekstu kulturowego, geograficznego lub czasowego kraju, w którym przekład ma funkcjonować.
Zuzanna Augustová, „Kilka praktycznych wskazówek dla początkujących tłumaczy i tłumaczek” w: Barbora Schnelle, Anna Halas, Zuzanna Augustová „Przewodnik po tłumaczeniach teatralnych. O jednym z najważniejszych aspektów teatru w obiegu międzynarodowym”, Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, Warszawa 2024, s. 20.
Przewodnik został wydany w ramach międzynarodowego projektu Drama Revival.
Wstęp na wydarzenie jest bezpłatny, ale z uwagi na ograniczoną liczbę miejsc konieczna jest rezerwacja. Można jej dokonać pod adresem: [email protected]. Rezerwacja będzie ważna po otrzymaniu wiadomości potwierdzającej, która zostanie wysłana w ciągu trzech dni roboczych. Osoby, które nie dokonały rezerwacji, będą wpuszczane w ramach dostępnych miejsc.