W dniach 7-9 listopada odbędzie się współKongres Kultury. Tematy wybrano w głosowaniu. Pisze Jacek Cieślak w „Rzeczpospolitej”.
fot. mat. organizatora
Kongres Kultury rozpoczyna się niedługo po tym, jak rocznica wyborów 15 października nie przebiegła entuzjastycznie, zaś czas, kiedy Ministerstwem Kultury rządzi Hanna Wróblewska, obfitował w pytania, czy kultura straciła miliard z budżetu, dlaczego jest kłopot z KPO i czy trzeba będzie oddać pieniądze UE.
Zespoły protestowały przeciwko konkursom w Narodowym i Wielkim. Kontrowersje wywoływał tryb odwołań i nominacji w Muzeum Historii Polski, Instytucie Teatralnym czy ostatnio w PISF.
Co powie Holland?
Sesję debat plenarnych rozpocznie 7 listopada o godz. 12.30 panel „Siła wyobraźni. Jak odpowiedzieć na wyzwania współczesnego świata". Debatować będą Agnieszka Holland, prof. Elżbieta Jabłońska, Dorota Masłowska, Jakub Skrzywanek i Jakub Stokalski. Gośćmi specjalnymi zdalnie będą Serhij Żadan, ukraiński poeta, który poszedł na front, oraz Tetiana Pyłypczuk, ukraińska sportsmenka. Ciekawe, co powie Agnieszka Holland, nieformalna liderka środowiska w ostatnich trudnych latach, której zwyczajem jest zwracanie uwagi na kardynalne błędy każdego rządu.
Tematy dziesięciu debat plenarnych zależały od Rady Programowej. Są w niej m.in. Agata Diduszko-Zyglewska, Barbara Frydrych, dyrektorka Biura Prezydenta ds. Kultury w Gdańsku, Alina Gałązka, dyrektorka finansowa Teatru Komuna Warszawa, Dominika Kawalerowicz, dyrektorka Wrocławskiego Instytutu Kultury, Zofia Król, redaktorka naczelna „Dwutygodnika", Iwona Kurz, historyczka kultury zajmująca się problematyką ciała i gender, Paweł Łysak, reżyser, dyrektor Teatru Powszechnego w Warszawie, i Joanna Mytkowska, dyrektorka Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie.
To osoby reprezentujące lewicę bądź KO, a niekojarzone ze Zjednoczoną Prawicą lub obecną opozycją. Uczestniczyć może jednak każdy. Wystarczyło się zarejestrować. Warto przypomnieć, że prawicowi i konserwatywni publicyści skrytykowali w 2011 r. Europejski Kongres Kultury we Wrocławiu, zanim się jeszcze rozpoczął. Potem zaś nie wzięli w nim udziału, chociaż wcześniejszy Kongres Kultury w Krakowie w 2009 r. zmienił się w jedną wielką krytykę polityki Donalda Tuska i zaowocował powstaniem ruchu Obywatele Kultury.
Jego głównym postulatem był 1 proc. dla kultury. Znalazł się on w Pakcie dla Kultury i w 2011 r. został podpisany przez rząd Donalda Tuska. Musiał przyjąć krytykę środowiska dotyczącą lekceważenia spraw sztuki i organizacji instytucji.
Poza debatami plenarnymi zagadnienia 20 debat panelowych zostały wybrane w wyniku głosowania zarejestrowanych uczestniczek i uczestników. Zgłoszenia były dowolne. W wyborze tematów wzięły udział 1764 osoby spośród 3021 zarejestrowanych na współKongres, czyli 58 proc. wszystkich uprawnionych do głosowania.
Największe zainteresowanie odnotował temat „Jak zapobiegać nadużyciom władzy w instytucjach kultury?". Ten temat można pewnie rozumieć dwojako - jako pokłosie rządów Zjednoczonej Prawicy, ale też wewnętrznych problemów środowiska związanych z przemocowością, z którą artystki i artyści, a nawet osoby nazywające się osobami artystycznymi, dyrektorki i dyrektorzy, niestety, są ostatnio kojarzeni.
Debaty plenarne będzie można oglądać na YouTubie MKiDN. Panele będą rejestrowane i udostępnione.
Znamienne są tematy „Jak władze robią nas w... i co z tym zrobić", „Kultura na marginesie. Dlaczego państwo polskie dyskryminuje instytucje kultury?", „Czy można w sektorze kultury przezwyciężyć kod folwarku? Jak tworzyć kulturę współodpowiedzialności i zaangażowania". Uwagę zwraca „Ile jeszcze ukradnie nam sztuczna inteligencja - AI?".
Co powie ministra?
Druga debata 7 listopada będzie nosić tytuł „Polityka kulturalna, jakiej potrzebujemy" i weźmie w niej udział m.in. ministra Hanna Wróblewska. Z kolei 8 listopada ministra dyskutować będzie w panelu „Jak finansować kulturę?". Rozmowa obejmie potencjalne mechanizmy finansowe, także te związane m.in. z VAT, CIT czy podatkami lokalnymi i innymi opłatami, np. turystycznymi. Obecnie 80 proc. środków na kulturę znajduje się w samorządach. Również 8 listopada odbędzie się debata „Pracownice/pracownicy sztuki. Dlaczego wciąż potrzebujemy rozmów o płacach i warunkach pracy?".
Listopadowy współKongres zakończy się 9 listopada „Debatą ministrów", ponownie z udziałem Hanny Wróblewskiej oraz zaproszonych ministrów z innych resortów.
- Wszystkie zgłoszone tematy są ważnym głosem. Tematy, które nie uzyskały wystarczającej liczby głosów, by znaleźć się w programie współKongresu Kultury, będą obszarami, które zostaną pogłębione w debatach i projektach realizowanych przez Narodowe Centrum Kultury - zaznaczyła Hanna Wróblewska.
Zastanawiające jest, że w czasach dużych napięć związanych z mediami, w tym publicznymi, ten temat nie znalazł się w programie.
Są za to debaty organizowane przez narodowe instytucje kultury i wizyty studyjne w warszawskich instytucjach kultury, a także prezentacje organizacji pozarządowych i wydawnictw z sektora kultury.
Kongres odbywać się będzie w warszawskim Pałacu Kultury i Nauki oraz Teatrze Dramatycznym. Za organizację odpowiada Narodowe Centrum Kultury.