Koncerty, spektakle, pokazy filmowe, wystawy, spacery, warsztaty, a także cykl Żydowski Salon Literacki, znalazły się w programie 21. Festiwalu Kultury Żydowskiej Warszawa Singera. Wydarzenie będzie się odbywać od 24 sierpnia do 1 września.
fot. mat. festiwalu
Podczas wtorkowej konferencji prasowej, Dawid Szurmiej aktor i reżyser, członek Zarządu Fundacji Shalom, która jest organizatorem festiwalu, wyjaśnił, że "pamięta początki Festiwalu i że zaczynało się własnym sumptem". "Dziś jest to wielka machina przede wszystkim, która po tych 21 latach istnienia trwa ponad tydzień w kilku miastach Polski" - mówił. "Zdarzyło się już, że festiwal był w Nowym Jorku i wierzę, że jeszcze będzie, bo to jest taki nasz most międzykulturowy" - dodał.
"Cudowne jest to, że festiwal może pokazać taką dozę kultury żydowskiej w pigułce w ciągu tygodnia" - mówił. "Na co dzień mamy Teatr Żydowski, mamy wiele pięknych instytucji, jak POLIN, Centrum Kultury Jidysz, które oferują ludziom zainteresowanym kulturą żydowską na co dzień coś. Ale tutaj mamy to wszystko skomasowane w ciągu jednego tygodnia" - podkreślił Dawid Szurmiej.
Przypomniał, że "na początku to był festiwal, który był budowaniem pewnego mostu". "Kiedyś to Icchok Baszewis Singer stworzył most w drugą stronę. Opisywał Warszawę, mieszkając w Stanach Zjednoczonych i pisząc w jidysz, opisywał przedwojenną Polskę i tak tworzył powojenną kulturę żydowską w Stanach Zjednoczonych" - tłumaczył członek Fundacji Shalom. "Dziś na kanwie jego twórczości my możemy tworzyć kulturę jidysz dalej w Polsce. I dzięki tak naprawdę nie tylko osobom w Polsce, ale także dzięki tym artystom, którzy przyjeżdżają tutaj, żeby ten most zbudować w dwie strony" - zaznaczył Dawid Szurmiej.
Dawid Szurmiej nawiązał do koncertu finałowego festiwalu. "Mam wrażenie, że koncert skrzypka Ary Malikiana z zespołem jest uosobieniem tego wszystkiego, o czym tutaj rozmawiamy. Jest uosobieniem tradycji i nowoczesności, jest uosobieniem fantazji (...) i tradycji. Jest to muzyk, który łączy kulturę żydowską, kulturę arabską, kulturę klezmerską, kulturę romską. I myślę, że tego bardzo potrzeba dzisiaj światu" - powiedział. "Cudownie, że koncertem tak wybitnego artysty w Teatrze Wielkim - Operze Narodowej będziemy mieli okazję zakończyć tegoroczną edycję festiwalu" - ocenił.
Koncert finałowy hiszpańskiego skrzypka i kompozytora pochodzenia ormiańskiego, urodzonego w Libanie odbędzie się 1 września o godz. 19 w Teatrze Wielkim - Operze Narodowej w Warszawie.
Kierownik literacki Teatru Żydowskiego Remigiusz Grzela wyjaśnił, że podczas 21. Festiwalu Kultury Żydowskiej Warszawa Singera zaplanowano ponad 100 wydarzeń artystycznych.
Przypomniał, że podczas minionych 20 edycji festiwalu odbyło się "prawie 2 tys. 800 wydarzeń artystycznych w 54 lokalizacjach". Wystąpiło podczas niego "ponad 3 tys. 760 artystów", a uczestniczyło w nim 1 mln 200 tys. widzów".
Jak wyjaśnił Remigiusz Grzela jednym z wydarzeń festiwalu będzie występ amerykańskiego kantora Yaakova "Yanky" Lemmera, który 24 sierpnia o godz. 22 na Scenie Letniej Teatru Żydowskiego wykona tradycyjne pieśni szabatowe. Akompaniował mu będzie na fortepianie Menachem Bristowski. Sam koncert dedykowany jest pamięci Szymona Szurmieja w 10. rocznicę jego śmierci.
"Koncert Yanky'ego stanowi taki most do przeszłości. (...) Przedstawia bardzo żyjącą kulturę żydowską, kulturę jidysz, która ma się świetnie w Nowym Jorku" - ocenił Dawid Szurmiej.
"Festiwal Warszawa Singera jest jednym z najważniejszych warszawskich festiwali. Ma nie tylko wielką wartość artystyczną, ale przede wszystkim odwołuje się do dziedzictwa żydowskiego stolicy" - mówił dyrektor Biura ds. Kultury Urzędu m.st. Warszawy Artur Jóźwik. "Mam wrażenie, że sam festiwal jest już też dziedzictwem Warszawy i nie wyobrażam sobie, żeby na mapie kulturalnej miasta tego festiwalu nie było" - podkreślił. Zwrócił uwagę, że "Warszawa Singera jest marką, która coraz bardziej się rozszerza i my jesteśmy bardzo dumni, że możemy swoją cegiełkę w postaci finansów dołożyć do tego, żeby ten festiwal się rozwijał".
W konferencji prasowej uczestniczyła także m.in. piosenkarka Sława Przybylska, która wystąpi 27 sierpnia o godz. 17.30 z koncertem "Pamiętasz była jesień" w stołecznym Teatrze Kwadrat.
Festiwal Warszawa Singera rozpocznie się w sobotę. Na ten dzień zaplanowano m.in. koncert Big Bike Orchestra – Orkiestra na dużym rowerze. Jest to zespół pop-folkowy, który gra na instrumentach jeżdżąc na sześcioosobowym rowerze.
W niedzielę o godz. 20 zaplanowano natomiast uroczyste otwarcie festiwalu. Podczas koncertu po raz kolejny na festiwalu wystąpi kantor Yaakov "Yanky" Lemmer, a towarzyszyć mu będzie pianista Menachem Bristowski oraz klarnecista Oliwier Andruszczenko, akordeonista Mateusz Wachowiak i kontrabasista Roman Chraniuk.
Miejscem koncertów i recitali będzie także otwierana na czas festiwalu Scena Letnia Teatru Żydowskiego. Wśród wykonawców są m.in. formacja folkowa Svahy, Patryk Zakrocki i Michał Bryndal, zespół Czarnina, a także austriacki klezmer band Die Hawaras, aktor i performer Yuri Vedenyapin oraz Symcha Keller z zespołem.
Na ul. Senatorskiej będzie można także obejrzeć dwa projekty w wykonaniu młodych aktorek Teatru Żydowskiego. Pierwszy z nich to spektakl muzyczno-poetycki "Śpiew za drutami" - tak zatytułowany jest tom z poezją Henryki i Ilony Karmel - z udziałem Emmy Herdzik i Adrianny Kieś. Drugim wydarzeniem jest performance muzyczny "Babcia Judzia mawiała… czyli o tym, że wszyscy mamy serca" w wykonaniu Adrianny Dorociak i Karoliny Gwóźdź.
Miejscem koncertów będzie także kościół pw. św. Antoniego z Padwy. Jednym z nich będzie koncert klasyczny prezentujący twórczość niemieckiego kompozytora pochodzenia żydowskiego Feliksa Mendelssohna w wykonaniu Royal String Quartet. RSQ to działający od ćwierćwiecza polski kwartet smyczkowy, którego skład tworzą Izabella Szałaj-Zimak, Elwira Przybyłowska, Paweł Czarny oraz Michał Pepol.
Koncerty odbędą się również w Teatrze Kwadrat. Zagrają tu m.in. polsko-izraelska artystka Olga Avigail Mieleszczuk oraz zespół Tango Attack, który zaprezentuje projekt "Bramy Jerozolimy", a towarzyszyć im będzie perkusista Erez Mounk. Jednym z koncertów tej edycji będzie występ Liraz, izraelskiej artystki o irańskich korzeniach, inspirującej się muzyką irańską sprzed rewolucji 1979 r., która przyjedzie ze swoim zespołem. Najnowszy projekt "Narkotyki" zaprezentuje Jan Emil Młynarski, a towarzyszyć mu będzie Brass Federacja.
Natomiast w piątek na placu Grzybowskim, po wspólnej kolacji szabatowej, odbędzie się koncert plenerowy "Noc Klezmerów", podczas którego wystąpi krakowski zespół KROKE.
Obok muzyki ważnym elementem festiwalu jest teatr. W ramach teatralnej odsłony festiwalu a po raz pierwszy wystąpią artyści z Serbii, na czele z aktorką Mileną Radulivić. Zaprezentują sztukę Icchoka Baszewisa Singera "Tajbełe i jej demon". Kolektyw teatralny Teatr Śmiechu z Frankfurtu nad Odrą przedstawi natomiast częściowo lalkowy spektakl inspirowany prozą Brunona Schulza "Republika marzeń" w reż. Franka Soenhle.
Na scenach Teatru Żydowskiego widzowie będą mieli okazję zobaczyć m.in. takie spektakle repertuarowe, jak "Dybuk" w reż. Mai Kleczewskiej, "Circus Kafka" w reż. Michała Walczaka, "Podróżnicy" Pawła Mossakowskiego w reż. Gosi Dębskiej, "Szlagiery żydowskiego kabaretu" w reż. Gołda Tencer.
Na widzów czekają też najnowsze spektakle Teatru Żydowskiego - czerwcowa premiera, czyli spektakl "Houdini. Odyseja magiczna" w reż. Michała Walczaka, "Miasto bez Żydów" w reż. Karoliny Kirsz — marcowa premiera na motywach powieści Hugo Bettauera. Zostanie też pokazany spektakl "Żydowski pies" w reż. Ewy Galicy, na podstawie książki Ashera Kravitza.
Częścią festiwalu będzie również Żydowski Salon Literacki, podczas którego odbędą się spotkania autorskie m.in. z Jackiem Leociakiem, Patrycją Dołowy, Elżbietą Ficowską, Cezarym Harasimowiczem, Grzegorzem Gaudenem czy Heleną Lindskog. Odbędą się również spotkania z cyklu "Opowiedz mi swoją historię" prowadzone przez m.in. Jana Ordyńskiego, zaś podczas spotkań z cyklu "Mistrzowie Czytają" posłuchamy najlepszej prozy żydowskiej w wybitnych interpretacjach polskich aktorów. Zaplanowano ponadto pokazy filmowe, wystawy oraz warsztaty i spacery historyczne.
Szczegółowy program festiwalu można znaleźć na stronie: http://shalom.org.pl/.
Organizatorem festiwalu jest Fundacja Shalom. Patronat honorowy nad festiwalem sprawują Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Hanna Wróblewska, Prezydent m.st. Warszawy Rafał Trzaskowski i Ambasador Izraela w Polsce Yacov Livne.