„Otchłań przyzywa otchłań” to hasło 14. edycji Festiwalu Nowe Epifanie organizowanego przez Centrum Myśli Jana Pawła II. Festiwal rozpocznie się 22 lutego i potrwa do 2 kwietnia. W programie: premiery teatralne, pokazy gościnne, wystawa, potańcówka, koncerty muzyki dawnej oraz kulinaria. Bilety można nabyć przez stronę noweepifanie.pl, sprzedaż obsługuje system kicket.com oraz kasy teatrów.
fot. mat. organizatora
Otchłań przyzywa otchłań - więc nawałnicą wściekłą, na moje serce spadło udręczeń całe piekło. To słowa Psalmu XLI w tłumaczeniu Wiktora Gomulickiego. Wiele osób w dzisiejszych, niełatwych czasach może się podpisać pod tymi wersami. Intencją psalmisty jest jednak opowieść o przejściu przez otchłań jako doświadczeniu ubogacającym.
Michał Senk, dyrektor Centrum Myśli Jana Pawła II
«O ukochana siostro ma, Ismeno, czy ty nie widzisz, że z klęsk Edypowych żadnej na świecie los nam nie oszczędza?” Pamiętam do dziś…» – tak Jan Paweł II cytował w jednej z homilii kwestię granego przez siebie Hajmona z wystawianej wiele, wiele lat wcześniej, jeszcze w gimnazjum „Antygony” Sofoklesa. Tak już jest, że teatr, stawiając pytania o sprawy najwyższej wagi, potrafi wyryć w nas trwały ślad, poruszyć, wzburzyć, skłonić do refleksji. Byłoby źle, gdyby pozostawiał nas obojętnymi.
Dlatego razem z naszą teatralną publicznością z ciekawością wypatrujemy premier rozpoczynającego się Festiwalu Nowe Epifanie. W tegorocznej, 14. już edycji, zaproszeni do projektu artyści wzięli na warsztat otwierający szeroką przestrzeń interpretacyjną temat otchłani. Pojęcie to prowadzi nas od prostych skojarzeń z czeluściami piekielnymi aż do konieczności konfrontacji z bezmiarem ludzkiej pustki i cierpienia, i do stawiania pytań o sens i nadzieję. Jestem przekonany, że Centrum Myśli Jana Pawła II oraz sceny partnerskich instytucji kultury, stołecznych teatrów i muzeów, staną się po raz kolejny miejscem spotkania, artystycznego przeżycia i wymiany myśli.
TEATR
Paweł Dobrowolski, dyrektor Festiwalu - 14. edycję Festiwalu Nowe Epifanie chcemy poświęcić właśnie pojęciu otchłani. Łacińskie słowo „limbus”, tłumaczone jako otchłań, ma swoje bardziej precyzyjne odpowiedniki, takie jak krawędź, skraj czy też granica. Otchłań nie znajduje się więc w centrum. Chrześcijaństwo przez wieki sytuowało ją na krawędzi piekła – jako miejsce, które do końca piekłem nie jest, ale pozostaje pod jego wpływem. Ten topograficzny rys wydaje się jednak dzisiaj mniej istotny od wyobrażenia otchłani jako egzystencjalnej, bezdennej ciemności, agresywnej siły wkradającej się w życie człowieka w postaci pustki, samotności, bezwładu i depresji. Otchłań wyrzuca nas więc ze zwyczajnych ram, kierując w przestrzeń przejściową, niedookreśloną, stanowiącą dla nas wyzwanie, nierzadko ściągającą nas na dno.
Program teatralny Nowych Epifanii otworzy premiera „Gości Wieczerzy Pańskiej” w reżyserii Tomasza Fryzła. Ten, bazujący na filmie Ingmara Bergmana spektakl, opowiada o otchłani człowieka zawieszonego między dawną nadzieją, a aktualnie doświadczanym jej brakiem. Jakie pytania może nam zadać dzisiaj bohater wykreowany ponad 60 lat temu, w zupełnie innym kontekście historycznym?
fot. BW Pictures
Nasza kultura od wieków umieszczała w otchłani, czyli na krawędzi społeczeństwa, złoczyńców, heretyków i heretyczki, a także… przyszywane matki. Błażej Biegasiewicz, w przedstawieniu „Macochy”, stara się wydobyć je z piekła kulturowych klisz i uprzedzeń.
Z kolei „Tęsknica” w reżyserii Pameli Leończyk to medytacja nad wygnaniem, utratą i rozpaczliwymi próbami wypełnienia pustki po tym, co musieliśmy opuścić.
W ramach naszych rozważań chcemy też zdefiniować współczesną, dostępną nam na co dzień otchłań.Spektakl „Inferno” w reżyserii Wery Markowskx to oparta na „Boskiej Komedii” Dantego wędrówka po kolejnych kręgach prywatnego piekła zawieszonego w internetowej próżni między prawdą a fikcją. Czy social media są nową otchłanią? Jak w głębi tej otchłani odnajduje się sam artysta?
Jako zwieńczenie programu teatralnego zaprezentujemy gościnny spektakl z Narodowego Starego Teatru w Krakowie. „Arianie” w reżyserii Beniamina Bukowskiego to przedstawienie, które przygląda się fenomenowi jednego z najbardziej fascynujących ruchów religijnych, intelektualnych i społecznych, jakie działały na ziemiach Rzeczpospolitej w XVI i XVII wieku. Uznane one zostały przez Kościół Katolicki za herezję i strącone w otchłań niebytu.
24 lutego, Goście Wieczerzy Pańskiej, reż. Tomasz Fryzeł, Nowy Teatr, spektakl
26 lutego, Goście Wieczerzy Pańskiej, reż. Tomasz Fryzeł, Nowy Teatr, spektakl
25 lutego, Goście Wieczerzy Pańskiej, reż. Tomasz Fryzeł, Nowy Teatr, spektakl
09 marca, Macocha, reż. Błażej Biegasiewicz, Komuna Warszawa, spektakl
10 marca, Macocha, reż. Błażej Biegasiewicz, Komuna Warszawa, spektakl
18 marca, Tęsknica, reż. Pamela Leończyk, Teatr Powszechny, spektakl
19 marca, Tęsknica, reż. Pamela Leończyk, Teatr Powszechny, spektakl
24 marca, Inferno, reż. Wera Makowsx, TR Warszawa, spektakl
25 marca, Inferno, reż. Wera Makowsx, TR Warszawa, spektakl
02 kwietnia, Arianie, reż. Beniamin Bukowski, Komuna Warszawa, spektakl
fot. Magda Hueckel
MUZYKA
Program muzyczny otworzy potańcówka ostatkowa, do której przygrywać będzie polsko-białoruski zespół Hajda Banda / Гайда Банда. W kolejnych dniach Adam Strug – stały gość naszego Festiwalu – wykona „Pieśni z otchłani”, Maria Erdman wraz ze Zbigniewem Pilchem zaprezentują program „Testament”, a zespół Vox Imaginaria, specjalnie na zamówienie Festiwalu przygotował koncert muzyki schyłku średniowiecza „Deduto sey. Świat jako otchłań”.
21 lutego, Potańcówka ostatkowa, Hajda Banda / Гайда Банда, Państwowe Muzeum Etnograficzne
04 marca, Pieśni z otchłani, Adam Strug, Kościół Ewangelicko-Reformowany, koncert
17 marca, Testament, Maria Erdman, Kościół Ewangelicko-Reformowany, koncert
01 kwietnia, Deduto sey. Świat jako otchłań, Vox Imaginaria, Muzeum Narodowe w Warszawie, Galeria Sztuki Średniowiecznej, koncert
KULINARIA
Program kulinarny Nowych Epifanii – warsztaty dobroczynne – będzie w tym roku poszerzony o przygotowane przez Monikę Kucię materiały związane z kulturą stołu, przepisy i inspiracje kulinarne, które prezentować będziemy na stronie internetowej Festiwalu.
02 kwietnia warsztaty przedwielkanocne POWER ŻUR, Maciej Barton, Monika Kucia, CMJPII, Foksal 11
WIZUALNE
Kurator sztuki wizualnych Dawid Zalesky zaproponuje w ramach Festiwalu instalację wizualną „Heretyczki”, która połączona będzie z performensem.
23 lutego, Heretyczki / performatywny seans spirytystyczny, Beata Passini / Karolina Kliszewska, Galeria Prześwit, sztuki wizualne
24 lutego, Heretyczki, Beata Passini / Elżbieta Szurpicka, Galeria Prześwit, sztuki wizualne
25 lutego, Heretyczki, Beata Passini / Elżbieta Szurpicka, Galeria Prześwit, sztuki wizualne
26 lutego, Heretyczki, Beata Passini / Elżbieta Szurpicka, Galeria Prześwit, sztuki wizualne
TOWARZYSZĄCE
28 marca, Słowiańska duchowość. Źródła i manowce, prow. Marcin Szyjka, rozmowa online
30 marca, Na świecie znowu, ale nie dla świata. O upiorach w Dziadach i nie tylko, prow. Justyna Kowal, rozmowa online
***
BILETY
Bilety można nabyć przez stronę noweepifanie.pl, sprzedaż obsługuje system kicket.com oraz kasy teatrów w cenach 15-100 zł.
Centrum Myśli Jana Pawła II to warszawska instytucja kultury, której zadaniem jest stawianie pytań o kondycję etyczną człowieka w odniesieniu do uniwersalnych wartości: dobra, prawdy i piękna, a także wolności, solidarności i dialogu. Centrum działa w obszarze kultury, nauki, edukacji oraz budowania zaangażowanego i odpowiedzialnego społeczeństwa. W działaniach programowych Centrum Myśli Jana Pawła II korzysta z intelektualnego, duchowego i kulturowego dziedzictwa Karola Wojtyły – Jana Pawła II, wskazując na jego uniwersalny wymiar.
Partnerzy – Nowy Teatr, Teatr Powszechny w Warszawie, Teatr Polski w Poznaniu, Akademia Sztuk Teatralnych w Krakowie, Narodowy Stary Teatr w Krakowie, TR Warszawa, Komuna Warszawa, Muzeum Narodowe w Warszawie, Państwowe Muzeum Etnograficzne, Galeria Prześwit, Muzeum Pana Tadeusza, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Parafia Ewangelicko-Reformowana w Warszawie, kicket.com
Patroni medialni – TVP Kultura, TVP Warszawa, Miesięcznik Teatr, E-teatr.pl, Teatralny.pl, Teatrologia.info.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.
Projekt współfinansuje m.st. Warszawa.