Szczecin. Renowacja rzeźby Władysława Hasiora na skarpie przy Teatrze Letnim

Kończą się prace konserwatorskie i restauratorskie przy plenerowej rzeźbie „Ogniste Ptaki” Władysława Hasiora ulokowanej na skarpie przy szczecińskim Teatrze Letnim. Kolorystyka i forma instalacji jest odtwarzana na podstawie archiwalnych zdjęć i projektów z 1975 r.

Rzeźba „Ogniste Ptaki” Władysława Hasiora stojąca w szczecińskim Parku Kasprowicza, przy Teatrze Letnim, od kilkunastu dni przechodzi renowację. Prace, prowadzone pod nadzorem Miejskiego Konserwatora Zabytków, są na finiszu. Mają kosztować prawie 150 tys. zł.

- Dorobione zostały elementy brakujące rzeźby, np. skrzydła ptaków. Doszły też wiatraczki obrotowe. Wszystko odtwarzaliśmy na podstawie zdjęć i projektu z 1975 r. oraz materiałów z 1980 r., kiedy Hasior robił w Szczecinie rekonstrukcję rzeźby – powiedziała PAP uczestnicząca w pracach naprawczych i renowacyjnych Teresa Więcko, konserwatorka zabytków.

„Ogniste Ptaki” przyleciały do Szczecina w 1975 r. na wystawę Hasiora w Zamku Książąt Pomorskich. Modernistyczna rzeźba przedstawia kilkanaście ptaków, różnej wielkości, na stalowych kołach. 50 lat temu zaprezentowane zostały na zamkowej skarpie, podczas performance’u z żywym ogniem. Pierwotnie nie były pomalowane, wykonane ze stalowej blachy srebrzyły się w słońcu. W 1980 r. instalacja została przeniesiona na pl. Zgody w centrum miasta i ułożona liniowo na postumencie. Ptaki, łańcuchy, pręty, kształtowniki zyskały kolory, nałożone ręką autora.

W latach 90. rzeźby Hasiora trafiły do magazynu, a w 1994 r. zostały zamontowane na betonowym pomoście przy Teatrze Letnim i jeziorze Rusałka w Parku Kasprowicza. 26-metrowa konstrukcja ozdabia skarpę i stała się popularnym obiektem do pamiątkowych zdjęć. Wielokrotnie była naprawiana, uzupełniana, malowana.

- Czas, korozja i, podejrzewam, mechaniczne działanie ludzi, którzy wchodzili na rzeźbę, spowodowały jej uszkodzenia – wyjaśniła Więcko. Podkreśliła, że podczas prowadzonych teraz prac odtworzony został m.in. pierwszy ze stalowych ptaków znajdujących się na postumencie, uzupełniono konstrukcję o małe ptaki, naprawiono „drabinę do nieba i słońca”.

- Ptaków przybyło. Brakujące blaszane elementy wycięli i pospawali fachowcy – powiedziała konserwatorka. Dodała, że przy rekonstrukcji rzeźby pomagał szczeciński artysta Ryszard Korżanowski, który przed laty uczestniczył już w renowacji „Ognistych Ptaków”.

W czwartek planowane było malowanie stalowych elementów, ale uniemożliwił to padający deszcz. Rzeźba jest zabezpieczona szarą farbą antykorozyjną. Ostatnie prace wykonują spawacze. Betonowy pomost pod instalację oczyszczono z tynku i zaimpregnowano.

- Usuwamy wszystko, co wtórne – zaznaczyła Więcko. – Kolorystyka też zostanie odtworzona na podstawie zdjęć i filmów. Będzie ludowo, żywsze kolory, ale mniej mieszaniny. Bliżej oryginału. Jest zapis w testamencie Hasiora, że ptaki mogą być malowane dowolnie – podsumowała konserwatorka.

Jak poinformowało centrum informacji UM Szczecin, koszt renowacji plenerowej rzeźby wynosi 146 tys. 370 zł. Zadanie wykonuje firma Patrik_Art Piotr Dziemianowski z siedzibą w Toruniu, a kierownikiem prac konserwatorskich jest Julia Soroko. Po renowacji przy „Ognistych Ptakach” ma stanąć tablica informująca o zakazie wstępu na zabytkowy obiekt.

Jak zaznaczyło miasto, ostatnie większe prace konserwatorskie, w tym naprawa zniszczonych elementów, wykonywane były w 2013 r. W pierwszej dekadzie XXI w. kilkukrotnie przeprowadzano renowację rzeźb.

Władysław Hasior (1928-1999) to rzeźbiarz, malarz i scenograf związany z Podhalem, autor prac utrzymanych w nurcie surrealizmu, rzeźby abstrakcyjnej, nawiązujący do motywów ludowych i tradycyjnego rzemiosła. Pomniki i rzeźby plenerowe jego autorstwa oglądać można m.in. w Zakopanem, Wrocławiu, Kopenhadze (Dania) i Södertälje (Szwecja). W 1980 r. Hasior wykonał projekt siostrzanej rzeźby „Płonące Ptaki” dla Koszalina.