1 września z okazji rocznicy wybuchu II wojny światowej chór Opery na Zamku w Szczecinie pod batutą Małgorzaty Bornowskiej wystąpi z koncertem „Tym, którzy zginęli dla Polski” na Cmentarzu Wojennym w Starych Łysogórkach w gminie Mieszkowice. Koncert odbędzie się o 20.00. Serdecznie zapraszamy.
fot. mat. organizatora
To wyjątkowe wydarzenie oddaje hołd tym, którzy złożyli najwyższą ofiarę podczas forsowania Odry w 1945 roku. Na Cmentarzu Wojennym spoczywa 1987 poległych, w tym 12 nieznanych, którzy oddali życie w walce o wolność. Forsowanie Odry w kwietniu 1945 roku przez 1. Armię Wojska Polskiego było jednym z najtragiczniejszych epizodów operacji berlińskiej. Żołnierze zmagali się z szeroką, lodowatą rzeką, rwącym nurtem i rozległymi rozlewiskami w rejonie Siekierek i Gozdowic, sięgającymi miejscami 2,5 km. Pod huraganowym ogniem niemieckiej artylerii i karabinów maszynowych pontony często się wywracały, a wielu ginęło w wodzie lub na błotnistych przyczółkach. Świadectwa weteranów, przepełnione bólem i niezłomnością, pozwalają nam zrozumieć ogrom cierpienia i poświęcenia, jakie towarzyszyły tym walkom. Ich słowa są pomnikiem odwagi polskich żołnierzy.
„Wiele rzek forsowałem, jeszcze więcej w swoim życiu widziałem... ale Odra na początku kwietnia 1945 roku wyglądała chyba najgorzej i wywoływała przygnębiające wrażenie. Widziałem rzeki większe i szersze, ale to były tylko rzeki, a tu przed nami rozpościerał się bezmiar wody: i rzeka, choć czasem trudno się było zorientować, gdzie jest koryto i rozlewiska, które miały kilometr i więcej szerokości. Wiedziałem dobrze, co nas może spotkać – nie będziemy mogli ani płynąć, ani iść... nie ulegało wątpliwości, że warunki forsowania będą diabelnie trudne.”, Jerzy Bordziłowski, „Polska Zbrojna”.
„Wokół pełno śladów wczorajszego morderczego ognia niemieckiego i krwawej przeprawy naszej piechoty. Saperzy zbudowali już prom, na dwóch pontonach ułożyli pomost. W ten sposób przeprawiamy jedno działo i około pluton żołnierzy. [...] Artyleria wroga wykonała silny nalot ogniowy na Siekierki. Jeden z pocisków rozerwał o szczyt domu i poraził znajdujących się pod nim w okopie artylerzystów.”, Michał Koczuk, „Polska Zbrojna”.
„Przeprawa przez Odrę była straszna. Rzeka szeroka, nurt szybki, a Niemcy walili z artylerii i moździerzy. Pontony się przewracały, ludzie tonęli, zanim dotarliśmy na drugi brzeg. Tam, na przyczółku, to był dopiero koszmar – okopy pełne błota, a ostrzał nie ustawał.”, Wiktor Szołtysek, Instytut Pamięci Narodowej.
„Na przyczółku pod Kostrzynem siedzieliśmy w błocie po kolana. Niemcy bili z artylerii, a my musieliśmy trzymać pozycje. Widziałem, jak koledzy padali jeden po drugim. Człowiek modlił się, żeby przeżyć do rana.”, Jan Nowak, Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.
„Budowaliśmy mosty pontonowe pod ciągłym ogniem. Niemcy strzelali z karabinów maszynowych, a my musieliśmy wiązać liny i deski. Jeden z moich kolegów został trafiony, gdy próbował naprawić ponton. To była walka z czasem i z wrogiem.”, anonimowy saper, Wydawnictwo Bellona.
„Kiedy przeprawialiśmy się przez Odrę, rzeka wydawała się nie do pokonania. Woda była lodowata, a niemieckie działa biły bez przerwy. Na przyczółku w Siekierkach walczyliśmy o każdy metr ziemi, ale duch w żołnierzach był, bo wiedzieliśmy, że idziemy na Berlin.”, Mieczysław Zieliński, Wydawnictwo Bellona.
Koncert Opery na Zamku w Starych Łysogórkach jest wzruszającym hołdem dla żołnierzy, którzy w nieludzkich warunkach forsowali Odrę, płacąc najwyższą cenę. Ich relacje, pełne bólu i determinacji, przypominają o ogromie poświęcenia w drodze do zwycięstwa. Opera na Zamku jest zaszczycona, że może uczestniczyć w tak ważnej dla historii Polski i województwa zachodniopomorskiego uroczystości, w miejscu, w którym znajduje się blisko 2000 nagrobków żołnierzy poległych w czasie forsowania Odry wiosną 1945 roku i w walkach o Berlin.
Program koncertu:
F. Chopin – Preludium c-moll op. 28 nr 20
M. T. Łukaszewski – „De profundis”
K. K. Baczyński – „Niebo złote ci otworzę” (recytacja - M. Wiencis-Mamrot)
F. Chopin – Nokturn op. 9 nr 2
K. K. Baczyński – „Trzeba umieć ludzi pokochać”
M. T. Łukaszewski – Parce Domine
K. Wiłkomirski – Msza uroczysta na kwartet solistów, chór i organy.
Wykonawcy:
Chór Opery na Zamku w Szczecinie
Soliści: Marzena Wiencis-Mamrot. Małgorzata Zgorzelska, Ruslan Bilchak, Adam Szramski
Fortepian/organy: Olga Bila
Czas trwania koncertu: ok. 50 minut
