W czwartek 31 marca dyrektor Instytut Książki Dariusz Jaworski podpisał umowę, zgodnie z którą od 1 kwietnia Instytut formalnie przejmuje wydawanie „Toposu”, jednego z najbardziej zasłużonych czasopism literackich w Polsce. Dotychczasowym wydawcą dwumiesięcznika było Towarzystwo Przyjaciół Sopotu. Redaktorem naczelnym pisma pozostanie jego twórca i redaktor Krzysztof Kuczkowski.

fot. mat. promocyjne

Pierwszy numer dwumiesięcznika został opublikowany w maju 1993 roku. Do tej pory ukazało się ponad 180 zeszytów „Toposu” i ponad 200 pozycji książkowych. Ambicją „Toposu” było i jest tworzenie środowiska poetów i pisarzy orientujących twórczość artystyczną na wartości, z których wyrosła cywilizacja śródziemnomorska, a które określa Platońska triada: „Piękno–Dobro–Prawda”. Czasopismo założył i kieruje nim do dzisiaj Krzysztof Kuczkowski, poeta, krytyk, polonista z praktyką wydawniczą i redakcyjną, w 2018 roku, z okazji 25-lecia wydawania „Toposu”, wyróżniony Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

Do Rady Programowej „Toposu” zostali zaproszeni m.in. prof. prof. Krzysztof Dybciak, Zbigniew Chojnowski, Wojciech Kudyba i Wojciech Ligęza. Wśród autorów znaleźli się m.in. Zygmunt Kubiak, o. Jacek Salij, ks. prof. Jan Sochoń, ks. prof. Jerzy Szymik, prof. prof. Kazimierz Nowosielski, Jarosław Ławski, Zofia Zarębianka, a także Jan Polkowski, Wojciech Kass i Przemysław Dakowicz. Wieloletnim i niezapomnianym mentorem czasopisma był śp. Tomasz Burek.

Przy „Toposie” powstały liczne inicjatywy życia literackiego, w tym Ogólnopolski Konkurs Poetycki im. Rainera Marii Rilkego (od 1997), Festiwal Poezji w Sopocie (od 2001), redagowana przez Tadeusza Dąbrowskiego seria dołączanych do czasopisma plakatów poetyckich (od 2001 ukazało się ok. 60 plakatów, prezentujących szeroką panoramę polskiej poezji współczesnej, w tym takich twórców, jak Marian Grześczak, Julian Kornhauser, Ryszard Krynicki, Adam Zagajewski, Ewa Lipska, Janusz Szuber, Krzysztof Karasek, Bohdan Zadura, Andrzej Sosnowski, Jacek Gutorow, Karol Maliszewski), Biblioteka „Toposu” (od 2003 r. ponad 200 tomów wierszy i zbiorów esejów), Mistrz – Nagroda honorowa środowiska Topoi (od 2015).

Środowisko skupione wokół pisma łączy poszanowanie tradycyjnych wartości związanych z kulturą europejską. Warto podkreślić dynamiczność działań „Toposu”. Redaktor Kuczkowski wraz z zespołem od wielu lat budują środowisko nie tylko poprzez wydawanie czasopisma, „Topos” wydaje bowiem – wspomnianą już – „bibliotekę poetycką”, lecz także przyznawanie nagród literackich czy wreszcie organizowanie festiwali literackich.

Przez kilka ostatnich lat Instytut Książki obserwował coraz trudniejszą sytuację „Toposu”. Władze samorządowe Sopotu sukcesywnie zmniejszały subwencje dla czasopisma, a z początkiem 2022 roku całkowicie wstrzymały wsparcie finansowe.

W tej sytuacji „Toposowi” groziła likwidacja. Byłoby to ogromną stratą dla polskiej literatury i kultury. Przestałby istnieć jeden z niewielu prawdziwie niezależnych ośrodków kulturalnych, a także zapewne rozpadłoby się niezwykle ciekawe środowisko literackie.

Dwumiesięcznik „Topos” był wielokrotnie dofinansowywany w ramach Programów Ministra Kultury, pomimo tego wydawca nie był w stanie zapewnić czasopismu stabilności. Dzięki decyzji o przekazaniu środków na stałe utrzymanie „Toposu”, którą podjął – na wniosek Instytutu Książki – Wicepremier, Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Piotr Gliński, a także dzięki zaangażowaniu i wsparciu wiceministra dr. Jarosława Sellina, możliwe będzie zachowanie płynności wydawania dwumiesięcznika i zapewnienie mu warunków do rozwoju.

Nowa siedziba redakcji będzie się znajdować w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.

Instytut Książki przejmuje wydawanie „Toposu” w szczególnym momencie, dzisiaj bowiem mija dokładnie dwanaście lat, od kiedy IK został wydawcą zasłużonych dla polskiej kultury tytułów, które w latach 1994 - 2010 publikowała Biblioteka Narodowa.

Obecnie Instytut Książki jest wydawcą czasopism „Dialog”, „Nowe Książki”, „Literatura na Świecie”, „Teatr” i „Twórczość” oraz współwydawcą periodyków „Teatr Lalek”, „Odra” i „Akcent”.

Źródło informacji: Instytut Książki