Osiem spektakli będzie można obejrzeć 29 i 30 listopada w Teatrze Druga Strefa podczas finału Ogólnopolskiego Konkursu na Monodram Gombrowiczowski. Bezpłatne wejściówki na finałowe prezentacje można zarezerwować na stronie teatru. Organizatorem konkursu jest Muzeum Witolda Gombrowicza we Wsoli.
fot. mat. organizatora
Z okazji ustanowionego przez Senat RP Roku Gombrowicza, Muzeum Witolda Gombrowicza we Wsoli ogłosiło w styczniu Ogólnopolski Konkurs na Monodram Gombrowiczowski. Konkurs miał otwartą formułę: startować w nim mogły również osoby bez dorobku artystycznego. Regulamin dopuszczał przedstawienia zrealizowane w latach 2022 – 2024, oparte na dowolnym tekście lub na kompilacji tekstów pisarza. Ostatecznie organizatorzy otrzymali szesnaście zgłoszeń.
Do II etapu zakwalifikowanych zostało osiem monodramów. To przedstawienia bardzo różne. - Zakwalifikowane spektakle to dzieła artystów utytułowanych, którzy z niejednego teatralnego pieca chleb jedli, świeżo upieczonych absolwentów szkół teatralnych, a także aktorek i aktorów na absolutnym starcie, niemal bez żadnego doświadczenia zawodowego – mówi Jacek Wakar, kurator konkursu. - Są wśród nich propozycje bardziej bogate scenicznie, jak i na wskroś ascetyczne, np. teatr na pustej podłodze. Wszystkie wciągające, intrygujące, charakteryzujące się osobnym charakterem pisma. Ogromnie jesteśmy ciekawi, na jaki rodzaj teatru postawi jury – zastanawia się Jacek Wakar.
Monodramy zakwalifikowane do finału to:
Piotr Duszyński, „Gęba przy goleniu”
Anna Kończal-Bochenek, „Ivona”
Artur Krajewski, „Sam na sam”.
Małgorzata Maślanka, „Biesiada u hrabiny Kotłubaj”
Zofia Ścigaj, „Ciało – Polska”
Zofia Wardacka, „Forma upupiona”
Zuzanna Wiatr, „Dziewictwo. Osobna Kategoria istot zamkniętych”
Dorian Zypper, „Jeden olbrzymi szaleniec”.
Finałowe prezentacje monodramów odbędą się 29 i 30 listopada w warszawskim Teatrze Druga Strefa. Spektakle będzie oceniało jury w składzie: Irena Jun (aktorka i reżyserka, jedna z najwybitniejszych postaci nie tylko polskiego teatru, mistrzyni monodramu); Lena Frankiewicz (aktorka, autorka scenariuszy, reżyserka, zmagająca się również z Gombrowiczem) oraz Jacek Cieślak (krytyk teatralny i dziennikarz „Rzeczpospolitej”, redaktor „Teatru” w latach 2013 – 2022). Pula nagród w konkursie wynosi 20 tysięcy złotych.
- Usłyszymy ze sceny fragmenty dramatów z "Iwoną, księżniczką Burgunda" i "Ślubem" na czele, wyimki z opowiadań, nieoczywiste kompilacje tekstów rzadziej czytanych i prawie nigdy nie wystawianych. Artystki i artyści, którzy pokażą swe prace na naszym przeglądzie, udowadniają, że Gombrowicz to kosmos. Zapraszamy – zachęca Jacek Wakar.
Bezpłatne wejściówki na finałowe prezentacje monodramów można zarezerwować na stronie teatru Druga Strefa teatr2strefa.pl.
Partnerami konkursu są Samorząd Województwa Mazowieckiego i Teatr Druga Strefa w Warszawie.
Konkurs organizowany jest dzięki dofinansowaniu z budżetu Samorządu Województwa Mazowieckiego.
Finałowe monodramy:
Biesiada u hrabiny Kotłubaj
Scenariusz: Michał Pabian
Reżyseria: Błażej Peszek
Opracowanie scenograficzne: Michał Dracz
Muzyka: Wojtek Kiwer
Wykonanie: Małgorzata Maślanka
Żyjemy w świecie, w którym brak autorytetów, harmonii i podstawowych wartości. Królują hipokryzja i gra pozorów, a elita przestała być elitą. To świat, w którym świadomie i cynicznie tworzy się podziały, odwracające uwagę od prawdziwych problemów, a ideologie mielą mózgi jak „krwisty befsztyk”. Z takim światem mierzy się Małgorzata Maślanka w monodramie opartym na opowiadaniu Witolda Gombrowicza. Aktorka wciela się w kilka postaci, odgrywa wiele ról, pokazując, jak sprzeczne cechy mogą mieścić się w osobowości jednego człowieka. Profetyczna twórczość Gombrowicza zachwyca i przeraża jednocześnie. „...ja już wiem co to jest - przemocą wtłoczyli mi w duszę - taniec kanibalów. Taniec kanibalów!”.
Forma upupiona
Wykonanie: Zofia Wardacka
Scenariusz i reżyseria : Henryk Gęsikowski
Opracowanie scenograficzne: Zofia Wardacka/Henryk Gęsikowski
Czas trwania: 50 minut
„Artysta podchodzi prywatnie, po cichu, do każdego z osobna, szepcze ci do ucha, po cichu domaga się żebyś go uznał” - pisał Witold Gombrowicz. Między innymi ta myśl stała się inspiracją dla autorów monodramu „Forma upupiona”. Zofia Wardacka prowokuje do dyskusji, kim w dzisiejszych czasach jest artysta. Co go tworzy, gdzie leży jego prawda, a co jest jedynie kreacją, formą, która przysłania to co najbardziej wartościowe. Jak wyznaje aktorka, dla młodej osoby, wchodzącej dopiero w artystyczny świat, słowa Gombrowicza mocno rezonują, zapraszają do rozmowy o tym jaką ,,gębę’’ przyjąć i jak poradzić sobie z ,,pupą’’. I czy rzeczywiście ,,przed pupą zaś w ogóle nie ma ucieczki”. Spektakl powstał na podstawie kilku tekstów W. Gombrowicza, m.in. „Ferdydurke”, „Operetki”, „Biesiady u hrabiny Kotłubaj” i „Dziennika”.
Gęba przy goleniu
wykonanie: Piotr Duszyński
scenariusz i reżyseria: Piotr Duszyński
Scenografia: Piotr Duszyński
Oprac. Muzyczne: Piotr Duszyński
Czas trwania: 7,5 minuty
Monodram „Gęba przy goleniu” Piotra Duszyńskiego nawiązuje do jednego z najbardziej znanych dzieł Witolda Gombrowicza – „Ferdydurke”. Motyw gombrowiczowskiej gęby, którą zmieniamy w zależności od otoczenia i okoliczności, został ukazany na przykładzie współczesnego trzydziestolatka, który – przy okazji tak zwanych okrągłych urodzin – dokonuje swoistego podsumowania „gąb”, które naznaczyły jego tożsamość. Spektakl podejmuje problematykę odnajdywania swego prawdziwego oblicza naznaczanego przez relacje, marzenia, obawy, wydarzenia z przeszłości i przez to, w jaki sposób te wydarzenia zostały przepracowane w późniejszych latach życia.
Sam na sam
Wykonanie: Artur Krajewski
Adaptacja/opracowanie tekstu: Artur Krajewski
Reżyseria: Artur Krajewski
Scenografia: Agnieszka Łapińska
Czas trwania: 50 minut
W tym autorskim spektaklu Artur Krajewski konfrontuje się z Gombrowiczem, z jego postrzeganiem bólu i cierpienia. „Dla mnie nie ma żadnej wyższej instancji. Jest tylko kawałek umęczonej materii. Rzecz nieznośna. Nie mogę wytrzymać. Zabić! Zabić! Zatrzymać maszynę bólu. Niech tego nie będzie.” - pisał Gombrowicz. „Aktor przeprowadza widza i siebie przez proces stawania wobec bólu i cierpienia. Bada sytuację współczucia, współodczuwania, biorąc widza jako świadka.”. Dla Krajewskiego istotny jest także proces, jakiemu poddawane jest ciało aktora pod wpływem doznań psychologicznych i duchowych. Ascetyczna forma spektaklu, granego w minimalistycznej scenografii i pozbawionego muzyki ma wyeksponować realistyczno-poetycki charakter przedstawienia, bliski w odczuciu realizatorów idei teatru Gombrowicza.
Jeden olbrzymi szaleniec
Wykonanie: Dorian Zypper
Adaptacja: Dorian Zypper
Scenariusz i reżyseria: Dorian Zypper
Scenografia: Dorian Zypper
Czas trwania: 40 minut
Co władza może zrobić z człowiekiem? Co człowiek posiadający władzę może zrobić tymi, nad którymi ją posiada? Ile faktycznie zależy od nas? „Jeden olbrzymi szaleniec” to monodram opowiadający o szkodliwości władzy, dążeniu do jej posiadania i niszczących skutkach jej zdobycia. Dorian Zypper podejmuje próbę zmierzenia się ze strachem związanym z aktualnymi wydarzeniami na świecie, opowiedzianymi poprzez koszmar senny jednego żołnierza. Monodram powstał na podstawie „Ślubu” Witolda Gombrowicza.
Ciało – Polska
Wykonanie: Zofia Ścigaj
Reżyseria i dramaturgia: Zofia Ścigaj
Kompozycje i teksty piosenek: Zofia Ścigaj
Muzyka w wykonaniu duetu „Atawizm” (Zofia Ścigaj, Mateusz Kamiński)
Czas trwania: 30 minut
Sztuka, młodość, cielesność, Polska… to tematy, które najczęściej pojawiają się w twórczości Witolda Gombrowicza. Jak wyglądałaby ucieleśniona myśl o ojczyźnie, zmieniającej się w synczyznę? ,,Ciało – Polska”, monodram dwudziestoletniej Zofii Ścigaj, w zamyśle autorki jest rozmową między pisarzem a nią samą, początkującą artystką. Tworzona na scenie postać stale się zmienia i mówi do nas słowami wielu postaci. (np. Henryk, Iwona, Józio). Fragmenty różnych utworów (m.in. ,,Ślubu”, ,,Pornografii”, ,,Operetki”, ,,Iwony...” czy ,,Ferdydurke”) mieszają się ze sobą, próbując dotrzeć do sedna gombrowiczowskiej myśli: ,,Niech kształt mój rodzi się ze mnie. Niech nie będzie zrobiony mi”. Myśli - w przekonaniu aktorki wciąż aktualnej i inspirującej młodych artystów, którzy właśnie tworzą swoją własną ,,synczyznę”. Całość uzupełnia muzyka rockowa i elektroniczna w wykonaniu duetu ATAWIZM (Zofia Ścigaj, Mateusz Kamiński)
Dziewictwo, osobna kategoria istot zamkniętych
Wykonanie: Zuzanna Wiatr
Scenariusz, reżyseria: Zuzanna Wiatr
Konsultacja reżyserska: Julia Wernio
Ruch sceniczny: Anna Bogdanowicz
Muzyka: Ryszard Lubieniecki
Czas trwania: 38 minut
,,Dziewictwo, osobna kategoria istot zamkniętych’’ to monodram stworzony na podstawie tekstów Witolda Gombrowicza ,,Dziewictwo’’, ,,Ślub’’, ,,Iwona, księżniczka Burgunda’’, ,,Przygody’’i ,,Historia” („Operetka”). Spektakl jest komentarzem odnoszącym się do kulturowo i religijnie ujętego zagadnienia, jakim jest dziewictwo oraz próbą przyjrzenia się relacji pomiędzy człowiekiem a przybieraną przez niego formą.
Ivona
Wykonanie: Anna Kończal-Bochenek
Scenariusz i reżyseria: Filip Bochenek
Czas trwania: 40 minut
„Wczoraj znów nie miałaś powodzenia. Dzisiaj znów nie masz powodzenia. Jutro także nie będziesz miała powodzenia” - pod zdjęciami pojawiają się nowe komentarze. Jak można sobie z nimi poradzić i czy w ogóle można? Na te i inne pytania próbują odpowiedzieć twórcy sztuki „Ivona” na podstawie „Iwony Księżniczki Burgunda” Witolda Gombrowicza w reżyserii Filipa Bochenka. „Szalenie łatwo zerwać łączność z człowiekiem, jest to przede wszystkim kwestia zmiany tonu.” W spektaklu wykorzystano syntezator mowy IVONA.