Teatr im. Stefana Jaracza w Olsztynie ma przyjemność ogłosić Międzynarodowy Festiwal VIA CARPATIA. Odbywa się on od 24 września do 23 października 2021 roku.

Zaprezentowane zostaną inscenizacje tekstów, których bohaterowie będą zmagać się z opresyjnym systemem i walczyć o swoją podmiotowość, czasem pokazaną z zaskakującej perspektywy.

Spektaklom towarzyszyć będą panele dyskusyjne poświęcone językowi propagandy i językowi nienawiści. Gośćmi będą m.in. Andrzej Titkow - scenarzysta i reżyser filmów dokumentalnych, Andrzej Jagodziński - tłumacz literatury czeskiej i słowackiej, dyplomata, publicysta, Jacek Żakowski - dziennikarz i publicysta oraz Piotr Niemczyk - ekspert z zakresu bezpieczeństwa. Moderatorem będzie Jacek Wakar - krytyk teatralny, dziennikarz. Zaplanowano też spotkanie na temat fenomenalnego teatru litewskiego.

Hasłem przewodnim tegorocznego festiwalu są słowa Mariana Turskiego „Nie bądź obojętny”, którymi Teatr zachęca do zaangażowania w obronę spraw fundamentalnych.

Repertuar budowany jest wokół tematu rodzącego się faszyzmu, od gorączki lat 20-stych do lat 40-stych XX wieku, gdy Europę ogarnęło szaleństwo i wojna. Wydarzenia te przywoływane są dziś, w reakcji na współczesne dążenia do rządów totalitarnych, odchodzenie od demokracji i stopniową rezygnację z budowania otwartych społeczeństw. Organizatorzy są przekonani, że trzeba przypominać o tym, że to, co się wydarzyło, może się wydarzyć, a zagrożenie brunatną falą nadal ciąży nad Europą.

Nazwa Festiwalu nawiązuje do międzynarodowej trasy wiodącej od Kłajpedy po Saloniki. W ten sposób twórcy odwołują się do idei połączenia krajów Europy Środkowo-Wschodniej i Południowej. Wyrażają przekonanie, że spaja nas nie tylko droga, ale także twórczość kulturalna, a zwłaszcza wysoki poziom sztuki teatralnej

Słowacki Teatr Narodowy zaprezentuje sztukę „LENI” w reżyserii Valerii Schulczovej.

Czeski Teatr pod Palmovkou zaprezentuje „ŁASKAWE”, na podstawie powieści Jonathana Littella, w reżyserii Michala Langa.

Z kolei Teatr Mały z Wilna, czyli najbardziej rozpoznawalna i najlepsza litewska marka, pokaże sztukę Mariusa Ivaškievičiusa „MADAGASKAR” w reżyserii mistrza Rimasa Tuminasa.

Teatr im. Stefana Jaracza w Olsztynie wystawi „RAVENSBRÜCK. MIASTO KOBIET”, na podstawie wspomnień „I boję się snów” Wandy Półtawskiej, w reżyserii Zbigniewa Brzozy.

O walce jednostki z systemem opowiada drugi spektakl Teatru Jaracza „WRÓG PUBLICZNY” Istvána Tasnádiego, w reżyserii Zbigniewa Brzozy.

Festiwalowy repertuar dopełnią dwie inscenizacje literatury polskiej. Węgierski Teatr Maladype wystawi „SIERPIEŃ”, na podstawie „Ulicy Krokodyli” Brunona Schulza w reżyserii Zoltána Balázsa, jednego najlepszych europejskich reżyserów.

Drugim polskim tekstem będą „WDOWY” Sławomira Mrożka, zagrane przez Chorwacki Teatr Narodowy w Osijeku, w reżyserii Jasmina Novljakovića.

Bilety na wydarzenia dostępne: http://www.bilety.teatr.olsztyn.pl/rezerwacja/wydarzenie.html.

Program Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego VIA CARPATIA

24 września (piątek)

Godzina 19:00 Scena Kameralna

Chorwacki Teatr Narodowy w Osijeku (Chorwacja)

Sławomir Mrożek „WDOWY” („Udovice”)

reżyseria: Jasmin Novljaković

Spośród wszystkich tekstów Mrożka „Wdowy” (powstałe w 1992 roku) są najbliższe definicji teatru absurdu Esslina z lat 60. To dramat metafizyczny, który w formie farsy traktuje o istocie śmierci, przypadku i beznadziejności istnienia.

Chorwacki Teatr Narodowy w Osijeku powstał w 1907 roku i ma w swojej historii tragiczne momenty świadczące o niezwykłej sile i determinacji zespołu. W 1991 roku w teatr trafiła serbska rakieta. Wówczas artyści zaczęli sezon bez siedziby, jednak nawet wtedy praca nie ustała. W 1994 roku teatr po raz kolejny zabłysnął pełnym blaskiem. Od tamtej pory co roku prezentuje premiery, organizuje festiwale i koncerty.

25, 26 września (sobota, niedziela)

Godzina 19:00 Scena Margines

Teatr im. Stefana Jaracza w Olsztynie:

István Tasnádi „WRÓG PUBLICZNY”

reżyseria: Zbigniew Brzoza

Historia zaczyna się od pozornie błahej sprawy. Handlarz koni zostaje niesłusznie obciążony dodatkowym podatkiem. Konflikt między nim a władzą eskaluje, aż bohater staje na czele rebelii. Widzowie historię poznają z perspektywy skazanych na rzeź dwóch wspaniałych koni handlarza.

Teatr im. Stefana Jaracza w Olsztynie jest jedyną na Warmii i Mazurach narodową instytucją kultury współprowadzoną przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Samorząd Województwa. Teatr konsekwentnie stara się być powszechny, dla szerokiej publiczności, dostępny w odbiorze, a równocześnie na wysokim poziomie artystycznym. Od 2019 roku repertuar oscyluje głównie wokół literatury polskiej według programu artystycznego opracowanego przez dyrektora Zbigniewa Brzozę. Spektakle są wystawiane na czterech scenach.

1, 2, 3 października (piątek, sobota, niedziela)

Godzina 19:00 Scena Kameralna

Teatr im. Stefana Jaracza w Olsztynie:

„RAVENSBRÜCK. MIASTO KOBIET” na podstawie „I boję się snów” Wandy Półtawskiej

reżyseria: Zbigniew Brzoza

Monodram Barbary Prokopowicz o jedynym obozie koncentracyjnym tylko dla kobiet. Jak wyglądało życie tysięcy więźniarek z Europy zamkniętych za murami? O czym marzyły ofiary pseudomedycznych eksperymentów? Spektakl ukazuje obraz wielowymiarowej i skomplikowanej kobiecej społeczności. To też przejmująca opowieść o sile ducha kobiet, ich solidarności oraz sztuce zachowania ludzkiej godności w nieludzkich warunkach.

7 października (czwartek)

Godzina 19:00 Scena Kameralna ( projekcja wideo)

Słowacki Teatr Narodowy

Valeria Schulczová, Roman Olekšák „LENI”

reżyseria: Valeria Schulczová

Spektakl opowiada o fikcyjnym spotkaniu legendarnego amerykańskiego prezentera telewizyjnego Johnny’ego Carsona z niemiecką reżyserką Leni Riefenstahl, autorką m.in. hitlerowskich filmów propagandowych. Jaka jest granica między służbą ideologii, aktywnym uczestnictwem w budowaniu reżimu a twórczością artystyczną?

Słowacki Teatr Narodowy to jedna z najważniejszych instytucji kulturalnych na Słowacji, działa od 1920 roku. Dzisiejszy Słowacki Teatr Narodowy składa się z trzech części ze stałym profesjonalnym zespołem artystycznym: dramatu, opery i baletu. Zespoły występują w historycznym gmachu Słowackiego Teatru Narodowego oraz w nowym budynku.

9 października (sobota)

Godzina 18:00 Scena Duża

Teatr pod Palmovkou z Pragi (Czechy)

Jonathan Littell „ŁASKAWE” („Laskavé Bohyně”)

reżyseria: Michal Lang

Fikcyjne wspomnienia Maximiliena Aue z bezprecedensową otwartością, dokładnością i historyczną wiernością ukazują losy młodego, wykształconego esesmana, który stał się masowym mordercą. Niezwykle mocna i dramatyczna opowieść.

Tradycja teatralna Teatr Pod Palmovkou sięga XIX wieku. W 1995 roku teatr przeszedł gruntowną rewitalizację, stając się jednym z najpiękniejszych teatrów w Pradze. Odbudowa symbolicznie zapoczątkowała nową erę teatru, który w drugiej połowie lat 90. stał się jednym z najczęściej odwiedzanych i oglądanych teatrów w kraju. Stopniowo Divadlo Pod Palmovkou ugruntował swoją pozycję prezentując to, co najlepsze i najcenniejsze w teatrze europejskim.

16 października (sobota)

Godzina 18:00 Scena Duża

Teatr Mały z Wilna (Litwa)

Marius Ivaškievičius „MADAGASKAR” („Madagaskar”)

reżyseria: Rimas Tuminas

Sztuka opowiada o pomyśle z 20-lecia międzywojennego, by przenieść Litwinów na Madagaskar i tam założyć kolonię. Twórcy odwołując się do stereotypów narodowych (m.in. uprzedzeń wobec sąsiadów) tworzą gorzko-ironiczny obraz swojego narodu. Spektakl jest wystawiany z powodzeniem od 2004 roku, otrzymał wiele nagród.

Lista sukcesów wileńskiego Teatru Małego jest tak długa, że można go uznać za najbardziej rozpoznawalną i najlepszą litewską markę, która objechała świat. Początki Teatru Małego sięgają 1988 roku, gdy grupa aktorów zgromadziła się wokół wybitnego reżysera Rimasa Tuminasa. Artyści poszukując nowych środków wyrazu stworzyli własny styl, który charakteryzują spektakle z subtelnym psychologizmem i liryzmem, a jednocześnie delikatną ironią, komizmem i elementami zabawy teatrem.

23 października (sobota)

Teatr Maladype z Budapesztu (Węgry)

godz. 17:00 Scena Kameralna

Projekcja spektaklu „Yvonne” na podstawie „Iwony księżniczki Burgunda” Witolda Gombrowicza

Pokaz „Yvonne” na podstawie Gombrowicza, obok spektaklu „Sierpień” według Schulza, wpisuje się założenie, by na Festiwalu VIA CARPATIA prezentować polską literaturą inscenizowaną przez zagranicznych artystów. Co więcej oba spektakle przygotowała ta sama znakomita trupa teatralna pod kierunkiem Zoltána Balázsa.

Przedstawienie „Yvonne” zdobyło w 2020 roku Grand Prix Międzynarodowego Festiwalu Gombrowiczowskiego w Radomiu, a także Nagrodę zespołową i Nagrodę publiczności.

Witold Gombrowicz w swoim pierwszym dramacie z 1935 roku buduje groteskowy obraz społeczeństwa uwikłanego w konwenanse ograniczające prawa jednostki. Akcja toczy się na królewskim dworze. Książę Filip zastanawia się, czy jako wolny człowiek, musi bezmyślnie podporządkowywać się zasadom. Pod wpływem spotkania z Yvonne następca tronu zaczyna kwestionować różne ograniczenia i przekraczać przyjęte normy. Ivonne wywołuje również zaskakujące, niekoniecznie pożądane reakcje kolejnych członków dworu…

Godzina. 19:00 Scena Kameralna

„SIERPIEŃ” na podstawie „Ulicy Krokodyli” Brunona Schulza

reżyseria: Zoltán Balázs

Reżyser przekłada metafory językowe Schulza na obrazy, język ciała, ruchu, gest, co uplastycznia genialna gra aktorów. Spektakl silnie oddziałuje na uczucia niezależnie od tego, czy ktoś zna czy nie twórczość Schulza.

Teatr Maladype to niezależna grupa teatralna z siedzibą w Budapeszcie. Działa od 20 lat i w tym czasie zdążyła z pewnością już kilka razy objechać świat, ponieważ ma na swoim koncie niezliczone występy od sąsiednich krajów europejskich po Indie, Stany zjednoczone Ameryki, czy Iran. Zdobyli mnóstwo nagród na najważniejszych przeglądach teatralnych. W roku 2020 wygrali także w Polsce na Festiwalu Gombrowiczowskim w Radomiu. Spektakl „Sierpień” był pokazywany już na 13 międzynarodowych festiwalach.