Christopher W. Gortner, autor bestsellerowych powieści historycznych o sławnych kobietach swoją najnowszą książkę poświęcił najsłynniejszej aktorce XIX wieku, Sarze Bernhardt. Jak sam pisze w posłowiu starał się być wierny faktom i udokumentowanym postaciom, ale już psychologiczne wizerunki postaci występujących w powieści to jego własna interpretacja.
fot. mat. HarperCollins Polska
Sarah Bernhardt z jego powieści nie odbiega od wizerunku tej aktorki, jaki znany jest szerokiej publiczności: niepokornej i ekscentrycznej. Powieść „Sarah Bernhardt. Niezrównana aktorka” rozpoczyna się przyjazdem matki Sarah, paryskiej kurtyzany na bretońską wieś, by zabrać ośmioletnią córkę do Paryża. Po krótkim pobycie u matki mała Sarah zostaje oddana do katolickiej szkoły z internatem. W szkole ujawniły się jej talenty: do malarstwa i sztuki scenicznej. Rola w jasełkach i burzliwe oklaski spowodowały, że zasmakowała w występach. Kiedy po zakończonej edukacji usiłowano wydać ją za mąż za starego kupca uparła się, że zostanie aktorką, żeby zarobić na swoje utrzymanie.
Skończyła Konserwatorium Sztuk Dramatycznych i Muzyki i została aktorką Comédie-Française. Ale kiedy spoliczkowała znana gwiazdę tej szacownej instytucji nie miała tam czego szukać. Skandal ten, o którym pisały gazety wzmógł tylko zainteresowanie jej osobą. Zaangażowała się do bulwarowego Théâtre du Gymnase, ale po roku zerwała z nim współpracę. Została utrzymanką, ale sielanka skończyła się ciążą i urodzeniem syna Maurice'a, którego ojciec nie chciał uznać. Teatry nie chciały jej zatrudnić i prawie pół roku była bez pracy. Żeby się utrzymać została kurtyzaną. Dzięki protekcji zaproponowano jej angaż w Odeonie, a plotki, że została kochanką cesarza Napoleona III przysparzały jej tylko widzów. Rola Anny Damby w dramacie „Kean” Dumasa była przełomem w jej karierze. Sukcesy odnoszone w Odeonie zaowocowały angażem do Comédie-Française. W 1879 roku teatr został zaproszony na gościnne występy do Londynu. Sarah Bernhardt i tam święciła triumfy. I właściwie na tym etapie życia aktorki kończy się ta powieść. Jest jeszcze krótko o rezygnacji z grania w Comédie-Française w 1880 r. i następuje przeskok do 1896 r. kiedy po latach zagranicznych tournée wraca do Paryża z „Damą kameliową”.
Powieść czyta się „jednym tchem”, ale też i bohaterka i jej życie było na tyle barwne, że opowieść musiała być interesująca.
C. W. Gortner, „Sarah Bernhardt. Niezrównana aktorka”, Harper Collins, Warszawa 2023.
***
Ewa Gałązka omawia i recenzuje wybrane książki znajdujące się w zbiorze Biblioteki Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego.