Opowiadająca o losach żołnierzy broniących Ukrainy powieść „Null” Szczepana Twardocha zajęła drugie miejsce rankingu tygodnika „Der Spiegel” na najlepszą książkę wydaną w Niemczech w 2025 roku.
fot. mat. wydawcy
„Null” to powieść osadzona w trudnej codzienności żołnierzy broniących Ukrainy przez rosyjską inwazją, z czekaniem, strachem, dronami, ale także wzajemną życzliwością. Bohaterzy, w tym główny „Koń”, występują w niej pod żołnierskimi pseudonimami. W ukraińskiej terminologii frontowej „null” to określenie pierwszej linii frontu, najbardziej wysuniętej pozycji, miejsca gdzie kontakt z wrogiem jest bezpośredni.
Opisując wyróżnioną książkę „Der Spiegel” nazywa ją „powieścią wojenną”, o mężczyznach, którzy „w przemokłych okopach bronią Europy”. A „jeśli przeżyją, przez resztę życia będą musieli robić wszystko, by utrzymać swoje poszarpane ciała i poranione dusze”.
„Twardoch napisał, w tradycji Ernesta Hemingwaya i jego »Komu bije dzwon?«, prawdopodobnie tę jedną powieść o rosyjskiej wojnie napastniczej przeciwko Ukrainie. Tę jedną, która objaśnia wojnę i która pozostanie, nawet jeśli wojna kiedyś się skończy” - pisze „Der Spiegel”.
„Tak jak Hemingway nie brał udziału w hiszpańskiej wojnie domowej, tak i Twardoch nie był na froncie jako żołnierz. Ale jako ochotnik, 45-latek z Pilchowic na Śląsku, przewoził broń i pomoc humanitarną do Donbasu, ryzykując życie, gdy ukrywał się w okopach razem z ukraińskimi żołnierzami” - czytamy dalej w tygodniku.
„Der Spiegel” zauważa, że Twardoch „wybrał powieść zamiast reportażu, bo właśnie w tej formie mógł opowiedzieć o swoich bohaterach z większą psychologiczną przenikliwością”.
W ocenie tygodnika każdy, kto przeczytał „Nulla”, „nie wyjdzie z tego jako ta sama osoba”. „W pewnym miejscu Szczepan Twardoch pisze, że rany nie chcą się goić — one tylko wysychają” - odnotowuje.
Tygodnik „Spiegel” w tym roku po raz pierwszy zdecydował się na wyróżnienie najlepszych książek wydanych na rynku niemieckim. Na listę w październiku trafiło 20 wyróżnionych pozycji wydanych w 2025 roku. Finałowa dwójka została ogłoszona w czwartek. Pierwszą Nagrodę uzyskała Amerykanka Rachel Kuschner za „Creation Lake”.
W Polsce powieść „Null” ukazała się w lutym, nakładem wydawnictwa Marginesy. Najnowsza książka autora z Górnego Śląska prócz tego wydana została w Niemczech oraz na Słowacji. Wkrótce ukażą się jej przekłady na język japoński, hiszpański, włoski, białoruski oraz ukraiński. Za sprzedaż praw w Niemczech odpowiada wydawca Rowohlt, a przekładu „Nulla” na niemiecki dokonał Olaf Kuehl.