Osnuty na kanwie doskonałego reportażu Karoliny Sulej spektakl w reżyserii Olgi Ciężkowskiej z tekstem Anny Mazurek daje głos tym, którzy – jak piszą twórczynie – „nie pozwalają się wtłoczyć w rolę niemych ofiar nieuchwytnej normatywności i uchwytnej, boleśnie konkretnej władzy polityków i biznesmenów, nadających temu pojęciu konkretną postać zakazów, regulacji prawnych i zawłaszczania przestrzeni”. Premiera 3 grudnia w Teatrze Nowym w Łodzi.
fot. HaWa
Coney Island to kolebka amerykańskiej rozrywki, obżarstwa, przesady, tanich przyjemności i mocnych wrażeń. Pierwszy powidok, przebłysk amerykańskiego snu, z jakim mieli do czynienia przybywający do ojczyzny Wujka Sama imigranci. Kiedyś znajdowało się tu największe w Stanach Zjednoczonych skupisko lunaparków i towarzyszącym im atrakcji w stylu freakshows, później tereny wzdłuż słonecznych plaż zawłaszczyli deweloperzy, ale projekt miejskiej odnowy upadł. Dziś to miejsce kontrastów: wojny gangów i bezkresne plaże; luksusowe apartamentowce i osiedla dla najuboższych; zamożni turyści i walcząca o przetrwanie lokalna społeczność.
Opowieści z Coney Island stają się inspiracją do stworzenia historii o mechanizmach władzy i obserwacji procesu, w którym pojęcie normatywności staje się narzędziem opresji i kontroli, formatowania jednostek i ograniczania ich indywidualnej ekspresji.
– Paradoksem kapitalizmu i liberalizmu jest z jednej strony tworzenie iluzyjnego obrazu idealnego życia, w którym jesteś szczupły, zdrowy, masz białe zęby, stałą pracę, rodzinę i czas na rozrywki; z drugiej natomiast: stwarzanie okoliczności i warunków życia, w których te cele i pragnienia są niedostępne dla większości społeczeństwa – tłumaczy dramaturżka Anna Mazurek. – Tymczasem Coney Island mówi: to nie wasza wina, że nie możecie tego wszystkiego mieć, nie dostaliście jakiegoś pakietu startowego, który ułatwi wam dopasowanie się do normy. Jesteście tacy, jacy jesteście; a nawet więcej: tak, jesteście dziwni i zróbcie z tego użytek, cieszcie się tym. Na tym w skrócie polega mechanizm poszukiwania własnej podmiotowości.
Jest tu zatem Dick Zigun (w tej roli Sławomir Sulej): absolwent Yale, samozwańczy szeryf, inicjator nowoczesnego freakshow i szef miejscowego Domu Kultury, w którym wystawił sztukę o zombie polujących na mózg Richarda Nixona. Jest Philomena Marano (Barbara Dembińska), współzałożycielka kolektywu artystycznego: Towarzystwo Histeryczne (Coney Island Hysterical Society), walcząca o ożywienie ginącej społeczności. Jest Bambi the Mermaid (Magdalena Kaszewska), dziewczynka z „dobrego domu”, która od dziecka chciała zostać prostytutką, a dziś zajmuje się polityczną burleską i organizacją dorocznej Parady Syren. Jest wreszcie asystentka w laboratorium, która lubi żonglować pochodniami. Nati Patchworkowa Dziewczyna (Katarzyna Żuk) urodziła się z tak ciężkimi wadami genetycznymi, że lekarze – jak sama to opisuje – „zszywali ją z części jej samej”. Na Coney poczuła się szczęśliwa; poczuła, że gdzieś przynależy. To prawdziwe postaci: twórcy i aktywiści. Na scenie zobaczymy też gościnnie Paulinę Walendziak w roli mistrza_yni ceremonii i głosu samej Coney Island.
– To bardzo ważny i potrzebny w dzisiejszych czasach spektakl – ocenia aktorka Katarzyna Żuk. – Każdy z nas ma swoje dziwności, inności. Historie z Coney Island są pretekstem do powiedzenia tego, żebyśmy traktowali się w sposób równy, nie dzielili na gorszych i lepszych.
„Wszyscy jesteśmy dziwni” to już trzecia odsłona projektu „Nowy i młodzi”, zainaugurowanego przez dyrektorkę Dorotę Ignatjew. Twórcy zaczynający teatralne kariery: reżyserzy, dramaturdzy, scenografowie czy kostiumografowie, mogą na małej scenie bez cenzury realizować swoje pomysły. Wcześniej widzowie mieli okazję zobaczyć cztery etiudy zebrane pod wspólnym tytułem „Kto nie ma nic, ten może wszystko” oraz brawurową „Ludową Historię Polski”, osnutą na motywach bestsellerowej książki Adama Leszczyńskiego.
Reżyserką spektaklu jest Olga Ciężkowska, studentka Akademii Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie, wyróżniona m.in. nagrodą Debiut TR 2021 oraz nagrodą „Verba” Stowarzyszenia Autorów ZAiKS podczas 10. Forum Młodej Reżyserii. Jej etiuda „Piekła nie ma”, składająca się na spektakl Teatru Nowego „Kto nie ma nic, ten może wszystko”, była pokazywana podczas tegorocznego, 11. FMR. Za adaptację i dramaturgię odpowiada Anna Mazurek, absolwentka Dramaturgii na Wydziale Reżyserii Dramatu AST w Krakowie i pófinalistka Gdyńskiej Nagrody Dramaturgicznej 2020. Autorką scenografii, kostiumów i multimediów jest Gabriela Porada z łódzkiej ASP, muzyki: Maja Luxenberg, a wykorzystane w spektaklu materiały video stworzyła Ewa Borowska z PWSFTViT. Projekt jest realizowany pod kuratelą Remigiusza Brzyka.
Z autorką książki „Wszyscy jesteśmy dziwni. Opowieści z Coney Island” Karoliną Sulej – pisarką, reporterką, antropolożką i doktorantką w Instytucie Kultury Polskiej UW, nominowaną za swój reportaż do nagrody im. Teresy Torańskiej – będzie się można spotkać w sobotę 4 grudnia bezpośrednio po wieczornym spektaklu. Spotkanie poprowadzi pisarka i reporterka, autorka książki „Światy wzniesiemy nowe” Urszula Jabłońska. W foyer małej sali Teatru Nowego oraz w łódzkiej Manufakturze na widzów czeka wystawa fotografii z książki „Wszyscy jesteśmy dziwni”, których autorem jest Mateusz Kubik.
Spektakl jest wydarzeniem towarzyszącym festiwalowi Puls Literatury. W sobotę 4 grudnia wczesnym popołudniem Karolina Sulej poprowadzi w Domu Literatury warsztat literacki.
A 9 stycznia 2022 roku, przed niedzielnym spektaklem „Wszyscy jesteśmy dziwni”, Teatr Nowy wespół z Centrum Dialogu im. Marka Edelmana zapraszają na "Żywą Bibliotekę".
Partnerami premiery są: wydawnictwo Dowody Na Istnienie oraz Dom Literatury w Łodzi.
***
„Wszyscy jesteśmy dziwni”
Teatr Nowy im. Kazimierza Dejmka w Łodzi
3, 4, 5 grudnia