Od klasycznej "Rodziny" Antoniego Słonimskiego, poprzez oczyszczającą dawkę śmiechu w "Dobrej zmianie" Jakuba Przebindowskiego, po eksperymentalno-ironiczną interpretację świata show-biznesu według Michała Walczaka. W sezonie 2020/21 Teatr Powszechny w Łodzi - Polskie Centrum Komedii zaprosił na komedie w różnych estetykach i o odmiennych znaczeniach. Ponadto zaprezentował dwie prapremierowe odsłony autorskiego projektu Ewy Pilawskiej dla dzieci i młodzieży - "Dziecko w sytuacji". Ale to tylko fragment tego, co działo się w minionym sezonie.

Przyszedł czas na podsumowanie - co nam się udało w ostatnich kilkunastu miesiącach? Czy podejmowane ryzyko artystyczne się opłaciło? Zapraszamy do przeczytania podsumowania mijającego sezonu, który ze względu na czas pandemii był wyzwaniem dla teatrów w całej Polsce.

Bardzo dziękujemy wszystkim naszym Widzom - swoją obecnością i pozytywnymi sygnałami dawaliście nam ogromną siłę i motywację. Do spotkania w Teatrze! Znikamy na zaledwie kilka tygodni na przerwę urlopową, ale wracamy do grania już w sierpniu.

Podsumowanie w liczbach

Od września 2020 do 4 lipca 2021 zagraliśmy ponad 260 przedstawień (z udziałem publiczności i online). Odbiorcami naszych spektakli oraz innych projektów (na żywo, w internecie, telewizji i radiu) było ponad 1,7 miliona osób.

Prapremiery i premiery

W mijającym sezonie zaprezentowaliśmy:

Prapremierę sztuki Davida S. Craiga „Janek, król przeprowadzek”, którą społecznie wyreżyserowała Ewa Pilawska, a twórcą autorskich warsztatów jest Andrzej Jakubas (spektakl z cyklu „Dziecko w sytuacji”)

Premierę „Rodziny” Antoniego Słonimskiego w reżyserii Wojciecha Malajkata. Premiera odbyła się w formie online, odbyła się także specjalna premiera na antenie TV TOYA.

Prapremierę sztuki Dave’a Deveau „#Otagowani”, którą społecznie wyreżyserowała Ewa Pilawska. Spektakl był zaprezentowany w formie transmisji na żywo z Małej Sceny na antenie Radia Łódź, późnej w formie prapremiery online w ramach cyklu „Dziecko w sytuacji” (twórcą autorskich warsztatów jest Andrzej Jakubas)

Prapremierę „Dobrej zmiany” - sztuki napisanej i wyreżyserowanej przez Jakuba Przebindowskiego. Prapremiera odbyła się na Rynku Włókniarek Łódzkich w Manufakturze, gdzie zagraliśmy czterokrotnie specjalnie dla łodzian. Były to pierwsze w Łodzi spektakle teatralne z udziałem publiczności po długim okresie teatralnego lockdownu

Prapremierę „Tańczącego z gwiazdami” - sztuki napisanej i wyreżyserowanej przez Michała Walczaka

Internetowy serial „Pomoc domowa radzi”

W sezonie 2020/21 kontynuowaliśmy emisję serialu „Pomoc domowa radzi” - pierwszego w Polsce internetowego serialu teatralnego. Od września 2020 zaprezentowaliśmy kolejne 8 odcinków pierwszego sezonu, natomiast w lutym 2021 rozpoczęliśmy emisję drugiego sezonu. Łącznie pokazaliśmy 23 premierowe odcinki - na naszym kanale na YouTube oraz na antenie TV TOYA - Patrona Medialnego serialu.

Edukacja i warsztaty

W sezonie 2020/21 przeprowadziliśmy około 80 warsztatów i zajęć edukacyjnych - w zdecydowanej większości w ramach projektu „Dziecko w sytuacji online”. Projekt w wersji online powstał jako reakcja na sytuację pandemiczną. Przez większość roku szkolnego szkoły pracowały w trybie nauki zdalnej, a teatry nie mogły grać z udziałem widzów. W ramach projektu „Dziecko w sytuacji online” widzowie z całej Polski oglądali przedstawienie w sieci, a następnie uczestniczyli w warsztatach prowadzonych na żywo za pośrednictwem platform internetowych. Bilety kosztowały symboliczne 20 groszy. Sponsorem spektaklu i partnerem strategicznym projektu "Dziecko w sytuacji" jest Amcor.

Gwiazdy Barbary Połomskiej i Michała Szewczyka

1 października 2020 w Łódzkiej Alei Gwiazd odsłoniliśmy ufundowane przez Teatr Powszechny w Łodzi Gwiazdy Barbary Połomskiej i Michała Szewczyka - wybitnych aktorów, którzy budowali Łódź filmową i teatralną. Odsłonięcie gwiazd nestorów Teatru Powszechnego stanowiła część obchodzonego w 2020 roku jubileuszu 75-lecia Teatru.

Dorobek artystyczny Barbary Połomskiej i Michała Szewczyka to ogromny rozdział historii polskiego filmu i teatru. Pracowali z najwybitniejszymi reżyserami, a Barbara Połomska przez krytyków nazywaną była „polską Bridgitte Bardot”. Amerykańscy recenzenci uznawali ją za jedną z najpiękniejszych słowiańskich aktorek. Michał Szewczyk zagrał w ponad stu filmach, wielką popularność przyniosły mu też role w Teatrze Telewizji. "Mam wielką satysfakcję, że Kapituła w obecnym składzie pozytywnie rozpatrzyła mój wniosek, z którym występowałam kilkakrotnie. Uważam, że na Piotrkowskiej powinno znaleźć się miejsce dla twórców polskiego kina, którzy budowali Łódź filmową i teatralną i którzy swoje życie zawodowe oddali Łodzi – takich jak Ludwik Benoit, Włodzimierz Skoczylas czy Urszula Modrzyńska" - mówiła Ewa Pilawska.

Kilka miesięcy po odsłonięciu Gwiazd, 8 lutego 2021, Michał Szewczyk zmarł. „To bardzo trudny dzień. Odszedł Michał Szewczyk - legenda polskiego kina i teatru, wybitny aktor Teatru Powszechnego w Łodzi. Michał zawsze podkreślał, że nade wszystko kocha Łódź. […] To tutaj założył rodzinę, przez ponad 60 lat grał w Teatrze Powszechnym w Łodzi, tutaj współtworzył legendę Łodzi filmowej (zagrał w około 100 filmach). Łodzianie kochali Michała za jego role w Teatrze, w Polsce był znany ze swoich ról filmowych. […] Kończy się pewna epoka w Teatrze - epoka hierarchii w wielopokoleniowym Zespole, epoka rzemiosła i warsztatu teatralnego. Michał był niezwykłym profesjonalistą, uprawiał etos aktora teatralnego. Do każdej roli podchodził z równą pasją, był wierny posłannictwu i misji zawodu aktora. Cechą wielkich aktorów jest, że gdy pojawiają się na scenie, nawet w niewielkim epizodzie, porządkują cały spektakl, dostają owacje. Michał był właśnie w takiej grupie Mistrzów” - wspominała Michała Szewczyka dyrektor Ewa Pilawska.

Projekty, słuchowiska, wystawy…

Wspólnie z Centrum Dialogu im. Marka Edelmana zaprosiliśmy na premierę słuchowiska online na podstawie fragmentów biografii Nachmana Libeskinda pt. „Życie pełne barw”. Po raz pierwszy w Polsce można było usłyszeć obszerne fragmenty książki o niezwykłym człowieku, który, choć wyjechał z Łodzi, zawsze miał ją w sercu.

W Galerii XX1 w Warszawie, we współpracy z Mazowieckim Instytutem Kultury, zaprezentowaliśmy wystawę twórczości Ewy Bloom-Kwiatkowskiej, na którą składały się prace zrealizowane specjalnie na XXVI Międzynarodowy Festiwal Sztuk Przyjemnych i Nieprzyjemnych ("Dark Fantasy").

Wspólnie z ponad 30 teatrami z całej Polski wzięliśmy udział w akcji "Pamiętamy - Teatry w 78. rocznicę wybuchu Powstania w Getcie Warszawskim”, prezentując online interpretacje poezji o Zagładzie w wykonaniu naszych aktorek i aktorów.

We współpracy z Muzeum Narodowym w Poznaniu Teatr Powszechny w Łodzi zrealizował projekt na „Noc Muzeów 2021”, publikując wideokomentarz przedstawiający Galerię Plakatu Międzynarodowego Festiwalu Sztuk Przyjemnych i Nieprzyjemnych (obejmującą dzieła wybitnych twórców, m.in. Franciszka Starowieyskiego, Michała Batorego, Waldemara Świerzego).

W minionym sezonie graliśmy z Wielką Orkiestrą Świątecznej Pomocy, uczestniczyliśmy także w Łódzkich Senioraliach, Narodowym Czytaniu "Balladyny" i innych projektach.

Teatr blisko ludzi

W minionym sezonie kontynuowaliśmy projekty w ramach idei „Teatr blisko ludzi” - „Spektakle dla bezrobotnych” (bilety za symboliczną złotówkę), „Spektakle dla emerytów” i „Spektakle dla studentów” (bilety za 10 złotych). Od tego sezonu zapraszamy także na „Spektakle dla medyków”, na które pracownicy ochrony zdrowia mogą kupić bilety za symboliczną złotówkę - to forma podziękowania dla lekarzy i lekarek, pielęgniarek i pielęgniarzy, ratowników i ratowniczek medycznych za ich pracę w czasie pandemii.

W sezonie 2020/21 kontynuowaliśmy prezentację premier w cyklu „Teatr dla niewidomych i słabo widzących”, regularnie prezentowaliśmy także spektakle online z napisami dla osób niesłyszących (m.in. „Tango Łódź”, „Ferragosto”, „Rodzina”). Bilety na wszystkie spektakle online kosztowały symboliczne 20 groszy.

25 odznaczeń z okazji jubileuszu 75-lecia oraz nagrody dla Zespołu

W 2020 roku obchodziliśmy jubileusz 75-lecia. Sam Teatr Powszechny został wyróżniony Srebrnym Medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis, a nasi aktorzy otrzymali Złote i Brązowe Medale Gloria Artis. Zespół Teatru (aktorzy, inspicjent, pracownicy działu technicznego oraz administracji) otrzymał szereg odznaczeń Zasłużony dla Kultury Polskiej oraz Nagrody Dyrektora. Pełna lista osób nagrodzonych znajduje się na naszej stronie internetowej.

Nagrody

Działalność instytucji kultury w czasie pandemii uważnie śledziły media. Za „bogatą, urozmaiconą i skierowaną do dużej liczby odbiorców ofertę online Teatru Powszechnego w czasie ograniczenia działalności instytucji kultury z powodu pandemii; realizację cieszącego się popularnością serialu internetowego, pierwszego w Polsce Teatru Telewizji na żywo oraz produkcję premier, które spotkały się z dużym zainteresowaniem” dyrektor Ewa Pilawska została nominowana przez Kapitułę „Dziennika Łódzkiego” do tytułu „Osobowość Roku 2020”.

Nagrody Dyrektora Teatru Powszechnego w Łodzi za sezon 2020/21 za stworzone kreacje aktorskie otrzymali: Marta Jarczewska, Jakub Kotyński i Arkadiusz Wójcik. W tym sezonie troje nagrodzonych aktorów można było oglądać w spektaklach „Rodzina”, „#Otagowani”, „Dobra zmiana” oraz internetowym serialu „Pomoc domowa radzi”. Nagrody Dyrektora za wyjątkowe zaangażowanie i charyzmę w pandemicznym okresie otrzymała także Anna Dolińska (kierownik literacki) oraz Miłosz Słota (koordynator ds. marketingu i sprzedaży).

Teatr w pandemicznej rzeczywistości

Pandemia stała się ogromnym wyzwaniem dla teatrów pod względem finansowania i utrzymania Zespołu. Brak możliwości grania przedstawień był jednoznaczny z brakiem przychodów z biletów. W naszym przypadku w normalnym czasie przychody własne stanowią niemal połowę całkowitego budżetu, z niezależnych przyczyn zostaliśmy ich pozbawieni.

Konieczne było poszukiwanie innych rozwiązań, które zapewniłyby stabilność finansową instytucji. Dyrektor Ewa Pilawska w ramach prac Unii Polskich Teatrów nad rozwiązaniami na czas pandemii przedstawiła autorską koncepcję "Tarczy na premiery teatru pandemicznego i postpandemicznego". W ramach dalszych prac nad tym projektem, w Unii powstała idea rekompensaty utraconych wpływów z biletów. Ewa Pilawska jako Wiceprezes została skierowana do reprezentowania Unii Polskich Teatrów w pracach Zespołu Eksperckiego przy Instytucie Teatralnym im. Zbigniewa Raszewskiego. Na bazie koncepcji Unii Polskich Teatrów w Zespole Eksperckim zrodziły się dyskusje nad finansową rekompensatą utraconych przez teatry przychodów. W efekcie prac Zespołu i konsolidacji całego środowiska teatralnego powstał finansowany przez Ministertwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu Fundusz Wsparcia Kultury, który pozwolił przetrwać wielu teatrom w Polsce. W czerwcu 2021 Ewa Pilawska została wybrana na kolejną kadencją na stanowisko Wiceprezeski Unii Polskich Teatrów (której Prezesem jest Maciej Englert).

Z Funduszu Wsparcia Kultury na utrzymanie miejsc pracy i nowe premiery Teatr Powszechny w Łodzi otrzymał 973 315 zł. W Teatrze Powszechnym na początku sezonu 2020/21 przyjętych zostało na etaty 9 osób (7 aktorów - wcześniej kontraktowych aktorów Teatru, inspicjent/sufler oraz jedna osoba do zespołu obsługi widowni), a w 2021 kolejny aktor. Nikt z Zespołu Teatru nie stracił pracy.

Mechanizm obliczania wsparcia z Funduszu Wsparcia Kultury był prosty - instytucje kultury mogły aplikować maksymalnie o równowartość 40%, a organizacje pozarządowe i przedsiębiorcy maksymalnie o równowartość 50% udokumentowanych przychodów uzyskanych w 2019 roku (w okresie od marca do czerwca). Im więcej środków w „normalnym roku” dany podmiot pozyskiwał samodzielnie, im więcej sprzedawał biletów, tym więcej mógł otrzymać rekompensaty.

Media o nas - wybrane fragmenty

Było to przedstawienie nieodparcie zabawne, dobrze napisane (choć może coś bym pobaraszkował przy finale), nieroszczące sobie absolutnie żadnych ambicji poza tą, żeby dostarczyć widzom rozrywki, i wreszcie - uroczo zagrane.
(Rafał Turowski o "Dobrej zmianie", Chilli Zet, rafalturow.ski)

„’Janek, król przeprowadzek’ nie jest spektaklem wyłącznie dla młodego odbiorcy. To raczej jedno z tych familijnych przedstawień, które powinno się słuchać (a od nowego sezonu również oglądać) rodzinnie. Jako że światy dzieci i dorosłych wpływają na siebie nie tylko w teatrze, ale także w życiu, może wypadałoby nad tą zależnością wspólnie pomyśleć. Jest jednak w tym spektaklu przedstawiona również bardziej uniwersalna umiejętność, którą powinni zdobyć i dzieci, i dorośli. To zdolność przeganiania złych myśli. Ta umiejętność naprawdę się przyda – nie tylko w dobie pandemii”.
(Joanna Królikowska, „Miesięcznik Teatr”, 12/2020)

„Gadomski, znakomicie zagrany przez Jakuba Kotyńskiego, pojawia się na scenie pod baldachimem w towarzystwie Bubu Mon Cheri Adorea, jego ukochanego pudelka. [...] „Tańczący z gwiazdami” to multimedialny spektakl błyskotliwie łączący magię teatru z publicystyką, a kicz z metaforą”.
(JB, „Rewiowe szaleństwo z pudelkiem w tle”, Tygodnik ANGORA 24/2021)

„Miejskie instytucje kultury mogą się pochwalić wynikiem robiącym wrażenie, a - jak podsumował wydział kultury Urzędu Miasta Łodzi - liderami działań w sieci okazały się dwie z nich: Teatr Powszechny z 2,5 milionami odsłon oraz Biblioteka Miejska z ponad 5 tysiącami zaproponowanych wydarzeń”.
(Dariusz Pawłowski, "Kultura sprawdza się online, lecz czeka na odmrożenie widowni". Miejskie instytucje kultury z sukcesami w internecie, „Dziennik Łódzki”, 2 lutego 2021)

„Dużą umiejętnością i dojrzałością sceniczną wykazali się aktorzy, poruszając się między wodewilem, horrorem i komedią. Tak wielowymiarowo konstruowane postaci pomagały współtworzyć fabułę będącą zarazem parodią obecnej rzeczywistości, jak też po części jej paradokumentem. Czyżbyśmy i my nie chcieli znaleźć się na chwilę w centrum uwagi i zachwycić aparycją i blaskiem? Lśnić albo nie lśnić; oto jest pytanie”.
(Katarzyna Wojtysiak-Wawrzyniak, „Blichtr na arenie”, teatrologia.pl)

Kierować Teatrem z takim powodzeniem… Po ponownym otwarciu teatrów [w maju 2021 - przyp.] będziecie mieli chyba ponad 60 przedstawień. To jest rekord. Jak to się robi?
(Marek Kowalczuk, „Marka kultura bez maski”, Rozmowa z Ewą Pilawską, TVP Łódź)

"Teatr Powszechny w Łodzi w weekend 22 i 23 maja na rynku Manufaktury zaprezentuje prapremierę komedii „Dobra zmiana”. Bezpłatne zaproszenia na przedstawienia można było we wtorek odebrać na stacji Teatru w Manufakturze. Rzecz jasna, ustawiła się długa kolejka miłośników teatru spragnionych „żywego” kontaktu ze sztuką".
(Dariusz Pawłowski, Łódź Nasze Miasto, 19 maja 2021)

Kreacje aktorskie nie przerysowane. Tępota, infantylizm, głupota, hipokryzja, kombinatorstwo, cynizm, dwulicowość, fałszywa przyjaźń, cwaniactwo pokazane w moim ulubionym komediowym francuskim stylu. Żarty nie upokarzają człowieka, nie ma w nich nic chamskiego. Zabawnie, ale nie karykaturalnie pomagają pokazać problem wprowadzają, a wręcz osadzają widza w niesamowicie bezpieczny sposób w grze pozorów współczesnych elit.
(Agnieszka Drzewoska Kovač, „Dobra zmiana w plenerze”, nasztomaszow.pl)

„Generalnie powstało w łódzkim Teatrze Powszechnym przedstawienie bardzo klasyczne i solidne, także dzięki scenografii Wojciecha Stefaniaka, która nie rozprasza uwagi widza, a jednocześnie tworzy nastrój epoki. Klasyczne, ale i ważne ze względu na powagę wywoływanych refleksji i wyrównane pod względem gry aktorskiej. Jedynym ukłonem Wojciecha Malajkata w stronę formalnie "nowoczesnego" teatru są filmowe projekcje zrealizowane przez Tomasza Wolffa w podkaliskim dworku”
(Krzysztof Krzak, „Polska jak dwór w Lekcicach”, kulturalnetoiowo.blogspot.com)

Reżyser i autor scenariusza Michał Walczak wraz z resztą twórców przygotował dla widzów coś niezwykle olśniewającego. I to nie tylko w znaczeniu przenośnym.

(Magda Małowska, „Wszystko się świeci”, dziennikteatralny.pl