fot. mat. teatru
Jak mówi reżyserka, to niezwykle sprytna powieść: – Tokarczuk zastawia na czytelniczki i czytelników pułapkę: sięgając po klasyczne ramy gatunku wciąga ich w fabułę, daje im akcję, postaci i zbrodnię, pisząc jednocześnie inną, dużo ciekawszą i głębszą historię: etyczny dramat o empatii przekraczającej gatunkowe granice. O bezprawiu i o prawie, które nie zawsze jest równoznaczne ze sprawiedliwością.
Frankiewicz po prozę noblistki sięga po raz pierwszy, ale – jak zapowiada – ma nadzieję, że nie ostatni: – Jej odczucie świata na wielu poziomach, na czele z widzeniem kosmicznego porządku, w ramach którego rzeczy są ze sobą powiązane „tajemniczymi nićmi korespondencji” i wzajemnie na siebie wpływają, jest mi bardzo bliskie.
Świat sceniczny spektaklu jest konstruowany na dwóch równoległych płaszczyznach: świata realnego – pozornie malowniczej polskiej prowincji, która rządzi się jednak swoimi prawami i układami, oraz świata natury – zmęczonej i upominającej się o swoje. Natury, która zaczyna się mścić. Jak mówi reżyserka: trzeba niezwykłego wyczucia i sprawności, żeby te dwa światy na scenie nawzajem na siebie pracowały.
W centrum opowieści stoi Janina Duszejko (w tej roli Milena Lisiecka) – samotniczka, astrolożka-amatorka, uparta rzeczniczka braci mniejszych, stająca w ich obronie przeciwko konserwatywnej społeczności.
– Tokarczuk ustami Duszejko mówi o tym, że od tysięcy lat uczestniczymy w swoistym antropologicznym skandalu: tym, co odróżnia ludzi i nie-ludzi są nie rozum czy dusza, a prawo do dysponowania cudzym życiem – mówi Frankiewicz. – To rozpoznanie jest z jednej strony okrutne i smutne, ale z drugiej: przepojone empatią i współczuciem dla istot nie-ludzkich.
Tekst Olgi Tokarczuk, zaadaptowany na scenę przez Sandrę Szwarc, okazał się bardzo plastycznym materiałem dla teatru: – Niektóre sceny w zasadzie „stwarzają się” same. Zaskakująca jest energia, jaką uruchamia w nas materia tej prozy – opowiada Frankiewicz. – Spektakl jest dynamiczny, dużo i szybko się dzieje. Ustawicznie balansujemy między metafizycznym thrillerem a opowieścią pełną czarnego humoru.
Na Dużej Scenie Jaracza obok Mileny Lisieckiej wystąpią: Sara Lityńska, Mikołaj Chroboczek, Hubert Jarczak, Marek Nędza, Radosław Osypiuk, Paweł Paczesny, Mariusz Siudzińsski, Łukasz Stawowczyk, Bogusław Suszka i Andrzej Wichrowski oraz gościnnie: Agnieszka Kryst, Anna Steller i Alisa Makarenko.
Autorką scenografii jest Agata Stanula, kostiumów: Krystian Szymczak, muzyki: Stefan Wesołowski, choreografii: Anna Steller i Agnieszka Kryst. Za reżyserię światła odpowiada Aleksandr Prowaliński, wideo przygotował Mateusz Zieliński.
Premiera jest realizowana we współpracy z portalem MIEJ MIEJSCE. Objęło ją swoim patronatem Wydawnictwo Literackie, a także Fundacja Na Rzecz Ochrony Praw Zwierząt EX LEGE i Prawnicy na Rzecz Zwierząt. Patronat medialny sprawują: Radio Łódź i miesięcznik Dzikie Życie
Po spektaklu 7 grudnia odbędzie się spotkanie zespołu twórczego i aktorskiego z publicznością, a na 11 grudnia zaplanowana jest Premiera Belferska – specjalny pokaz, po którym nauczycielki i nauczyciele oraz edukatorki i edukatorzy będą mogli spotkać się i porozmawiać o edukacyjnym wymiarze spektaklu i sposobach, w jaki może zostać wykorzystany jako przyczynek do rozmowy z młodzieżą – nie tylko o teatrze.
Prowadź swój pług przez kości umarłych
Prapremiera: 6 grudnia 2025 Duża Scena
autorka: Olga Tokarczuk
reżyseria: Lena Frankiewicz
adaptacja i dramaturgia: Sandra Szwarc
scenografia: Agata Stanula
reżyseria światła: Aleksandr Prowaliński
kostiumy: Krystian Szymczak
muzyka: Stefan Wesołowski
wideo: Mateusz Zieliński
choreografia: Anna Steller, Agnieszka Kryst
asystent reżysera: Paweł Paczesny
inspicjentka, suflerka: Marta Baraszkiewicz
obsada:
Katarzyna Cynke (Matka / Babcia / Żona Prezesa)
Iwona Dróżdż (Policjantka / Kochanka Wnętrzaka / Kobieta
Milena Lisiecka (Duszejko)
Sara Lityńska (Dobra Nowina / Pani z grzybkiem na głowie / Dziewczynka)
Mikołaj Chroboczek (Policjant)
Hubert Jarczak (Wnętrzak)
Marek Nędza (Komendant / Konferansjer)
Radosław Osypiuk (Prezes)
Paweł Paczesny (Dyzio)
Mariusz Siudziński (Boros / Wielka Stopa)
Łukasz Stawowczyk (Mężczyzna z Domu Pogrzebowego 2 / Technik Policyjny 2 / Listonosz / Pudel)
Bogusław Suszka (Ksiądz Szelest / Pan z Pudlem)
Andrzej Wichrowski (Matoga)
Marcin Włodarski (Mężczyzna z Domu Pogrzebowego 1 / Dentysta / Technik Policyjny 1)
Agnieszka Kryst (Sarna, gościnnie)
Anna Steller (Sarna, gościnnie)
Alisa Makarenko (Sarna, gościnnie)
