Agnieszka Holland odebrała w czwartek doktorat honoris causa przyznany przez Szkołę Filmową w Łodzi. Tytuł nadano reżyserce w ubiegłym roku, z okazji 75-lecia uczelni, jednak – jak tłumaczyła Holland – po filmie „Zielona granica” otrzymywała tyle pogróżek, że nie chciała ryzykować podróży do Polski.
Jacek Poremba/mat. organizatora
Po ponad roku od przyznania doktoratu honoris causa Agnieszka Holland odebrała tytuł z rąk rektorki Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi Milenii Fiedler. Odbyło się to podczas spotkania wigilijnego uczelni, bez obecności mediów. Słynna reżyserka wyjaśniła, że opóźnienie odbiorze doktoratu miało związek z falą nienawiści, jaka dotknęła ją po premierze filmu "Zielona granica".
"Otrzymywałam tyle pogróżek, że zdecydowałam, iż nie zaryzykuję przyjazdu do Polski. Żyjemy w trudnych czasach. Kiedy patrzymy na dzisiejsze konflikty, to widzimy, że żywią się one gównie strachem i nienawiścią. Zalęgło się też w nas przekonanie, że w dzisiejszym świecie zło radzi sobie znacznie lepiej niż nadzieja" - podkreśliła Holland.
Reżyserka przyznała też, że nie kończyła Szkoły Filmowej w Łodzi i zawsze miała pewien kompleks, że "nie jest z gniazda, z którego wyszli jej wspaniali koledzy". "Łódź jest dla mnie takim legendarnym miejscem, gdzie nieustannie bije źródło polskiej kultury filmowej i kultury w ogóle. I mam nadzieję, że będzie biło nadal" - dodała.
Rektor Milenia Fiedler podkreśliła swoje zadowolenie z faktu, że wreszcie mogła dokończyć aktu uhonorowania osoby, która w łódzkiej Szkole Filmowej jest szanowana i traktowana jako wzór postępowania - w twórczości i w życiu.
Agnieszka Holland ukończyła studia filmowe w 1971 r. w szkole FAMU w czeskiej Pradze. Po powrocie do Polski, w 1972 r., współpracowała z Krzysztofem Zanussim przy jego filmie "Iluminacja". W latach 1972-1981 należała do Zespołu Realizatorów Filmowych "X" kierowanego przez Andrzeja Wajdę. W 1978 r. premierę miał obraz Wajdy "Bez znieczulenia", do którego scenariusz – wspólnie z reżyserem - napisała Holland. Film uhonorowano Nagrodą Jury Ekumenicznego w Cannes.
W 1978 r. artystka wyreżyserowała – wyróżniony w Cannes nagrodą krytyków FIPRESCI – film "Aktorzy prowincjonalni". Kolejnym ważnym tytułem w jej dorobku jest zrealizowana w 1980 r. "Gorączka" na podstawie powieści "Dzieje jednego pocisku" Andrzeja Struga, nagrodzona Grand Prix na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych i reprezentująca polską kinematografię w konkursie głównym na festiwalu w Berlinie w 1981 r.
Nakręcony w 1981 r. film "Kobieta samotna" przyniósł Holland Nagrodę Specjalną Jury na festiwalu w Gdyni. W kolejnych latach reżyserka tworzyła w Niemczech, Francji i USA. W 1986 r. nominację do Oscara w kategorii film nieanglojęzyczny przyznano za wyreżyserowane przez nią "Gorzkie żniwa", filmową produkcję RFN. W 1992 r. otrzymała nominację do Oscara za adaptowany scenariusz filmu "Europa, Europa" (koprodukcja francusko-niemiecko-polska) we własnej reżyserii. Do najlepiej znanych jej filmów należą m.in. "Zabić księdza" (1988), "Tajemniczy ogród" (1993), "Całkowite zaćmienie" (1995), kostiumowy "Plac Waszyngtona" (1997) zrealizowany na podstawie powieści Henry'ego Jamesa oraz "Kopia mistrza" (2005).
Za "W ciemności" (2011) otrzymała nominację do Oscara w kategorii najlepszy film nieanglojęzyczny i Złote Lwy na festiwalu w Gdyni, "Pokot" (2017) doceniony został Srebrnym Niedźwiedziem w Berlinie, a "Obywatel Jones" (2019) przyniósł reżyserce trzecie Złote Lwy dla najlepszego filmu. W 2020 r. w sekcji specjalnej Berlinale odbyła się światowa premiera "Szarlatana", inspirowanego biografią czechosłowackiego zielarza Jana Mikolaska, a we wrześniu 2023 r. Holland odebrała Nagrodę Specjalną Jury festiwalu w Wenecji za film "Zielona granica" (2023).
Z okazji 75-lecia Szkoły Filmowej w Łodzi w październiku 2023 r. oprócz Agnieszki Holland doktoraty honoris causa przyznano również Mai Komorowskiej, Ewie Puszczyńskiej i Ewie Rubinstein. Wcześniej tytuły te otrzymali: Jerzy Toeplitz, Andrzej Wajda, Roman Polański, Jerzy Kawalerowicz, Wojciech Jerzy Has, Vittorio Storaro, Jerzy Mierzejewski, Zbigniew Rybczyński, Tadeusz Różewicz, Martin Scorsese, Michael Haneke, Janusz Gajos, Kazimierz Karabasz, Kazimierz Kutz oraz Jerzy Wójcik.