Białoruski teatr znalazł się w dramatycznej sytuacji. Liczy się więc każde działanie w istocie polegające na wspieraniu konkretnych osób i na ocaleniu delikatnej tkanki kulturowej. Dlatego e-teatr otwiera cotygodniową rubrykę „Listy z Białorusi”, oddając głos krytykom, reżyserom, dramaturgom i innych ludziom teatru, z których większość nieprzypadkowo ukrywa swoją tożsamość pod pseudonimami.

9 sierpnia mija pierwsza rocznica wyborów na Białorusi. Od roku nie ustają tam represje skierowane przeciwko narodowi białoruskiemu. Białoruskie życie kulturalne dusi się pod presją codziennych, systemowych prześladowań. Reżim Łukaszenki metodycznie niszczy kulturę Białorusi, starając się ukryć i zlikwidować najmniejsze ślady wolności słowa i sprzeciwu. Służby podległe władzom represjonują muzyków, pisarzy, plastyków i ludzi teatru. Ludzie kultury pracują w warunkach brutalnej cenzury i autocenzury, część środowiska zeszła do podziemia, inni emigrowali.

"Listy z teatru" otwiera manifest niezależnej Białoruskiej Wspólnoty Teatralnej, apelujący o pomoc w podtrzymaniu życia białoruskiego środowiska kulturalnego w tym trudnym momencie.

Irina Lappo

Manifest Białoruskiej Wspólnoty Teatralnej

My — jako Białoruska Wspólnota Teatralna, czyli niezależne stowarzyszenie białoruskich aktywistów teatralnych, którzy po wyborach prezydenckich w sierpniu 2020 roku sprzeciwili się bezprawiu i przemocy władz — zwracamy się do naszych kolegów i teatralnych instytucji z innych krajów z prośbą o wsparcie i solidarność.

Cele naszego stowarzyszenia:

– stworzenie Białoruskiej Wspólnoty Teatralnej jako społeczności, która dba o zachowanie i rozwój dziedzictwa kulturowego kraju;

– pomoc represjonowanym ludziom teatru.

W ciągu roku trwającego na Białorusi kryzysu politycznego represje państwa wobec ludzi, którzy publicznie wyrazili poparcie dla reform demokratycznych nabrały charakteru systemowego. Tylko w pierwszym półroczu 2021 r. odnotowano 621 przypadków łamania praw człowieka wobec pracowników kultury. Według stanu na 30 czerwca 2021 r. 526 osób na Białorusi uznano za więźniów politycznych, 39 z nich to pracownicy kultury. 13 osób już skazano na karę pozbawienia wolności od 2 do 8 lat, 9 osób otrzymało 1,5-3 lata „chemii”[1], 2 osoby dostały wyroki od roku do dwóch lat ograniczenia wolności bez skierowania do zakładu karnego.

Niezależne zespoły teatralne, tak jak i wiele innych organizacji i twórców kultury nie mogą dziś pracować na terytorium Republiki Białorusi. Placówki kultury są zamykane, legalne możliwości finansowania kultury szybko się kurczą, likwidowane są organizacje pozarządowe. Ludzie teatru są zwalniani z powodów politycznych z zakazem zatrudnienia.

W tej trudnej sytuacji nadal szukamy możliwości współpracy w ramach wspólnoty teatralnej. Potrzebujemy wsparcia z zewnątrz, dla rozwoju i zachowania białoruskiej sztuki teatralnej, jej znaczącego potencjału historycznego, który obecnie jest systematycznie niszczony przez machinę represji państwowych. Dlatego zwracamy się do wszystkich ludzi teatru i do organizacji za granicą Białorusi z prośbą o pomoc.

Nasza grupa robocza, w skład której wchodzą ambasadorowie niezależnego teatru (zarówno w kraju, jak i za granicą) ma do zaproponowania wiele możliwych formuł współpracy z potencjalnymi partnerami. Jesteśmy gotowi udostępnić je, i podjąć rozmowy z wszystkimi tymi, którym los Białorusinów i ich teatru nie jest obojętny.

Wszystkich, którzy dysponują możliwościami pomocy, mają pomysły, przydatne kontakty i informacje, prosimy o kontakt z wolontariuszami naszej społeczności teatralnej, poprzez adres e-mail: [email protected]

Białoruska Wspólnota Teatralna / Belarus Theatre Community

[1] „Chemia” to zakład poprawczy otwartego typu, w którym część skazanych wyrokiem sądowym odbywa karę ograniczenia wolności. Termin „chemia” pojawił się w ZSRR w okresie powojennym, kiedy praca skazanych zaczęła być aktywnie wykorzystywana na budowach i w niebezpiecznych dla zdrowia branżach (w tym w zakładach chemicznych).

Tłumaczenie - Irina Lappo