na zdj. Krzysztof Penderecki i Rafał Janiak
Wieczór dopełnią dzieła zmarłego w Krakowie 29 marca 2020 roku Krzysztofa Pendereckiego: Epitaphium Artur Malawski in memoriam, VI Symfonia Pieśni chińskie, Agnus Dei z Polskiego Requiem i Stabat Mater z Pasji wg św. Łukasza. Oprócz orkiestry wystąpią: znakomity baryton Jarosław Bręk oraz Chór Filharmonii Krakowskiej przygotowany przez Teresę Majkę Pacanek. Zostanie również wykonany utwór Totus Tuus Henryka Mikołaja Góreckiego, kompozytora zaprzyjaźnionego z Pendereckim, urodzonego 6 grudnia 1933 roku w Czernicy koło Rybnika, a zmarłego 10 lat temu w Katowicach.
Rafał Janiak tak napisał na stronie tytułowej partytury swojego nowego utworu: Trudno wyrazić słowami znaczenie tysięcy zapisanych stron papieru nutowego pióra Mistrza dla polskiej kultury… Odejście prof. Krzysztofa Pendereckiego, pomimo jego sędziwego wieku, przyszło tak nagle i jednak nieoczekiwanie… Jedna z jego emblematycznych partytur – “Tren Ofiarom Hiroszimy” w pierwotnych planach została opatrzona tytułem odnoszącym się jedynie do czasu trwania utworu.
Gdyby 10 lat życia tego artysty mogło być streszczone do minuty, to krótka, pobieżna biografia największego polskiego kompozytora XXI w. trwałaby właśnie około 8 minut i 37 sekund… Zamiast słowem, dźwiękiem próbuję nakreślić mój prywatny szkic do portretu… Poniższa partytura jest hołdem złożonym Mistrzowi, którego miałem zaszczyt poznać osobiście. Jest to zatem „utwór biograficzny”, w którym jak w kinie, wątki z życia kompozytora przeplatają się z historią ojczystego kraju. Nie brak tu cytatów z jego muzyki – niektóre z pewnością będą od razu czytelne, inne zaś są głęboko przetworzone i zakamuflowane w gęstwinie dźwięków. 6 sekund – jeden rok z życia – 8’37” – 86 lat cennego czasu dla polskiej kultury…
Kiedy w 2016 roku poprosiłem Krzysztofa Pendereckiego, by został jurorem Międzynarodowego Konkursu na Operę “Człowiek z Manufaktury”, zgodził się wyjątkowo, ponieważ generalnie odmawiał już pełnienia takiej funkcji. W pierwszym etapie, w grudniu 2016 roku jury wybrało czterech kompozytorów: Katarzynę Brochocką, Kamila Cieślika, Rafała Janiaka i Aleksandra Nowaka. Do drugiego etapu dopuszczono Brochocką i Janiaka. Ostatecznie jury jednogłośnie zdecydowało o tym, że Rafał Janiak otrzymuje Grand Prix. Został również wybrany przez publiczność operową najlepszym kompozytorem. Konkurs był organizowany przez Teatr Wielki w Łodzi i łódzką Manufakturę.
W komisji oprócz mistrza Pendereckiego zasiadały takie znakomitości, jak: dziekan Wydziału Wokalno-Aktorskiego Akademii Muzycznej im. K. i G. Bacewiczów w Łodzi prof. dr hab. Urszula Kryger, prezes Stowarzyszenia im. Ludwiga van Beethovena Elżbieta Penderecka, dyrektor NOSPR Joanna Wnuk-Nazarowa, dyrygent, kierownik muzyczny koncertu finałowego konkursu „Człowiek z Manufaktury” Vladimir Kiradijev, krytyk operowy, dziennikarz Programu 2 Polskiego Radia Aleksander Laskowski, dyrektor artystyczny Teatru Wielkiego w Łodzi dr Wojciech Rodek (w pierwszych 2 etapach) i dyrygent, adiunkt w Akademii Muzycznej w Krakowie dr hab. Maciej Tworek.
Po udanej prapremierze w Teatrze Wielkim w Łodzi, udaliśmy się na spotkanie z Elżbietą i Krzysztofem Pendereckimi w ich krakowskim domu. Profesor z uwagą przeglądał partyturę i omawiał z Janiakiem fragmenty jego dzieła, po czym powiedział: “Wreszcie mamy nowego kompozytora operowego” i poklepał młodego artystę po ramieniu, wyrażając w ten sposób pełną aprobatę dla jego scenicznego dzieła.
Swoim nowym utworem Rafał Janiak składa hołd Mistrzowi, który 23 listopada 2020 roku obchodziłby swoje 87. urodziny. Prof. Antoni Wit przez wiele lat prezentował na świecie i nagrywał na płyty dzieła Pendereckiego. Uczył także dyrygowania (na Uniwersytecie Fryderyka Chopina) Rafała Janiaka, który od kilku lat jest dyrektorem artystycznym Chopin University Chamber Orchestra, a od września tego roku pełni funkcję dziekana Wydziału Dyrygentury Symfoniczno-Operowej na UMFC. Więcej informacji o tym cenionym kompozytorze i dyrygencie można znaleźć tutaj.
Bilety na koncert Filharmonii Krakowskiej online w cenie 15 złotych można nabyć tutaj.
Po dokonaniu zakupu, na wskazany przez Państwa adres e-mail zostanie wysłany link do transmisji w serwisie YouTube. W przypadku dodatkowych pytań można kontaktować się poprzez e-mail: [email protected] .
Pełne informacje związane z tym koncertem oratoryjnym znajdują się na stronie Filharmonii Krakowskiej.
A “Człowiek z Manufaktury” Janiaka, z librettem Małgorzaty Sikorskiej-Miszczuk, w reżyserii Waldemara Zawodzińskiego czeka na lepsze czasy. Odebraliśmy za ten spektakl Specjalną Złotą Maskę jako “historyczne wydarzenie o randze ogólnopolskiej”. Przedstawienie – jako pierwsza na świecie opera o mieście – uzyskało także ogólnopolski “Złoty Spinacz” 2019 w kategorii Kultura i Media oraz “Srebrny Spinacz” w kategorii PR Miejsca, Miasta lub Regionu.
Natomiast w listopadzie 2020 roku przyznano PRCH Retail Awards. Firma Manufaktura, Apsys Polska oraz Agencja Kreatywna TBWA otrzymały Nagrodę Specjalną Jury za operę plenerową “Człowiek z Manufaktury”. Przyznano również temu spektaklowi w wersji plenerowej Srebrną Nagrodę w kategorii Wydarzenie Roku w Obiekcie Handlowym i Złotą Nagrodę w kategorii Strategia PR. Teatr Wielki w Łodzi zapowiada wznowienie opery Janiaka “Człowiek z Manufaktury” w przyszłym roku. Pewnie uda się to jednak dopiero jesienią.
Janiakiem zainteresowało się jedno z wiodących wydawnictw muzycznych na świecie Schott Music, które objęło ochroną jego nowy utwór poświęcony Pendereckiemu. Miejmy nadzieję, że Schott Music pomoże młodemu polskiemu kompozytorowi w międzynarodowej karierze, podobnie jak przez kilkadziesiąt lat patronowało Pendereckiemu, między innymi publikując partytury Mistrza.