Czy wiecie, że minęło 80 lat od premiery Cyrku Tarabumba – marionetkowego widowiska, które 9 czerwca 1945 roku o godzinie 19.30 zainaugurowało działalność Teatru Groteska? Ten symboliczny moment wyznaczył początek jednej z najważniejszych instytucji lalkarskich w Polsce.
fot. Jerzy Frąckiewicz/ Archiwum Narodowego w Krakowie
W dniu jubileuszu tego przełomowego wydarzenia udostępniamy artystyczną animację zbudowaną na bazie unikatowych materiałów ikonograficznych – plakatu zaprojektowanego przez plastyka Andrzeja Stopkę oraz archiwalnych fotografii autorstwa Jerzego Frąckiewicza – przybliżając tym samym początki Groteski w nowoczesnej, multimedialnej formie.
Cyrk Tarabumba to zjawisko historyczne nie tylko ze względu na swą inauguracyjną rolę w dziejach naszego Teatru, ale przede wszystkim dzięki wyjątkowym walorom artystycznym i estetycznym. Spektakl, zrealizowany tuż po zakończeniu II wojny światowej, wyróżniał się – jak na ówczesne realia – niezwykłą warstwą wizualną, łączącą elementy teatru lalek, porywającej scenografii oraz metaforycznej narracji. Jego nowatorska, poetycka estetyka, głęboko zakorzeniona w eksperymentalnym podejściu do formy, nawiązywała do stylu poszukiwań performatywnych włoskiego Teatro dei Piccoli kierowanego przez Vittoria Podreccę, który do dziś przyciąga uwagę badaczy teatru i twórców zajmujących się teatrem lalek. Cyrk Tarabumba, uznawany za jedno z najważniejszych osiągnięć wczesnej powojennej sceny lalkarskiej, zyskał status legendy – symbolicznego gestu założycielskiego Teatru Groteska i punktu odniesienia dla kolejnych pokoleń artystów tej sceny. Jego niezwykła wizualność, redefiniująca sposób pracy aktora z materią lalki, wyprzedziła swoje czasy i na trwałe zapisała się w historii polskiego teatru lalek jako przykład śmiałego, awangardowego myślenia o formie, przestrzeni i ruchu.
Prezentowana animacja stanowi próbę ożywienia archiwalnych materiałów. Subtelny ruch nadany zdjęciom ma przybliżyć współczesnemu odbiorcy dynamiczny charakter tej unikalnej realizacji scenicznej. Jest także zaproszeniem do refleksji nad początkiem osiemdziesięcioletniej historii artystycznych poszukiwań, eksperymentów i wyzwań, jakie podejmował – i wciąż podejmuje – Teatr Groteska.
