Kontynuujemy offową teatralną podróż po kraju. Oto wrześniowy kalendarz spektakli, które powstały w ramach tegorocznej edycji programu OFF Polska. Przed nami 24 pokazy 8 spektakli. Przedstawienia zostały dofinansowane ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

fot. mat. Instytutu Teatralnego

MATER FURIOSA | Fundacja od Wschodu do Zachodu

1, 2, 4 września, godz. 19.00

Centrum Kultury w Lublinie, ul. Peowiaków 12

11 września, godz. 19.00

Dom Kultury ” Świt”, ul. Wysockiego 11, Warszawa

21 września, godz. 19.00

Fabryka Sztuki w Łodzi, ul. Tymienieckiego 3, Łódź

Spektakl i tytuł inspirowany m.in. wierszem pt. „Stabat Mater Furiosa” francuskiego pisarza Jean-Pierre Siméon.

(…)powaga wojny jest taka

że mimo nieszczęścia

mogę zrozumieć

nie, a więc nie, nie rozumiem

jestem tą, która nie chce już rozumieć dlatego, że rozumieć oznacza akceptować, tak przyszłam, żeby zrozumieć i zrozumiałam, że rozumieć to zdradzić przyszłam, żeby cię opłakać człowieku, który rodzisz wojnę

tak jak jabłoń rodzi jabłka i zrozumiałam, że opłakać cię

to podporządkować się twoim racjom

to upaść na kolana i zbierać jabłka z drzewa wojny

wściekła jestem

wściekła matka

wściekła córka

wściekła siostra

Stabat Mater Furiosa, Jean- Pierre Siméon.

W spektaklu spotkają się dwie kobiety performerki: aktorka i tancerka. Dwie kobiety – matki, córki, siostry – które we wspólnym cichym cielesnym dialogu powstaną przeciwko mężczyznom wojny-ojcom, synom i braciom. Kobiecy duet wcieli i zatańczy na wizualno-dźwiękowym tle spektakl o samotności w miłości, o samotności w życiu, o samotnym człowieczeństwie. O tym jak każde wściekłe wołanie kobiety staje się samotnym i bezdźwięcznym lamentem przeciwko wojnie, przeciwko każdej formie przemocy i nienawiści. Performerki reprezentują inne matki, córki, siostry. Nadają im wyraz i symbiozę, wspólnotę i miłość. We wspólnie opracowanej choreografii podniosą się przeciwko niesprawiedliwości, w warstwie multimedialnej zbudują dialog, a w warstwie dźwiękowo-muzycznej wzmocnią swój głos przeciwko krzykom ojców, braci, synów.

Jak my, kobiety, możemy patrzeć w przyszłość doświadczone bólem? Jak jako kobiety możemy wspólnie przezwyciężyć tradycyjne wzorce ról i wychowania? W jaki sposób możemy wspólnie przezwyciężyć samotność i brak własnej decyzji w tak ważnych sprawach? Jak przezwyciężyć samotność terytorialną, w którą spycha nas wojna?

Spektakl MATER FURIOSA pozwoli nam pokazać dwie kobiety w różnych konstelacjach: matka-matka, matka-córka, matka-siostra. W trzech częściach będzie zajmować się zjawiskiem wojennej kobiecej miłości, wzmocnionej sytuacyjną samotnością na poziomie indywidualnym, terytorialnym i emocjonalnym.

Pierwsza część spektaklu poświęcona jest własnej, osobistej perspektywie wojennej samotności i indywidualnemu wkładowi: wypowiedzi matki-córki-siostry, komentarze matki-córki-siostry, rozmowy matki-córki-siostry.

Druga część wizualnej i akustycznej eksploracji dotyczy naszej własnej terytorialnej przestrzeni oraz pytania, w jaki sposób zniszczenie naszych domów wpędza nas w jeszcze większą izolację. Nieistniejące własne cztery ściany, własny dom, ciągłe podróże „one-way-ticket”, zmiany miejsc: brak pamiątek, brak wspomnień i ciepła.

I wreszcie trzecia część, wspólna FURIOSA – wściekłość i wspólna potrzeba miłości i zrozumienia. Potrzeba wspólnej transkulturowej kobiecej wściekłości zostanie zawarta w warstwie multimedialnej i muzycznej spektaklu. Warstwa różnych kontekstów kulturowo- społecznych, różne biografie, twarze i głosy będą próbą potępienia globalnego barbarzyństwa i dodania odwagi drugiej, takiej jak my – matki, córki, siostry.

Tłem dla wszystkich trzech części MATER FURIOSA są procesy „męskiej wojny” i ich – mężczyzn wojny: ojców, synów i braci perspektywa. Ale MATER FURIOSA to też produkcja artystyczna o równowadze płciowej w kontekście wojny. Skład artystyczny projektu oraz skupienie uwagi na równowadze w perspektywach, wynika z przekonania, że płeć oraz warunki społeczno-kulturowe i polityczne stoją przed porównywalnymi pytaniami, oczekiwaniami i marzeniami o lepszym świecie. Pragniemy stworzyć różnorodne spotkanie artystyczne i pogłębić dialog poprzez wnikliwą wymianę, wysłuchanie pozycji, opinii i doświadczeń drugiej strony i zbadać możliwość mówienia o miłości w świecie wojen bez względu na płeć.

Scenariusz i reżyseria: Joanna Lewicka

Asystent reżysera: Aleksander Mitura

Obsada: Beata Mysiak, Katarzyna Tadeusz

Choreografia: zespół

Kostium: Marta Góźdź

Multimedia: Aleksander Janas

Muzyka / aranżacja: Tomasz Krzyżanowski;

Światła: Marcin Kabat Kowalczuk

Plakat: Michał Jadczak

Produkcja: Katarzyna Tadeusz / Fundacja od Wschodu do Zachodu

PR: Małgorzata Bartkiewicz

Spektakl powstał dzięki uprzejmości autora, Jean-Pierre Siméon (Wydawnictwo Les Solitaires Intempestifs we Francji oraz Secession Verlag w Berlinie) Tłumaczenie na rzecz spektaklu: Magdalena Hasiuk z francuskiego oraz Joanna Lewicka z niemieckiego.

***

MANIFEST WIOSENNY | Stowarzyszenie Spiżarnia Form Artystycznie Nieoczywistych

3 września, godz. 18.00

Gdański Archipelag Kultury „Projektornia”, ul. Dworska 29, Gdańsk

4 września, godz. 17.00

Gdański Archipelag Kultury „Plama”, ul. Pilotów 11, Gdańsk

9, 10 września, godz. 19.00

Dom Kultury „Praga”, ul. Strzelecka 11/13, Warszawa

„Manifest Wiosenny”, czyli kim byłem zanim zacząłem zgadzać się na system. Inspiracją do spektaklu „Manifest Wiosenny”, którego twórcami są artyści ze Spiżarni Form Artystycznie Nieoczywistych są dwa opowiadania Brunona Schulza – „Wiosna” i „Traktat o Manekinach albo wtóra księga rodzaju”.

„Manifest Wiosenny” to eksperymentalny spektakl teatralny, będący próbą ukazania czym może być młodość, jakie może przybierać formy. Jest to manifest wiary w siłę własnej kreatywności i możliwości. Spektakl ukazuje jak owa siła rezonuje ze światem współczesnym i tym wykreowanym przez autora.

A co myślimy, gdy słyszymy Schulz? Efemeryczność, pogoń za miłością, tęsknota za wielkimi emocjami, kreacja, kreatywność, ale też… skomplikowana forma. I to wszystko odnaleźć można w „Manifeście Wiosennym”, z jednym małym wyjątkiem – nie będzie to forma trudna w odbiorze, bo celem „Manifestu…” jest odczarowanie Schulza i ukazanie jego tekstów, jako treści uniwersalnych, dających się przełożyć na obecnie otaczającą nas rzeczywistość. Spektakl to próba zaprezentowania twórczości autora w różnych konwencjach.

***

BASZERT. DZIEWCZYNA Z NOWOLIPEK | Stowarzyszenie Rozwoju Wsi NOVA

12 września, godz. 11.00

Teatr im. J. Osterwy w Gorzowie Wielkopolskim, Scena Kameralna, ul. Teatralna 9

14 września, godz. 18.00

Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. C. Norwida w Zielonej Górze, ul. al. Wojska Polskiego 9

18 września, godz. 18.00

Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma, ul. Tłomackie 3/5, Warszawa

„BASZERT. Dziewczyna z Nowolipek” to monodram Stowarzyszenia Rozwoju Wsi NOVA w wykonaniu Karoliny Miłkowskiej-Prorok i w reżyserii Darii Anfelli. Aktorka wciela się w dwie kobiety, Olę i Idę, które dzieli wszystko, ale połączył je los… i adres na warszawskich Nowolipkach, gdzie w 1942 roku zakopano dokumenty Podziemnego Archiwum Getta Warszawy, tzw. Archiwum Ringelbluma.

Urodzona 35 lat po wojnie Ola, która zajmowała się koordynacją działań na rzecz wybudowania na Nowolipkach Upamiętnienia Archiwum Ringelbluma w Warszawie, odkrywa także inny, cenny zbiór – osobiste archiwum pamięci inspirowane życiem Idy z domu Rosenberg, mieszkającej przed wojną przy Nowolipkach 68. Właśnie tam, gdzie zakopano ten „skarb”, wpisany na listę UNESCO „Pamięć Świata” jako zabytek światowego dziedzictwa. Ola powoli przeistacza się w Idę, aby przywołać jej wspomnienia do życia.

Co skrywa to drugie „archiwum”, w którym mała Ida przechowywała wspomnienia o ludziach i miejscach? Spektakl jest hołdem dla tych, których zabrała ze sobą wojna, ale żyją nadal w Archiwum Pamięci. Naszym obowiązkiem jest przekazywanie tej Listy Nieobecności dalej, z pokolenia na pokolenie, aby nigdy nie została zapomniana.

Tekst: Iwona Kusiak (przy współpracy z Aleksandrą Engler-Malinowską)

Reżyseria: Daria Anfelli

Scenografia: Martyna Stachowczyk

Muzyka: Paweł Paluch

Choreografia: Witold Jurewicz, Marlena Bełdzikowska

***

MATECZNIK | Stowarzyszenie Teatr Okno

16 września, godz. 18.00

Instytut Teatru Przedmiotu, Policzna 48 17-250 Kleszczele

18 września, godz. 18.00

Teatr Łątek Supraśl, ul. Posterunkowa 1, Supraśl

Główną inspiracją do powstania widowiska pt. „Matecznik” stanowi wydany w 1984 roku „album fotograficznym” Wiktora Wołkowa pt. „Rzeka, droga, płoty, krowy, konie, stogi, wrony, bociany, drzewa, krzyże”. Wydawnictwo zrealizowało trzech wybitnych artystów: Wiktor Wołkow – autor zdjęć, Edward Redliński – autor zamieszczonych opowieści oraz Andrzej Strumiłło, który stworzył koncepcję oraz opracował ją graficznie. Zamieszczone w albumie zdjęcia inspirują do stawiania pytań: o los człowieka; o indywidualność; o przyjaźń; o istnienie smutku na świecie.

Spektakl jest kontynuacją artystycznych poszukiwań Stowarzyszenia teatr Okno, realizowanych w widowiskach „Pieśni Miłosne” (2019) oraz „Pieśń rzeki” (2020). Stosowane we wcześniejszych widowiskach ( „Romans Perlimplina i Belisy”, „Podróż”, „Dla mnie bomba!!!”, „Okienko”, „Pan Maluśkiewicz”) spektrum technik teatru cieni i światła artyści wzbogacili w tych spektaklach o animację oraz przetworzenia gotowych zdjęć fotograficznych. Realizowali to głównie za pomocą różnego rodzaju starych technik projekcyjnych – rzutników slajdów oraz grafoskopów.

Reżyseria: Krzysztof Zemło

Scenariusz: Krzysztof Zemło

Scenografia: Ewa Zemło

Muzyka: Anna Kowalska (Broda)

Animacje i video: Krzysztof Raczkowski

Koordynacja: Przemysław Waczyński

***

PUSTOSTANY | Fundacja Sztuki

24, 25 września, godz. 18.00

Teatr V6, ul. Żeromskiego 74/76, Łódź

Kameralny spektakl wokalno-taneczny na podstawie muzyki Roberta Schumanna

„Pustostany” to poruszające wyznania dwojga ludzi, których czas pandemii zmusił do poradzenia sobie z własnymi cieniami, samotnością i nigdy niewysłuchaną historią. W ich doświadczeniach przejrzeć się może każdy, kto w tym okresie choć przez moment poczuł się dogłębnie samotny – a takich osób, jak pokazują badania, była miażdżąca większość.

Głęboko wierzymy w terapeutyczną moc teatru wspartego tym razem nastrojową muzyką wybitnego kompozytora niemieckiego romantyzmu, Roberta Schumanna. Ponury rok 2020 pozostawił w wielu z nas rany, o których musimy zacząć mówić głośno; wołać, opowiadać, a może nawet… śpiewać i tańczyć? To pierwszy krok do uzdrowienia…

Myślałem, że to będą takie dziwne dwa tygodnie wolnego. Nie mogłem wprawdzie wyjść z domu, ale dwa tygodnie… To tyle, co ferie. Cieszyłem się nawet. Potem te dwa tygodnie zamieniły się w trzy, cztery, miesiąc… Każdy kolejny dzień wyglądał tak samo. Był tak samo szary. Bo ile można się gapić w ekran i oglądać seriale?

Kamil, 21 lata

Nagle cię wyrwano od spraw i zamknięto w czterech ścianach – nikt nie wiedział, na jak długo. No i jak to, cały świat się tak zatrzymał? Nie wiedziałeś, czy to sen, czy koszmar. I zostaliśmy tak ze swoimi problemami, ze swoim charakterem, słabościami. Z lękiem o teraz, o jutro… Sami. W Polsce, w Stanach, w Chinach… Wszędzie. Totalny absurd.

Michał, 39 lat

Wszyscy patrzyli na siebie przez kamerki, przez szyby w sklepach, przyłbice. Te maseczki zakrywające pół twarzy, strasznie źle się oddychało. Ręki nie można było podać nawet. Wszystko było prowizorką. Nic nie było pewne.

Barbara, 58 lata

Reżyseria i inscenizacja: Magdalena Cieślak, Wojciech Dzwonkowski, Wojciech Sztyk

Przekład: Andrzej Dołęgowski (Frauenliebe Und Leben), Gabriel Karski (Dichterliebe), Wojciech Sztyk (Auf einer Burg, In der Nacht)

Reżyseria światła: Tomasz Filipiak

realizacja dźwięku: Vadim Radishevskiy

opracowanie graficzne: Ewa Przepałkowska

kierownik produkcji: Magdalena Cieślak

produkcja: Fundacja Sztuki, Soul Sound

***

ŚWIATY MOŻLIWE | Stowarzyszenie Teatr Kana

17 września, godz. 19.00

18 września, godz. 17.00

23, 24 września, godz. 19.00

25 września, godz. 17.00

Teatr Kana, pl. Św. Piotra i Pawła 4/5, Szczecin

Czwórka przedstawicieli gatunku ludzkiego podejmuje próbę uratowania świata. Stawka toczy się o wszystko, a miejscem akcji jest Planeta Ziemia, ten przedziwny escape room.

***

Wydarzenia ostatnich lat postawiły ludzkość w stan permanentnego kryzysu. Druga dekada XXI wieku to nieustanne, powracające pytania o możliwości globalnego przetrwania na błękitnej planecie. Pandemia, wojny, kryzys ekonomiczny, katastrofa klimatyczna, groźba światowego kryzysu żywnościowego, pandemia nienawiści – świat w ostatnich latach, zdaje się, przyspieszył.

Ale katalog pytań o przetrwanie należałoby poszerzyć co najmniej o kryzys wyobraźni i o to, jak mogłaby wyglądać opowieść na mroczne czasy.

Wyśmialiśmy wszystkie pozytywne końce, happy endy, utopie. Krytycyzm XX wieku zabił w nas to, co pozytywne.

Co wobec tego możemy? Jak nie stracić poczucia sprawczości?

Jak robić teatr w czasach wojny? O czym opowiadać, kiedy wojna dzieje się tuż za naszą granicą?

Czy raz opowiedzianą opowieść da się zmienić? I czy wpływając na kształt opowieści z przeszłości, da się wpłynąć na bieg przyszłych zdarzeń?

Czy da się jeszcze pomyśleć ten świat inaczej?

A kiedy przyjdzie dzień decyzji: zostać czy lecieć? I może ważniejsze pytanie: dokąd?

„Mam nadzieję, że następna planeta nie da się tak załatwić”, mówi jedna z postaci.

W trakcie przygotowań do spektaklu twórcy odbyli szereg rozmów ze sztuczną inteligencją. W nadchodzących przedpremierowych tygodniach będziemy prezentować ich wybrane fragmenty

#1

Człowiek: czy uda się uratować życie na planecie Ziemia?

Sztuczna inteligencja: Nie ma jednej uniwersalnej odpowiedzi na to pytanie, ponieważ najlepszy sposób na ratowanie życia na Ziemi będzie się różnić w zależności od konkretnej sytuacji. Jednak kilka wskazówek, jak ratować życie na Ziemi, to: skupienie się na zrównoważonym rozwoju lub stworzeniu technologii, która pomoże wam oczyścić środowisko.

Scenariusz, reżyseria, opracowanie muzyczne: Krzysztof Popiołek

Scenografia: Anna Wołoszczuk

Kostiumy: Piotr Popiołek

Zespół aktorski: Bibianna Chimiak, Karolina Sabat, Dariusz Mikuła, Piotr Starzyński

Kierownik produkcji: Piotr Motas

***

ŚPIEWAJĄCA Z WILCZKAMI | Galicyjskie Towarzystwo Edukacyjne GATE / Teatr Przedmieście

24, 25 września, godz. 19.00

Teatr Przedmieście, ul. Reformacka 4, Rzeszów

Spektakl opowiada historię życia i twórczości Heleny Wilczek, ostatniej żyjącej ze sławnej Kapeli Wilczków z Rakszawy, wsi o bogatych tradycjach włókienniczych, gdzie przenikają się elementy dawnej kultury Lasowiaków i Rzeszowiaków. Autorski spektakl Teatru Przedmieście, z czynnym udziałem 85- letniej Heleny Wilczek będzie powrotem do czasów młodości naszej bohaterki i przełomowych wydarzeń jej życia, które wyznaczyły kolejne drogi jej losu.

Ważnym elementem „Śpiewającej z wilczkami” będzie muzyka grana na żywo przez muzyków teatru, którzy na podstawie archiwalnych utworów odtworzą skład instrumentalny kapeli Antoniego Wilczka. Dzięki nagraniom, przyśpiewkom, a także zapisom oryginalnych pieśni w starych zeszytach spróbujemy zachować pamięć odchodzącego już świata, który na naszych oczach powoli znika.

Charyzmatyczna postać Heleny Wilczek jest żywym nośnikiem tradycji, bogatej obyczajowości, nierozerwalnie związanej z obrzędowością i życiem starej, lasowiackiej wsi. Swoisty mikrokosmos, który p. Helena nosi w sobie poprzez swoje opowieści i pamięć jest niepowtarzalny i właśnie dlatego chcemy ocalić je od zapomnienia. Sztuka będzie dynamicznym zapisem wspomnień, najważniejszych wydarzeń życia kobiety; jej młodzieńczych marzeń, miłości, macierzyństwa, życia rodzinnego, ale też tęsknoty i cierpienia. A wszystko bogato ubarwione starymi fotografiami i materiałami dźwiękowymi znalezionym w rzeszowskim Muzeum Etnograficznym. Ale przede wszystkim będzie to wzruszająca muzyczna podróż w czasie z udziałem żywej muzyki i śpiewu, a przewodniczką tej wyprawy będzie nasza „śpiewająca z wilczkami”.

Reżyseria, scenariusz: Aneta Adamska-Szukała

Scenografia: Paweł Sroka

Muzyka: Jakub Adamski, Jan Niezgoda, Mirosław Kiełbasa, Maciej Szukała

Obsada: Helena Wilczek, Aneta Adamska-Szukała, Kinga Szuberla, Krzysztof Adamski, Maciej Szukała

Spektakle powstały w ramach programu OFF Polska organizowanego przez Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.