Kraj. GUS: wydatki na kulturę w 2024 r. zwiększyły się w porównaniu z poprzednim rokiem o 20,1 proc.

Wydatki publiczne na kulturę i ochronę dziedzictwa narodowego w 2024 r. zwiększyły się w porównaniu z poprzednim rokiem o 20,1 proc. i wyniosły ponad 21 mld zł - wynika z rocznego raportu GUS podsumowującego działalność publicznych i prywatnych podmiotów zajmujących się kulturą.

W raporcie GUS „Kultura i dziedzictwo narodowe w 2024 r.” podano, że wydatki publiczne, tj. wydatki z budżetu państwa i samorządu terytorialnego, na kulturę i ochronę dziedzictwa narodowego (pomniejszone o dotacje i subwencje z budżetu państwa dla samorządów i o transfery pomiędzy jednostkami samorządu terytorialnego) w 2024 r. zwiększyły się w porównaniu z rokiem poprzednim o 20,1 proc. i wyniosły 21 mld 430,1 mln zł, co w odniesieniu do PKB stanowiło 0,59 proc.

„Wydatki z budżetu państwa wyniosły 6 mld 883,2 mln zł. Największą część wydatków z budżetu państwa na kulturę i ochronę dziedzictwa narodowego w 2024 r. przeznaczono na działalność radiową i telewizyjną (32,1 proc.). Ponadto na inwestycje i funkcjonowanie muzeów – 22,2 proc., na teatry – 5,2 proc., centra kultury i sztuki – 5,0 proc., oraz na archiwa – 4,7 proc.” - napisano.

Z kolei wydatki na kulturę i ochronę dziedzictwa narodowego z budżetów samorządów terytorialnych (łącznie z dotacjami i subwencjami z budżetu państwa oraz transferami pomiędzy jednostkami samorządu terytorialnego) wzrosły o 16,7 proc. i wyniosły 16 mld 229,7 mln zł, co stanowiło 3,8 proc. ogólnych wydatków z budżetów samorządowych.

„Przeciętne roczne wydatki na zakup artykułów i usług kulturalnych w 2024 r. wyniosły 481,68 zł (wobec 395,52 zł w 2023 r.) na jedną osobę w gospodarstwie domowym i zwiększyły się nominalnie o 86,16 zł (tj. o 21,8 proc.) w porównaniu z rokiem poprzednim. Udział wydatków na kulturę w łącznych wydatkach gospodarstw domowych wyniósł 2,1 proc. Udział tych wydatków wahał się od 1,2 proc. (w gospodarstwach rolników) do 3,1 proc. (w gospodarstwach pracujących na własny rachunek)” - podano.

Z raportu wynika, że w 2024 r. w Polsce działały 8822 placówki biblioteczne (spadek o 54 w porównaniu z 2023 r.). Wśród wszystkich bibliotek i placówek biblioteczno-informacyjnych większość stanowiły biblioteki publiczne.

„W 2024 r. funkcjonowało 7541 bibliotek publicznych, w tym 4925 filii bibliotecznych. Biblioteki publiczne prowadziły 864 oddziały dla dzieci i młodzieży oraz 690 punktów bibliotecznych. Większość bibliotek publicznych i ich filii prowadziło swoją działalność na wsi (64 proc.). Najwięcej bibliotek publicznych (łącznie z filiami) działało w województwie mazowieckim (12,5 proc. ogólnej liczby bibliotek publicznych)” - czytamy.

W ubiegłym roku mieliśmy 5,4 mln użytkowników korzystających z bibliotek publicznych (łącznie z filiami). „Najwięcej czytelników, podobnie jak w roku poprzednim, skorzystało w 2024 r. z zasobów bibliotek w dwóch największych pod względem liczby ludności województwach – mazowieckim (908,8 tys.) i małopolskim (648,6 tys.), a na trzecim miejscu uplasowało się województwo śląskie (642,4 tys.)” - podano.

W 2024 r. w Polsce funkcjonowało 3911 centrów kultury, domów i ośrodków kultury, klubów i świetlic. Najwięcej było ośrodków kultury (32,8 proc. wszystkich podmiotów), a najmniej klubów (7,3 proc.). W 2024 r. w centrach kultury, domach i ośrodkach kultury, klubach i świetlicach funkcjonowało 6,9 tys. pracowni specjalistycznych. Wszystkie placówki zorganizowały łącznie 276,6 tys. imprez, w których uczestniczyło 35,2 mln osób.

W raporcie GUS podano, że w zeszłym roku działalność sceniczną prowadziło 206 teatrów i instytucji muzycznych, z których 180 miało własny zespół artystyczny. „Teatry i instytucje muzyczne zorganizowały 60,5 tys. przedstawień i koncertów, w których uczestniczyło 12,2 mln widzów i słuchaczy. W porównaniu z 2023 r. liczba przedstawień i koncertów wzrosła o 2,3 proc., natomiast liczba widzów i słuchaczy zmniejszyła się o 0,8 proc.” - przekazano.

Według stanu na koniec 2024 r. teatry i instytucje muzyczne miały 378 scen i 102,9 tys. miejsc na widowniach w stałych salach. Najwięcej widzów i słuchaczy odnotowano w teatrach i instytucjach muzycznych województwa mazowieckiego (3,8 mln osób), a najmniej – w teatrach i instytucjach muzycznych województwa opolskiego (145,2 tys.). Najwyższy wskaźnik liczby widzów i słuchaczy na 1000 ludności odnotowano w teatrach i instytucjach muzycznych z województwa mazowieckiego (695), a najniższy – z województwa lubelskiego (75).

Według danych GUS w 2024 r. muzea odwiedziło 44,4 mln osób, z czego blisko 795,1 tys. osób w trakcie Nocy Muzeów. „Spośród wszystkich osób odwiedzających muzea w 2024 r. w zorganizowanych grupach wizytę odbyło 20,1 proc., a 32,3 proc. wszystkich wizyt odbyło się w ramach wejść bezpłatnych” - napisano.

W 2024 r. w Polsce działało 310 galerii sztuki prowadzących działalność wystawienniczą. Większość podmiotów (66,1 proc.) należała do sektora publicznego, w ramach którego dla 84,9 proc. galerii organizatorem były jednostki samorządu terytorialnego. Galerie sztuki zorganizowały w Polsce łącznie 4140 wystaw: 3770 krajowych (3353 w 2023 r.), 248 międzynarodowych (237 w 2023 r.) oraz 122 zagraniczne (141 w 2023 r.). Ponadto 25 galerii sztuki zaprezentowało 59 wystaw poza granicami kraju.

Wystawy w Polsce zwiedziło 4,5 mln osób (o 12 proc. więcej niż w 2023 r.), w tym wystawy plenerowe – 1,4 mln osób. Państwowe i samorządowe galerie sztuki zgromadziły 92,3 proc. ogólnej liczby zwiedzających.

Cały raport dostępny jest na stronie GUS.