W najbliższych dniach kielecki festiwal w Teatrze im. Żeromskiego będzie gościć na swojej scenie trzy spektakle z Europy: rumuńską „Mary Stuart” w reżyserii Andreia Şerbana, francuskie „Cavalières” Isabelle Lafon oraz litewskie „Consider the Lobster” Yany Ross. Każdy z tych spektakli to unikalne spojrzenie na kondycję człowieka, władzę i relacje społeczne — zrealizowane w odmiennych konwencjach estetycznych, ale z równie imponującą siłą wyrazu.
fot. mat. organizatora
Wszystkie spektakle tłumaczone są na język polski i angielski.
MARY STUART
Teatr Narodowy w Bukareszcie
Reżyseria: Andrei Şerban
Rumuńska inscenizacja „Mary Stuart” to intensywny dramat polityczny i emocjonalny, w którym Andrei Şerban zestawia historyczny konflikt między królową Szkocji a Elżbietą I z dylematami współczesnego świata. Wśród aktorów Teatru Narodowego w Bukareszcie, pod wodzą Şerbana i Danieli Dimy, rodzi się spektakl o potężnym ładunku psychologicznym.
Jak pisała Alexandra Ares („Rinocerul Magazine”): To spotkanie tradycji i nowoczesności, które stawia widza przed pytaniem, jak daleko jesteśmy gotowi posunąć się w walce o władzę.
Madalina Dumitrache („Bel-Esprit.ro”) podkreśla zaś niezwykłą więź między sceną a widownią, która czyni z odbioru spektaklu doświadczenie niemal mistyczne.
„Mary Stuart” miała premierę 12 grudnia 2024 roku w Teatrze Narodowym w Bukareszcie, a w Kielcach (Kieleckie Centrum Kultury) zostanie pokazana 15 października 2025 roku
o godz. 19:00.
fot. mat. organizatora
CAVALIÈRES
Les Merveilleuses / Teatr Narodowy de la Colline, Paryż
Koncepcja i reżyseria: Isabelle Lafon
Francuska reżyserka Isabelle Lafon po raz kolejny udowadnia, że teatr
może być przestrzenią czułości i politycznej refleksji. „Cavalières” to
historia czterech kobiet – Denise, Saskii, Nory i Jeanne – które tworzą
wspólnotę wokół opieki nad dziewczynką
z niepełnosprawnością.
Joëlle Gayot z „Le Monde” nazwała ten spektakl figlarnym, a zarazem głęboko humanistycznym studium kobiecej solidarności. Laurent Goumarre (Libération) podkreśla: To teatr, który dzieje się tu i teraz – pulsujący emocją, wymykający się konwencjom.
Premiera „Cavalières” odbyła się 5 marca 2024 roku, a polska publiczność
będzie mogła obejrzeć przedstawienie 18 października 2025 roku o godz.
19:00 w Kieleckim Centrum Kultury.
fot. mat. organizatora
CONSIDER THE LOBSTER
Litewski Narodowy Teatr Dramatyczny, Wilno
Reżyseria: Yana Ross
Na podstawie książki Davida Fostera Wallace’a
Litewska reżyserka Yana Ross, znana z odważnych reinterpretacji klasyki,
w „Consider the Lobster” podejmuje temat empatii, moralności i
cierpienia. Inspirowana esejem Wallace’a oraz refleksjami Susan Sontag o
ludzkim bólu, tworzy spektakl, który jest równocześnie prowokacją i
medytacją nad współczesną wrażliwością.
Alma Braškytė z portalu menufaktura.lt zwraca uwagę na zawieszone obrazy, które rozbijają narrację i zmuszają widza do spojrzenia na scenę z nowej perspektywy. Z kolei Jūratė Visockaitė (Literatūra ir menas) pisze: Ross nie boi się brutalności ani ironii – jej teatr jest lustrzanym odbiciem naszej niecierpliwej epoki.
Spektakl premierowo zaprezentowano 21 września 2023 roku w Wilnie, a w
Kieleckim Centrum Kultury zostanie pokazany 23 października 2025 roku o
godz. 19:00.
***
ANDREI ŞERBAN
W 1968 roku ukończył Instytut Teatralny i Filmowy w Bukareszcie.
Debiutował w Teatrze Młodzieżowym w Piatra Neamt w sztukach „Arden of
Feversham” anonimowego angielskiego autora z XVI wieku, „Juliusz Cezar”
Szekspira oraz „Dobry człowiek
z Sychuanu” Bertolta Brechta. W 1971 roku został zaproszony przez Ellen
Stewart, dyrektorkę teatru La MaMa do Nowego Jorku w Stanach
Zjednoczonych, gdzie otrzymał stypendium Forda. Odniósł natychmiastowy
sukces, po czym Peter Brook zaprosił go do swojego centrum badań
teatralnych, gdzie Andrei Şerban uczestniczył w realizacji kilku
spektakli. Wyreżyserował sztuki teatralne i opery w 39 krajach. Podczas
pracy w Stanach Zjednoczonych od 1970 roku przez 20 lat współpracował z
American Repertory Theatre Company Roberta Brusteina. Ma na koncie
również współpracę z teatrem La MaMa, teatrem Public Theatre, Lincoln
Centre, Circle in the Square, Yale Repertory Theatre, teatrem Guthrie,
A.C.T. oraz operami w Nowym Jorku, Seattle i Los Angeles. W Europie
współpracował z operami w Paryżu, Genewie, Wiedniu
i Bolonii, Welsh National Opera, Covent Garden, Théâtre de la Ville,
Helsinki Lilla Teatern, Teatrul National Bucharest (1990-1993, jako
reżyser) oraz La Comédie Française. W Japonii wystawił spektakle dla
Shiki Company w Tokio. Andrei Şerban wykładał i nadal wykłada na wielu
uniwersytetach m.in. Yale School of Drama, Harvard University, Le
Conservatoire de Paris, Stockholm Dramatic School, Theatre School of
Tokyo, University of California – San Diego, Pittsburgh Theatre
Institute i San Francisco State University, Carnegie-Mellon, Sarah
Lawrence, Paris Conservatoire d'Art Dramatique oraz A.R.T. Institute for
Advanced Theatre Training. Od 1992 roku pełni funkcję dyrektora Oscar
Hammerstein Center for the Performing Arts na Uniwersytecie Columbia w
Nowym Jorku.
ISABELLE LAFON
Isabelle Lafon, uczennica Antoine’a Viteza i Madeleine Marion, jest przede wszystkim aktorką. Pracowała z reżyserami takimi jak Wajdi Mouawada, Marie Piemontese, Chantal Morel, Guy-Pierre Couleau, Alain Ollivier, Thierry Bédard i Michel Cerdy. Występuje we wszystkich sztukach, które reżyseruje. Na koncie ma między innymi przedstawienia takie jak „Igishanga”, na podstawie książki „Nagość życia. Opowieści z bagien Rwandy” Jeana Hatzfelda, „Mewę” Antoniego Czechowa (w Théâtre Paris-Villette), „Dwie żarówki z pięciu” na podstawie „Zapisków o Achmatowej” Lidii Czukowskiej i „Bérénice” Jeana Racine'a (w Théâtre Gérard Philipe w Saint-Denis). W Théâtre national de la Colline w Paryżu wystawiła „L’Opoponax” Monique Wittig, „Daj mi spróbować” na podstawie pamiętników Virginii Woolf, „Vues Lumière” (własnego autorstwa), „Bezwstydnych” na podstawie Marguerite Duras, „Odchodzę beze mnie” (własnego autorstwa), a w 2024 roku „Cavalières” (własnego autorstwa). Isabelle Lafon prowadzi warsztaty dla amatorów i wykłada w szkołach teatralnych, m.in. w Conservatoire National Supérieur d’Art Dramatique, École de la Comédie de Saint Etienne, a wkrótce także w ENSATT. Wyreżyserowała film średniometrażowy zatytułowany „Les Merveilleuses” [Wspaniałe].
YANA ROSS
Kosmopolityczna nomadka. W swojej pracy teatralnej reinterpretuje radykalne dzieła dzisiaj uznawane za klasykę i inscenizuje je w sposób wrażliwy lecz niepozbawiony zuchwałości, sprawnie wykorzystując historie danego miasta, w którym pracuje, jak również osobiste historie aktorów. W inspirowanych klasycznymi tekstami takimi jak „Trzy siostry” i „Wiśniowy sad” Czechowa, „Nora” Ibsena czy „La Ronde” Arthura Schnitzlera przedstawieniach Yana Ross rozbiera je na elementy podstawowe, obnażając ich burżuazyjne jądro, nawiązując bezpośrednio do języka i rytuałów społeczeństwa, które będzie ich odbiorcą. Ma przenikliwe, analizujące spojrzenie outsiderki, która nie należy do żadnej konkretnej społeczności. W 2008 roku Yana Ross była pierwszą kobietą, która wyreżyserowała przedstawienie na głównej scenie berlińskiej Volksbühne. Szerszej publiczności niemieckojęzycznego świata teatru dała się poznać w 2016 roku podczas Festiwalu Wiedeńskiego, na którym pokazała wyreżyserowany przez siebie „Koncert życzeń” Franza Xavera Kroetza, w którym słynna polska aktorka Danuta Stenka przez 80 minut występuje na scenie w milczeniu. Do 2024 roku była stałym członkiem zespołu artystycznego Schauspielhaus Zürich. Jej prace były prezentowane na Biennale w Wenecji, Festiwalu w Salzburgu, BITEF i Festiwalu Wiedeńskim.
