Na Scenie Teatralnej im. Ryszarda Jaśniewicza w oliwskim Domu Zarazy trwają ostatnie próby do spektaklu „Aktor-Duch” według sztuki Gabrieli Pewińskiej-Jaśniewicz.
fot. mat. teatru
To rzecz o walce pokoleń, duchowy dialog jaki toczą Mistrz i uczeń. Teatralna etiuda o aktorstwie, wartościach, poszukiwaniu siebie, niełatwej drodze na szczyt, i Mistrzach, którzy pomagają się wspinać.
W roli Młodego Aktora – 19-letni Mikołaj Gruszkiewicz, uczeń specjalizacji teatralnej OLPI i LSP w Gdańsku, klasy którą prowadzi aktorka Jadwiga Możdżer. Oboje zagrali w przedstawieniu „Callas” - premiera odbyła się w czerwcu w Teatrze Szekspirowskim, ale Mikołaj Gruszkiewicz mimo młodego wieku ma już na koncie wiele innych ról w szkolnych przedstawieniach.
W spektaklu przyjdzie mu zmierzyć się z samym Ryszardem Jaśniewiczem. Głos zmarłego trzy lata temu aktora ponownie zabrzmi na oliwskiej scenie.
Przedstawienie reżyseruje Jadwiga Możdżer.
- „Aktor-Duch” to inspirujący tekst, pozornie „niedzisiejszy”, bo operujący klasyką, a jednocześnie bardzo współczesny i potrzebny – mówi reżyserka. - Ważny, bo ukazuje jaką rolę odgrywają w naszym życiu wartości budujące teatr. Głos Ryszarda Jaśniewicza, jako ducha Starego Aktora napomina jak Hamlet aktorów, tuż przed ich wyjściem na scenę, jak mają BYĆ, aby ich GRA była przejmująca. To nawiązanie do kondycji dzisiejszego aktorstwa. Pracuję z młodym, utalentowanym i bardzo wrażliwym aktorem, którego nie od razu dało się namówić na pokazanie, jak kręta jest ścieżka poszukiwań interpretacji. Aby to zagrać, musiał zdobyć się na duży dystans do samego siebie, bo rola Młodego Aktora w tym spektaklu zaczyna się od zmagania z wyobrażeniami na temat różnorodnych patentów, którymi ogrywa się temat aktorskiej kariery. Mamy tu upozowania na mocarza, luzaka, płaczka, demiurga, egocentryka. Mikołaja interesowało najbardziej pokazanie prawdy interpretacyjnej, która pojawia się w finale spektaklu… Bardzo cenię w nim to, że zaufał mi, i z dużym wyczuciem pokonał ten mało komfortowy etap, kiedy nie walczy się o sympatię widza, tylko bez znieczulenia ujawnia się to, co z pasją komentuje głos ducha Starego Aktora: „Młodzi, ja ich tu widuję, jak grają próby, jak się gną, jak się kudłaczą i mataczą. Co to jest za piekło! Stać i patrzeć, jak chłystek jakiś psuje dzieło!”. Gruszkiewicz pokazuje widzom rzeczywisty wysiłek pokonywania wyboistej drogi do okiełznania siebie, swojego ego w roli. Poradził sobie z tym świetnie! Nawiązująca się między Młodym Aktorem a starym Mistrzem relacja jest tu motorem zmiany. Jaśniewicz swoją pasją aktorstwa mobilizuje młode pokolenie do walki o siebie, ale i sam nie rezygnuje, szuka drogi, by wrócić na scenę ...Stamtąd. Mówi: „Przecież są jakieś sposoby... By znów stać się tym młodym człowiekiem, który dopiero wchodzi na tę drabinę. Dla którego ta kurtyna się otwiera”.
W spektaklu wykorzystano teksty: Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Stanisława Wyspiańskiego, Cypriana Kamila Norwida i Ryszarda Jaśniewicza.
Premiera, 13 października. Dom Zarazy w Gdańsku-Oliwie, ul. Stary Rynek Oliwski 15.
Ryszard Jaśniewicz (1939-2021)
Aktor, reżyser, autor sztuk teatralnych, pedagog, poeta. Absolwent Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie. Grał i reżyserował m. in. w Teatrze Polskim we Wrocławiu, Teatrze Wybrzeże w Gdańsku (1971-83), gościnnie w Teatrze Miejskim w Gdyni i Theatre Les Dechargeurs w Paryżu. Zagrał blisko 200 ról (w tym głównych u wybitnych reżyserów, m. in. : Marka Okopińskiego, Stanisława Hebanowskiego, Adama Hanuszkiewicza, Zygmunta Hübnera, Jakuba Rotbauma, Jerzego Jarockiego), wyreżyserował 50 spektakli.
Był dyrektorem, aktorem i reżyserem Słupskiego Teatru Dramatycznego (1983-88) oraz dyrektorem Centrum Edukacji Teatralnej w Gdańsku (1988-1992). W 1999 roku założył własną scenę Teatr z Polski 6. Ostatnie trzynaście lat tego teatru to 17 premierowo wystawionych przez niego monodramów w Domu Zarazy w Oliwie i także tam - ponad 150 spotkań w ramach warsztatów recytatorskich pod hasłem „Jaśniewicz recytuje, spróbuj i Ty!”. Autor tomu „Wiersze teatralne” (2021).