Bydgoszczanie! Do Teatru Polskiego możecie przynieść wideo nagrane swoimi kamerami w latach 90. i na początku lat 2000., by stało się częścią bydgoskiej odsłony projektu VHS/ Visual Homemade Stories Klaudii Hartung-Wójciak. A już od 2 marca na małej scenie TPB nowy spektakl - „Stella Walsh. Najszybsza osoba świata” w reż. Jana Jelińskiego. I na tym nie koniec propozycji bydgoskiego teatru na najbliższe tygodnie.

fot. mat. teatru

- Podziel się nagraniami wideo - apeluje do bydgoszczanek i bydgoszczan Teatr Polski w Bydgoszczy, który zachęca, by w domach poszukać kaset VHS z prywatnymi nagraniami z lat 90. i początku 2000. W jakim celu?

Dawne nagrania wideo staną się materiałem wyjściowym do projektu VHS/ Visual Homemade Stories (VSH/Wizualne domowe historie), jaki będzie autorską partyturą sceniczną, a w przyszłości spektaklem/performans na scenie TPB w reż. Klaudii Hartung-Wójciak.

Bydgoska codzienność czasu transformacji w oku kamer mieszkańców

- To właśnie w prywatnych archiwach możemy odnaleźć najistotniejsze wizualne opowieści o rzeczywistości doby transformacji. Materiał zachowany na kasetach VHS interesuje mnie całościowo - od zapisu wydarzeń z życia miasta (ulice, reklamy, otwarcie hipermarketu, np. King Cross z 1999 - obecne Rondo), po rejestracje codzienności mieszkańców/mieszkanek Bydgoszczy: pierwsze wizyty w McDonaldzie, komunie, wigilie, urodziny odgłosy debat sejmowych wydobywające się z telewizora poza kadrem, niedzielne spacery czy rejestracje wakacji - wyjaśnia nam reżyserka Klaudia Hartung-Wójciak.

Przywołane przez reżyserkę zajawki codzienności jak m.in. otwarcie hipermarketu, przebijają się również na zdjęciach z lat 90. z naszego redakcyjnego archiwum - to właśnie jedna z fotografii naszego ówczesnego fotoreportera Marka Chełminiaka, wykonana w sklepie Geant, posłużyła TPB do oficjalnej zapowiedzi projektu VHS/ Visual Homemade Stories (Bydgoszcz).

A dlaczego prywatne nagrania VHS mają obrazować akurat lata transformacji?

- Rozwój VHS i pierwszych kamer domowych związany jest w Polsce ze zmianą systemową. W domowych nagraniach VHS interesuje mnie zarówno jakość i kształt zapisu, który z każdym kolejnym odtworzeniem morfował, zużywał się i zmieniał jakość, jaki i to co zarejestrowane - odpowiada Klaudia Hartung-Wójciak.

Reżyserka zwraca też uwagę, że odtwarzanie po latach domowych nagrań VHS, wydobywa ładunek polityczny codzienności lat 90., a obrazy – warunkowane klasowo i genderowo - przestają być niewinne.

- Interesuje mnie to, co przynosi ponowna analiza materiałów video z lat 90., jaka opowieść o nas kryje się w pozornie błahych i „nieistotnych” kadrach oraz w jaki sposób pracować z potencjałem nostalgicznym obrazów transformacji? To zapis dzieciństwa obecnych 30-latków i archiwum fascynacji ich rodziców. Co warto rejestrować? Dlaczego warto? Kto trzyma kamerę i jak to wpływa na to, co zachowane? Kto mógł sobie pozwolić na posiadanie kamery, a kto nie? Czyje obrazy z przeszłości zostały zachowane, a kto stracił widoczność? Opowieść o przeszłości to dla mnie opowieść o „tu i teraz”. Miejsce, w którym się obecnie znajdujemy - politycznie, społecznie, ekonomicznie, kulturowo, zakorzenione jest mocno (oczywiście nie tylko) w zmianach systemowych przełomu lat 80. i 90. - wyjaśnia naszej redakcji Klaudia Hartung-Wójciak.

Zbiórka opowieści wideo mieszkańców Bydgoszczy z doby transformacji trwa do 12 marca 2023 r.

Zbiórka nagrań VHS trwa do 12 marca br. Kasety, płyty DVD i inne nośniki można zostawić w kasie Teatru Polskiego w Bydgoszczy (od środy do piątku w godz. 14-18 oraz na godzinę przed spektaklem lub poza tym godzinami po uprzednim kontakcie - kom. 885 60 70 90). Przekazane nagrania VHS zostaną zdigitalizowane, a nośniki oddane właścicielom (w ciągu 90 dni od przekazania nagrania).

Osoby, które podzielą się swoimi domowymi nagraniami VHS, Teatr Polski w Bydgoszczy pod koniec marca (dokładny termin wkrótce ma być podany) zamierza zaprosić do udziału w warsztatach kontekstowych z reżyserką i kuratorką projektu Klaudią Hartung-Wójciak.

Warto dodać, że bydgoska edycja „VHS/ Visual Homemade Stories” jest już kolejną odsłoną archiwalnego projektu Klaudii Hartung-Wójciak, która realizowała go już w Krakowie/Warszawie, Tel Awiwie i Jerozolimie.

- Celem projektu jest próba uchwycenia specyfiki konkretnego miasta, mianowicie Bydgoszczy, wczesnych lat 90. Obecnie transformacja analizowana jest przede wszystkim w wymiarze ogólnopolskim. Prace badawcze i artystyczne z tego obszaru powstają głównie w oparciu o narracje dotyczące pewnych fenomenów - politycznych, ekonomicznych i kulturowych. W swojej pracy chciałabym skupić się na „małych narracjach”. Co dla mnie istotne, to specyfika samego materiału wyjściowego, na którym zamierzam pracować. Nagrania zachowane na kasetach wideo to głównie zapisy prywatne i intymne, a rejestracja konkretnego momentu historycznego jest w nich zazwyczaj nieintencjonalna, przypadkowa, „przy okazji”. Celem jest wytworzenie innej opowieści o Bydgoszczy, opowieści mieszkańców Bydgoszczy doby transformacji, prowadzonej w ramach dialektyki małej codzienności i wielkich historii - dodaje reżyserka Hartung-Wójciak, którą bydgoska publiczność poznała w czerwcu 2021 r., kiedy to dla TPB zrealizowała spektakl „Ach, jeżeli przyjdę dać, tak okrutne, moje ostatnie pożegnanie” na bazie „Antygony” Sofoklesa.

fot. proj. Tomek Popakul

O najszybszej osobie świata - już w marcu na bydgoskiej scenie

Tymczasem TPB przygotowuje się do czwartej premiery tego sezonu, jaką będzie spektakl o najszybszej osobie na świecie - Stelli Walsh (Stanisławie Walasiewicz) - pochodzącej z Polski lekkoatletce, startującej w biegach sprinterskich i skoku w dal, mistrzyni olimpijskiej, wielokrotnej rekordzistce świata, która 4.12.1980 r. została śmiertelnie postrzelona podczas napadu, a przeprowadzona sekcja zwłok wykazała, że była osobą interpłciową. Stelli zarzucono świadome oszustwo i zajmowanie miejsca „prawdziwym kobietom”. W mediach nagłówki krzyczały „STELLA WAS FELLA” („Stella była chłopakiem”).

Twórcy spektaklu„Stella Walsh. Najszybsza osoba świata” - reżyser Jan Jeliński i odpowiedzialna za tekst Anna Mazurek - tworzą biograficzną fikcję sportsmenki, wychodząc od tego, czego o niej nie wiemy, co pozostaje tematem domysłów i spekulacji. Z czym mierzyła się Stella?

- Głównym tematem opowieści twórcy czynią doświadczenie dyskryminacji osoby interpłciowej. Dyskryminacji, która zaczynać się może już w domu rodzinnym i w gronie najbliższych osób. Spektakl jest zaproszeniem do snucia empatycznej fantazji sojuszników osób interpłciowych. Historia Stelli opowiadana z takiej perspektywy staje się gestem sprzeciwu wobec medialnego śledztwa, którego padła ofiarą - brzmi zapowiedź spektaklu, którego przedpremierowy pokaz już 2 marca na małej scenie TPB, premiera dzień później (3 marca), a kolejne pokazy 4 i 5 marca. Następna okazja zobaczyć spektakl będzie 21, 22 i 23 kwietnia.

Bilety na najnowszy spektakl, jak i pozostałe sztuki, są do nabycia w kasie TPB oraz online poprzez stronę www.teatrpolski.pl zakładkę Kup bilet online