Premierę dramatu Tadeusza Różewicza „Do piachu”, której realizacji podjęli się Witold Mazurkiewicz i Janusz Opryński, wystawi w sobotę bielski Teatr Polski. To dopiero czwarta adaptacja sceniczna utworu, ale zarazem druga tego duetu reżyserskiego.
Inne aktualności
- Warszawa. „Po tamtej stronie jeziora” – premiera w Teatrze Ochoty 08.11.2024 18:16
- Warszawa/Poznań/Bydgoszcz. „Motyle są wolne” Teatru Gudejko 08.11.2024 16:34
- Kraków. Zagubieni w teatrze. Nocne zwiedzanie Teatru Słowackiego 08.11.2024 16:14
- Wrocław. Oryginał rękopisu „Pana Tadeusza” przez najbliższe dni do zobaczenia w Ossolineum 08.11.2024 15:53
- Wałbrzych. Na zamku Książ odtworzono koronę hrabiowską 08.11.2024 15:43
- Kraków. Druga odsłona Festiwalu Otwarcia w Teatrze Ludowym 08.11.2024 15:27
- Łódź. W Teatrze Pinokio - projekt artystyczno-społeczny dla młodzieży „Wejdź Nowa” 08.11.2024 15:22
- Białystok. Spektakl „Dekada 80” z udziałem osób z niepełnosprawnością słuchu 08.11.2024 15:22
- Bydgoszcz. Dziś rusza XXIII Festiwal Prapremier 08.11.2024 14:51
- Wrocław. Premiera w Instytucie Grotowskiego 08.11.2024 14:49
- Warszawa. Hanna Wróblewska: państwo nie może abdykować z kultury 08.11.2024 14:43
- Gdynia. „SymulAkcja! Gdzie medycyna spotyka teatr" – nowy projekt Teatru Gdynia Główna 08.11.2024 14:32
- Szkocja. Pokazy monodramu „Niedźwiedź Wojtek” Tadeusza Słobodzianka w najbliższy weekend 08.11.2024 14:15
- Pomorskie. Festiwal Kaskaderzy Teatru w Centrum Kukły Polskiej w Dzięglu 08.11.2024 13:44
Tadeusz Różewicz w dramacie opisał - znane sobie z własnego doświadczenia - życie w oddziale partyzanckim AK podczas niemieckiej okupacji, nie skrywając jego mrocznych stron.
Różewicz na kartach dramatu opowiedział historię Walusia, chłopaka ze wsi, który podejrzany za rabunek i gwałt zostaje skazany na śmierć, a potem rozstrzelany przez kolegów. „Ta sztuka narobiła zgiełku, rabanu. Nawet ludzie mu (Różewiczowi – PAP) przychylni, jak Marta Fik nie mogli sobie wyobrazić, że Waluś jest głównym bohaterem. To nie jest postać; to antypostać. Prymityw, choć najprawdopodobniej nie zrobił tego, co mu zarzucano. (…) Różewicz nie ocenia, ale składa relację trudną, nie hagiograficzną. Poeta nie jest historykiem. Ma prawo do swoje widzenia świata” – powiedział w środę PAP Janusz Opryński.
Wystawienia kontrowersyjnego dzieła jako pierwszy podjął się Tadeusz Łomnicki w Teatrze na Woli w 1979 roku. Jedenaście lat później zmierzył się z nim Kazimierz Kutz w Teatrze Telewizji. Po tej realizacji Różewicz zabronił kolejnych wystawień. Spektakl wywołał bowiem skrajne emocje wśród weteranów AK. Po wielu latach zgody udzielił Mazurkiewiczowi i Opryńskiemu, którzy w 2003 roku wystawili go w lubelskim Teatrze Provisorium.
Reżyserski duet po ponad dwóch dekadach postanowił ponownie się zmierzyć z dramatem, na co otrzymał zgodę Julii Różewicz, wnuczki poety i spadkobierczyni praw autorskich. Tym razem sceną będzie Teatr Polski w Bielsku-Białej, któremu Witold Mazurkiewicz dyrektoruje.
Jak sam powiedział w środę, wielu twórców zabiegało o możliwość wystawienia sztuki, ale nie uzyskali zgody. Wskazywał, że Julia Różewicz nie godziła się na realizacje zbyt kontrowersyjne, jak choćby ta, w której partyzantami miały być same kobiety.
„Zrozumiałem, dlaczego Julia Różewicz nie dawała zgody. Rozumiejąc wolność artystyczną jak najpełniej, poeta mógłby się przewracać w grobie. Są granice traktowania tego tekstu. My dostaliśmy zgodę na pewnego rodzaju reaktywację spektaklu (z Lublina – PAP). Pani Julia zgodziła się zakładając, że niewiele zmienimy. Staraliśmy się tego słowa dotrzymać. (…) Nowi będą aktorzy, o wiele lepsi niż wtedy. (…) Jest nieco inna dramaturgia, nieco inna adaptacja. Formalna strona została zachowana” – podkreślił Witold Mazurkiewicz.
Janusz Opryński, pytany o aktualność przekazu Różewicza w czasach, gdy weterani – wśród których szczególnie wzbudziła sztuka emocje - odeszli, a dla współczesnego widza II wojna jest zamierzchłą przeszłością, wskazał, że „Do piachu” jest rzeczą uniwersalną.
„Naszym novum w odczytaniu Różewicza jest to, że włożyliśmy fragmenty Pieśni o miłości i śmierci korneta Krzysztofa Rilkego Reinera Marii Rilkego. W spektaklu jest to śpiewane przy lirze korbowej. Wskazujemy przez to, że wojny są zawsze i mają okrutne cechy. (…) Dziś na widowni zasiądzie inne pokolenie, ale ono każdego dnia atakowane jest obrazami wojny na Ukrainie. Nie musza niczego odkrywać. To jak ze światem szekspirowskim: wydaje się odległy, ale tak nie jest” – powiedział Opryński.
Zwrócił też uwagę na nowe konteksty w odczytaniu „Do piachu”. „Życie przez ponad 20 lat dopisało wiele nowych kontekstów; mamy choćby wątek Żołnierzy Wyklętych. Mamy też teraz kontekst wojny” – mówił reżyser.
Obaj reżyserzy podkreślili, że w spektaklu zarówno autor, jak i oni, nie mają intencji, by opowiadać się którejś ze stron politycznych, czy stanąć za którymś z mitów historycznych. „My uważamy, że wielki humanista Różewicz, 20-latek z książką Juliusza Słowackiego Król-Duch pod pachą, człowiek o takiej wrażliwości, trafił do partyzantki w sam środek piekła, gdzie się zabija, gwałci. On z tego raportuje. My, jako artyści teatru, próbujemy tylko znaleźć formę, żeby to opowiedzieć i pochylić się nad wielkością Różewicza” – wyjaśnił Janusz Opryński.
Widzowie na scenie zobaczą Sławomira Miskę, Tomasza Lorka, Grzegorza Sikorę, Piotra Gajosa, Michała Czadernę, Adama Myrczka i Grzegorza Margasa.
To trzecia premiera Teatru Polskiego w tym sezonie. Pokazano już broadwayowski hit - „Kabaret”, a także spektakl „Poszukiwany, poszukiwana” na podstawie popularnej komedii filmowej Stanisława Barei i Jacka Fedorowicza o tym samym tytule.
Bielski teatr powstał w 1890 r. Pierwszą premierą był szekspirowski "Sen nocy letniej". Do końca II wojny światowej działał jako zawodowa scena niemiecka, a od 1945 r. jako polska.