W niedzielę 17 listopada 2024 roku w galerii YAY, zlokalizowanej w sercu Starego Miasta w Baku, wpisanego na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, odbył się wernisaż wystawy indywidualnej włoskiego artysty Marco Angeliniego, który od ponad dekady regularnie prezentuje swoje dzieła w polskich galeriach sztuki. Kuratorem wystawy jest Jan Kozaczuk.
fot. Jan Kozaczuk
Galeria założona w 2012 roku przez YARAT Contemporary Art Space, organizację non-profit wspierającą infrastrukturę artystyczną w Azerbejdżanie, stanowi prestiżową przestrzeń dla tej ekspozycji.
Organizowana przez Ambasadę Włoch w Baku we współpracy z Galerią YAY wystawa odbywa się równolegle z 29-ą Konferencją Stron w sprawie Klimatu (COP29). Zaprezentowane są 30 prace Angeliniego, które utworzono z wykorzystaniem paneli fotowoltaicznych, intensywnych kolorów oraz różnorodnych materiałów. COP29 pełni rolę istotnej platformy do analizowania i rozwijania strategii współpracy na rzecz globalnej ochrony środowiska.
„To światło czyni dzieło“
Marco Angelini, współczesny włoski artysta, bada relację między światłem a materią w swojej abstrakcyjnej twórczości, czerpiąc inspirację z istotnych ścieżek historyczno-naukowych dotyczących ludzkiej percepcji tego zjawiska. W jego pracach światło nie jest jedynie środkiem wyrazu; staje się dynamiczną siłą twórczą, zdolną kształtować i przekształcać rzeczywistość, angażując widza w głębokie, refleksyjne doświadczenie wizualne. W tym kontekście światło działa w sposób duchowy, zapraszając do kontemplacji istoty istnienia, granic percepcji oraz natury czasu.
Angelini czerpie inspirację z koncepcji światła rozwijanych przez filozofów starożytnej Grecji, takich jak Arystoteles i Platon, którzy próbowali odkryć tajemnice światła i widzenia, a także myślicieli średniowiecznych, takich jak Robert Grosseteste (ok. 1168–1253). Dla Grosseteste światło było nie tylko zjawiskiem fizycznym, ale również metafizycznym – twórczą siłą wszechświata. W pracach Angeliniego światło odgrywa centralną rolę, przenikając materię i nadając jej nową jakość, zgodnie z teoriami Grosseteste, według których światło kształtowało wszechświat.
Angelini podejmuje temat światła jako siły przenikającej i kształtującej strukturę dzieła. W jego twórczości światło jest dynamiczne: rozszerza się, mnoży i nadaje formę, zgodnie z zasadą „hoc opus facit” – „to światło tworzy dzieło”. Odwołując się do historycznej fascynacji człowieka „magicznymi” właściwościami światła oraz współczesnego zrozumienia jego podwójnej natury – falowej i korpuskularnej – artysta ukazuje, jak światło nadaje głębię, dynamikę i kształt przestrzeni malarskiej.
Światło nie tylko oświetla powierzchnię obrazu, lecz także przenika i rozciąga materię, jak sugerował Grosseteste. Angelini czerpie również inspirację z rewolucyjnych teorii z początku XX wieku, takich jak teoria kwantowa Plancka i względność Einsteina, które zmieniły nasze postrzeganie światła, czasu i przestrzeni.
Jego dzieła stają się mapą rozprzestrzeniania się światła, gdzie materia i energia splatają się jak nici na płótnie, tworząc trójwymiarowy wzór w dwuwymiarowym medium. Wykorzystując różnorodne techniki i materiały – farby akrylowe, klej, nici, złote i srebrne listki, miedziane płyty i panele fotowoltaiczne - Angelini operuje światłem, tworząc efekty wizualne, które zmieniają się w zależności od kąta obserwacji, intensywności światła oraz percepcji widza. Jego obrazy zyskują w ten sposób wielowarstwową strukturę, zapraszając odbiorcę do refleksji nad wpływem światła na postrzeganie rzeczywistości. Światło, zarówno w wymiarze symbolicznym, jak i materialnym, staje się głównym elementem estetycznej refleksji, przekraczając granice fizyczne medium i przekształcając się w metaforę życia, nadziei oraz postępu. Dzieła Angeliniego odzwierciedlają gwałtowne przemiany technologiczne naszych czasów i poruszają temat transformacji energetycznej, proponując złożoną narrację wizualną i konceptualną. Poprzez swoje prace artysta ukazuje witalność i odporność życia, kreując potrzebę oświetlenia przyszłości – nie tylko w kontekście postępu technologicznego, ale także w aspekcie ewolucji społecznej i kulturowej ku bardziej inkluzywnej wspólnocie.
W jego twórczości światło nie jest tylko fizycznym elementem, lecz symbolem poszerzającej się wiedzy, ekologicznej i społecznej świadomości, obejmującej szerokie pojęcie gospodarki cyrkularnej. Światło jako symbol przyszłości podkreśla napięcie między nowoczesnością a zrównoważonym rozwojem, niosąc przesłanie optymizmu i harmonii między człowiekiem a środowiskiem.
Tak jak światło wzbogaca przestrzeń o nowe znaczenia, dzieło staje się nośnikiem idei skierowanej ku ciągłemu doskonaleniu. Dzięki codziennemu zaangażowaniu artysty dostrzegamy przyszłość, w której światło – jako źródło energii i symbol wiedzy – poprowadzi naszą cywilizację ku większej równowadze i odpowiedzialności. Światło w twórczości Marco Angeliniego staje się więc zarówno narzędziem artystycznym, jak i symbolicznym, metaforą duchowego oświecenia oraz siłą nadającą sens i formę istnieniu. Jego dzieła to medytacje nad światłem, czasem i przestrzenią, wykraczające poza granice tradycyjnego malarstwa i poszerzające horyzonty współczesnej sztuki abstrakcyjnej. Nie są jedynie celebracją światła jako elementu wizualnego, lecz głęboką refleksją nad jego znaczeniem jako symbolu oświeconej przyszłości, obejmującej zarówno jednostkę, jak i całą wspólnotę globalną.
Jan Kozaczuk
Kurator wystawy