„Uśmiech bez kota” Agaty Zubel w ramach 13. Festiwalu Muzyki Współczesnej dla Dzieci Mała Warszawska Jesień w Teatrze Guliwer w Warszawie.  Pisze Anna Czajkowska w Teatrze dla Wszystkich.

fot. mat. teatru

Teatr Lalek Guliwer, który lubi niecodzienne eksperymenty i nie boi się nowych wyzwań, tym razem bierze udział w 13. Małej Warszawskiej Jesieni. Kolejna już edycja Festiwalu Muzyki dla dzieci, stworzonego z myślą o młodziutkich melomanach, jest częścią „Warszawskiej Jesieni” – znanego i od wielu, wielu lat lubianego Festiwalu Muzyki Współczesnej. W ramach trzynastej odsłony można wysłuchać interaktywnych koncertów, zobaczyć niecodzienne spektakle muzyczne oraz instalacje audiowizualne. Guliwer wraz z kompozytorką i wokalistką Agatą Zubel proponuje dzieciom i ich rodzicom pokaz opery hologramowej „Uśmiech bez kota”, znakomicie wpisując się w formułę i specyfikę  festiwalu. Artystka, zainspirowana tekstem Lewisa Carrolla i jego „Alicją po drugiej stronie lustra”, w sposób niecodzienny i oryginalny postanowiła przedstawić najmłodszym historię, która dzieje się w absurdalnym i jednocześnie logicznym świecie. Jej paraopera prezentowana za pomocą hologramu jawi się jako rozśpiewany rebus bądź zagadka, a pomysł przedstawienia narodził się z chęci powrotu do marzeń z lat dziecięcych fascynacji teatrem o wielozmysłowej treści, który jako multimedialne widowisko ma uniwersalną, a zarazem unikalną formę edukacji poprzez zabawę.

Kameralna, malutka Scena Liliput Teatru Guliwer zamieniona została w ruchliwą, rozedrganą, rozświetloną Krainę Po Drugiej Stronie Lustra. Dzieci mają szansę poznać samą bohaterkę Alicję, Królową, Króla, nawet Uśmiech, a każde z nich „przemawia” głosem Agaty Zubel, ponieważ artystka wykonuje wszystkie partie wokalne. Jest jeszcze animowany, przemiły Królik, jedyna milcząca postać w tej operze. To on spaja sceny, posuwa akcję do przodu i prowadzi słuchaczy przez zawiłości szalonego świata. Niestety, samo bogactwo barw, kształtów i dźwięków oraz cudna scenografia nie wystarczą i usadzone na poduszkach dzieci zaczynają się kręcić, znużone obcą im, choć intrygującą formą muzycznej, bardzo współczesnej paraopery. Niknie gdzieś przesłanie baśni, gubi się tajemniczość.

„Kim właściwie jestem”? – pyta nieustannie bohaterka Lewisa Carrolla. Wie, że nie jest idealną, ale nie boi się przyznać do popełnianych błędów, ani też wyrażać własnego zdania. Jest Alicją i już – a to bardzo, bardzo ważne. Czy tego dowiedzą się też dzieci, usadowione na prowizorycznej widowni? Niekoniecznie, ponieważ w spektaklu ciężar i akcja skupia się na muzycznej warstwie i pokazywaniu, czym może być multimedialna opera (co wcale nie jest wadą). Odtwórczyni głównej roli czaruje strojem, tonem głosu, ekspresyjnym wykonaniem partii śpiewanych. Jednak dzieci, oglądając nietypowy „film-pokaz”, nie zawsze orientują się, o co w tym wszystkim chodzi. Ożywiają się znacznie, gdy zostają zaproszone do wspólnej zabawy i wraz z aktorami mogą zaangażować się w tworzenie niepowtarzalnej, własnej opery. Prowadzone przez wprawnych animatorów (Izabella Kurażyńska i Tomasz Kowol) dają upust swej kreatywności i angażują się emocjonalnie. Choć obecnie żyjemy w „kulturze obrazu”, teatr wciąż pozostaje miejscem, gdzie słowo jest bardzo ważne. Podobną funkcję spełnia śpiew i właśnie takie środowisko pogłębia poznanie rzeczywistości, jej nieograniczone przeżywanie. Dobrze o tym wiedzą znakomici aktorzy z Guliwera. Nazywanie, głośne, wspólne śpiewanie i wspólna gra niosą radość, przynoszą satysfakcję, niezależnie od wieku i doświadczenia w edukacji teatralnej.

Pomysłowe interpretacje, ucieleśnianie się myśli podążającej ścieżkami wyobraźni może przybierać rożne formy, a jak wiadomo dzieci z natury są otwarte na różnorodne eksperymenty i ciekawe otaczającej je rzeczywistości. Przygoda z paraoperą będzie dla nich czymś interesującym, choć wymagającym sporej koncentracji. Jednak w tym przypadku bierne uczestnictwo utrudnia im odbiór, ich zmysły potrzebują ożywczego wyzwania, dlatego wspólna zabawa i zaangażowanie w twórcze dzieło są najważniejsze.