22. Międzynarodowy Festiwal Sztuki Tańca i Performansu Ciało/Umysł w Warszawie. Pisze Natalia Gryczka w „Teatrologii.info”.

fot. Marta Ankiersztejn

6-8 października w STUDIO teatrgaleria odbył się 22. Ciało/Umysł – Międzynarodowy Festiwal Sztuki Tańca i Performansu

Program, jak co roku, obfitował w wydarzenia towarzyszące, rozmowy po spektaklach czy instalację, która pomagała widzom wejść w festiwalowy klimatSkupmy się jednak na przedstawieniach, bo te wzbudzały największe emocje. O same bilety (jak co roku!) trzeba było się ubiegać kilka miesięcy wcześniej. Ci, którym udało się zdobyć wejściówki czy bilety, mieli szansę zachwycić się spektaklami na dużej i małej scenie. Nie obyło się jednak bez drobnych rozczarowań i niedosytu.

6 października

BISONTE, Marco da Silva Ferreira (Portugalia), premiera polska

BESTSELLER, Rafał Dziemidok (Polska), Martin Clausen (Niemcy), premiera

Pierwszego dnia festiwalu mogliśmy zobaczyć dwa zupełnie różne spektakle. Były to zespołowy i energetyczny BISONTE oraz wyważony i ironiczny BESTSELLER. Obydwa zaprezentowały się w Polsce premierowo, a zestawienie ich w programie festiwalu tego samego dnia było ciekawym ruchem ze strony organizatorów.

Choć wydawać by się mogło, że przedstawienie Rafała Dziemidoka i Martina Clausena pod tytułem BESTSELLER to inscenizacja ściśle autobiograficzna, nie odniosłam takiego wrażenia. Performerzy w umiejętny sposób pozwolili nam utożsamić się ze swoimi historiami i poruszanymi na scenie tematami. Nie wykorzystywali tańca w sposób oczywisty, a podzielili spektakl na kilka części, mieszając sceny ruchu z filozoficzną rozmową o życiu, Bogu, diable i potrzebach człowieka. Zapewne ze względu na ich fizyczne uwarunkowania mogliśmy przyrównać ich postaci do czegoś w rodzaju figury ojca i syna, jednak było to jedynie symboliczne i spójne z idiomem tegorocznej edycji festiwalu.

W kontraście do wcześniejszego duetu BISONTE to spektakl taneczny pełen dynamicznego ruchu i muzyki, realizowanej na żywo przez DJ-a obecnego na scenie. Mogliśmy zobaczyć w pełni zespołową pracę, ruch oparty na rytmie i powtarzalności. Każdy z tancerzy był inny w swoich jakościach ruchowych, choć zapożyczali od siebie ruchy i pewne działania. Pierwsza część spektaklu była długa i w moim odczuciu jednak męcząca. Odnosiłam wrażenie, że każda sekunda jest przez performerów wypełniona do maksimum, co w tym przypadku powodowało za dużo bodźców. Z niecierpliwością oczekiwałam na zmianę i pojawiła się ona w końcówce widowiska, gdy tancerze zaprezentowali się widowni w pełnym zmęczeniu, artykułując wspólnie tekst o relacjach, rodzinie i matce.

7 października

MISSPIECE, Dominika Wiak (Polska)

TENS, Marta Wołowiec (Polska)

Drugi dzień skupiał uwagę na tańcu kobiet. Twórczynie z Krakowa – Dominika Wiak i Marta Wołowiec – to znane szerszej publiczności taneczne osobowości. Podjęły się trudnego zadania poszukiwania własnego głosu w bardzo kobiecej odsłonie, nie idąc tym samym za naiwnymi schematami tak często wykorzystywanymi w mediach. Wiak użyła muzyki house, która swoim rytmem pobudzała artystkę do poszukiwania, a co za tym idzie, obserwującą ją publiczność. Jej postać – początkowo skierowana do widza plecami, ukryta pod długim i ciemnym płaszczem, powodowała we mnie irytację, ale i chęć odkrycia, co jest tam schowane. Do czego dąży artystka, czy dokądś ucieka? Taniec Dominiki był hipnotyzujący i uzasadniał milczenie, o którym możemy przeczytać w opisie. Marta Wołowiec ucieka do muzyki elektronicznej i trans, które budowały nastrój całości jej prezentacji. Choreograficznie bardziej ustrukturyzowany, także o poszukiwaniu, ale energii i organiczności ruchu performerki.

8 października

PAN ZARAZ, DzikiStyl Company (Polska), premiera warszawska

GRACES, Sylvia Gribaudi (Włochy), premiera polska

Trzeciego dnia mogliśmy zobaczyć spektakle polskich twórców – DzikiStyl Company w spektaklu PAN ZARAZ oraz GRACES Silvii Gribaudi z Włoch, który zgodnie z tym, co pisali organizatorzy, był wielkim hitem całego festiwalu.

Pierwszym spektaklem tego dnia był PAN ZARAZ w mroczny sposób przedstawiający historię Szekspirowskiego Kalibana za pomocą wizualizacji i charakterystycznego dla DzikiegoStylu tańca. Artyści znaleźli swój twórczy język i sposób pracy, który wciąż rozwijają. Zainspirowani tekstami filozoficznymi stworzyli obraz współczesnego kalibaństwa, wobec którego trudno przejść obojętnie. Zupełnie odmienne okazało się być drugie tego dnia lekkie przedstawienie pod tytułem GRACES. Spektakl rozczulający i autoironiczny, przedstawiający realia dążenia do perfekcjonizmu, z jakimi mierzą się artyści, tancerze, ale i zwykli ludzie w codziennym życiu. Zostaliśmy zaproszeni ze sceny do uczestnictwa w widowisku w pełnej gotowości do odpowiedzi na pytanie czy użyczenia swojego głosu lub wykonania gestu. Słowem: performować mógł każdy. Mistrzem tego wydarzenia była Silvia Gribaudi, która od początku do końca przykuwała uwagę. Poza nią na scenie obecne były trzy Gracje w męskiej odsłonie. Spektakl oparty był na improwizacji komediowej, a jej sukces zależał nie tylko od występujących artystów, ale i od widzów. Sceny tańca klasycznego przeplatane były mechanicznymi i powtarzalnymi ruchami czy rozmowami z publicznością, by całość zakończona została wirującym tańcem na rozlanej z butelek na podłodze wodzie. Z przedstawienia wyszłam wzruszona i z ogromnym uśmiechem na ustach, pełna podziwu dla performerskiego i tanecznego kunsztu artystów, ich swobody działania oraz pięknej współpracy.

BESTSELLER. Choreografia, taniec i kostiumy: Martin Clausen, Rafał Dziemidok; Gościnnie wystąpił: Mirosław Zbrojewicz; Muzyka: J.S. Bach; Reżyseria światła: Ewa Garniec; Produkcja: Materia Łódź; Koprodukcja: Ciało/Umysł, Centre Français de Berlin. Premiera: 06.10.2023

BISONTE. Reżyseria i choreografia: Marco da Silva Ferreira; Performerzy: Duarte Valadares, Eríc Santos, Leo Ramos, João Reis Moreira, Marco da Silva Ferreira i Piny; Oryginalny skład: André Cabral; Asystent reżysera: Pietro Romani; Kierownictwo techniczne i reżyseria światła: Wilma Moutinho; Realizacja światła: Teresa Antunes; Reżyseria dźwięku: Rui Lima i Sérgio Martins; Kierownictwo muzyczne: Marco da Silva Ferreira, Rui Lima i Sérgio Martins; Realizacja dźwięku: João Félix; Scenografia: Fernando Ribeiro; Kostiumy: João Rôla i Marco da Silva Ferreira; Produkcja: Joana Costa Santos, Mafalda Bastos; Produkcja: P-ulso, Pensamento Avulso, Associação de Artes Performativas; Dystrybucja: Sarah De Ganck/Art Happens; Dofinansowano: Associate Artist Centre Chorégraphique National de Caen en Normandie; Koprodukcja: Teatro Municipal do Porto, São Luiz Teatro Municipal, Théâtre de la Ville à Paris, Charleroi Danse; Rezydencje artystyczne: O Espaço do Tempo, Teatro Municipal do Porto, Centro Cultural Vila Flor, Charleroi Danse, Centre Chorégraphique National de Caen en Normandie, La Place de la Danse Centre de Développement Chorégraphique National Toulouse – Occitane. Premiera: 11.01.2019

MISSPACE. Choreografia, wykonanie: Dominika Wiak; Dramaturgia: Marcin Miętus; Muzyka: Rafał Ryterski, Aleksander Wnuk (live); Reżyseria światła: Klaudyna Schubert; Realizator światła: Michał Warzyniak; Rzeźba: Dominika Wiak (koncept), Jasna Iwan (wykonanie); Produkcja: Krakowskie Centrum Choreograficzne – Nowohuckie Centrum Kultury, Fundusz Popierania Twórczości ZAiKS; Wsparcie: Living Space Theatre. Premiera: 29.04.2022

TENS. Choreografia i kostiumy: Marta Wołowiec; Performerzy: Marta Wołowiec, Wojciech Kiwer; Muzyka: Wojciech Kiwer; Reżyseria światła: Marta Wołowiec; Realizator światła: Alan Parkosz. Premiera: 4.09.2020

PAN ZARAZ. Choreografia i wykonanie: Wioleta Fiuk, Patryk Dariusz Gacki; Reżyseria: Patryk Dariusz Gacki; Reżyseria światła: Patryk Dariusz Gacki; Realizator światła: Filip Ejsmont; Wizualizacje: Laura Adel; Zrealizowano ze środków miasta Gdańska w ramach Stypendium Kulturalnego. Premiera: 30.05.2022

GRACES. Choreografia: Silvia Gribaudi; Dramaturgia: Silvia Gribaudi i Matteo Maffesanti; Performerzy: Silvia Gribaudi, Siro Guglielmi, Matteo Marchesi i Andrea Rampazzo; Reżyseria światła: Antonio Rinaldi; Kierownik techniczny: Leonardo Benetollo; Obsługa techniczna: Theo Longuemare; Kostiumy: Elena Rossi; Produkcja: Associazione Culturale ZEBRA; Koprodukcja: Santarcangelo dei Teatri; Dofinansowano: Ministero della Cultura.